Thửa đất đang tranh chấp. Ảnh: Ngân Nga

Góa phụ 20 năm mòn mỏi đi đòi đất

Theo phản ánh của bà Hoa, là con gái, người kế thừa quyền và nghĩa vụ tố tụng của bà Nguyễn Thị Lộc (đã mất năm 2019).

Năm 1982, cha mẹ bà nhận chuyển nhượng từ ông Trần Phước Đại (phường Xuân Khánh, TP Cần Thơ) diện tích 1.511m². Tất cả có giấy mua bán và một phần có xác nhận của chính quyền địa phương.

Gia đình bà Lộc sinh sống ổn định và đóng thuế cho Nhà nước đầy đủ.

Đến năm 1999, quy hoạch mở rộng đường Trần Văn Hoài, đất bà bị chia cắt thành 3 phần. Nhà nước thu hồi phần giữa, với diện tích 954,68m² để làm đường. Số đất còn lại ở phía Nam đường Trần Văn Hoài bà Lộc phân chia cho 4 người con, thuộc thửa 64, tờ bản đồ số 04.

Năm 2002, phần đất phía Bắc con đường, bà Lộc được UBND TP Cần Thơ cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số 01267, diện tích 35,1m², thuộc thửa 62, tờ bản đồ 04. Vị trí đất tiếp giáp đường Trần Văn Hoài, nằm phía trước đất của 3 hộ gia đình ông Võ Văn Tỏ, ông Nguyễn Hữu Bỉnh và ông Diệp Văn Sừng.

Năm 2005, 3 hộ: Ông Tỏ, ông Bỉnh và ông Sừng vì muốn chiếm thửa đất “vàng” trước mặt, họ đã khởi kiện yêu cầu Tòa án nhân dân (TAND) quận Ninh Kiều hủy bỏ GCNQSDĐ số 01267 cấp năm 2002 của bà Lộc.

Tháng 8/2006, TAND quận Ninh Kiều có văn bản yêu cầu Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) quận đo đạc lại. Kết quả đo đạc cho thấy, ở thửa 62 ngoài phần đất tranh chấp còn có một phần diện tích thuộc đất bà Lộc chưa được đưa vào sổ. Phần đất này tiếp giáp đường Trần Văn Hoài và nằm ngay trước 3 hộ ông Tỏ, ông Bỉnh, ông Sừng.

Thấy tình hình bất lợi, 3 hộ rút đơn và nhờ chính quyền địa phương thương lượng xin bà Lộc cho mở lối đi ra đường Trần Văn Hoài. Bà Lộc đồng ý cho mở lối đi, cho mượn tạm thửa đất 35,1m² đã được cấp giấy phép để họ kinh doanh cà phê.

Thời gian sau, 3 hộ gia đình này xây dựng nhà cửa kiên cố và chiếm dụng phần đất nằm ngoài sổ, đồng thời chiếm luôn thửa đất 35,1m² đã được cấp GCNQSDĐ của bà.

Năm 2016, bà Lộc khởi kiện lên TAND quận Ninh Kiều, yêu cầu công nhận phần đất còn lại theo bản trích đo địa chính năm 2006.

Tiếp đó, con gái bà, Bùi Thị Quỳnh Hoa đệ đơn khởi kiện bổ sung yêu cầu công nhận phần đất theo bản trích đo địa chính số 95 của Trung tâm Kỹ thuật TM&MT ngày 24/12/2018; yêu cầu các hộ tháo dở công trình ra khỏi phần đất 35,1m² đã được công nhận; yêu cầu hủy bỏ một phần GCNQSDĐ đã cấp cho bà hộ ông Tỏ, ông Bỉnh, ông Sừng.

Vụ việc đã được TAND TP Cần Thơ thụ lý, thế nhưng hơn 07 năm qua vẫn “dậm chân tại chỗ”. Bà Hoa cho rằng, nguyên nhân TAND không thể tiến hành xét xử là do sự thiếu hợp tác của Sở TN&MT TP Cần Thơ.

Mặc dù TAND TP Cần Thơ đã 2 lần đề nghị UBND TP Cần Thơ phúc đáp, dường như UBND TP "bất lực" vì đã 3 lần nhắc nhở Giám đốc Sở TN&MT nhưng sở này vẫn im lặng. Ảnh Ngân Nga

“Là gia đình có công với cách mạng, cha và mẹ tôi đều được Nhà nước trao tặng Huân chương Kháng chiến hạng Nhì và hạng Ba, nhưng họ không được hưởng chế độ cấp đất của Nhà nước mà tự tạo lập đất bằng mồ hôi và nước mắt. Hơn thế, để mở rộng đường Trần Văn Hoài, mẹ tôi đã tự nguyện hiến 2/3 diện tích với gần 1.000m² đất. Vậy mà, bà không nhận được sự ghi nhận nào của Nhà nước, ngược lại chính quyền các cấp còn làm hao hụt diện tích, cấp chồng lấn và “làm khó” không giải quyết. Khiến một người góa phụ như mẹ tôi hơn 20 năm kêu cứu trong vô vọng”, bà Hoa chia sẻ.

Có dấu hiệu cấp đất trái pháp luật?

Theo bà Hoa, trong quá trình giải quyết tranh chấp, cơ quan liên quan phát hiện UBND tỉnh Cần Thơ (cũ) cấp GCNQSDĐ cho 03 hộ ông Võ Văn Tỏ, hộ ông Nguyễn Hữu Bỉnh và hộ ông Diệp Văn Sừng có dấu hiệu trái pháp luật và cấp chồng lấn lên đất bà Lộc.

Cụ thể, tại Báo cáo số 2363/BC-STNMT ngày 01/10/2014 của Sở TN&MT TP Cần Thơ về kết quả kiểm tra trình tự, thủ tục cấp GCNQSDĐ cho ông Võ Văn Tỏ, ông Diệp Văn Sừng và ông Nguyễn Hữu Bỉnh khẳng định, UBND TP Cần Thơ (cũ) cấp GCNQSDĐ cho 3 hộ này chưa đúng thẩm quyền, chưa đúng quy định của pháp luật và cấp chồng lấn lên đất của bà Lộc.

Đáng chú ý, vị trí thửa đất cấp cho 3 hộ ông Tỏ, ông Bỉnh, ông Sừng là đất được Nhà nước quy hoạch xây dựng Văn phòng Ban Quản trị Bến xe Đò Nhỏ. Mặc dù chưa có quyết định quy hoạch, chưa có quyết định giao đất nhưng Ban Quản trị Bến xe Đò Nhỏ đã tự ý lập sơ đồ quy hoạch, tự phân lô nền cho cán bộ Bến xe Đò Nhỏ.

Từ năm 1997 đến năm 1998, UBND TP Cần Thơ (cũ) cho hợp thức hóa và cấp GCNQSDĐ cho các hộ theo bản vẽ của Ban Quản trị Bến xe Đò Nhỏ về lộ giới đường Trần Văn Hoài, chồng lấp lên đất bà Lộc.

Trong quá trình xác minh tranh chấp, cơ quan liên quan đối chiếu hiện trạng trích đo thực tế của Phòng TN&MT quận Ninh Kiều ngày 12/3/2013 và Bản vẽ ngày 12/6/2014 của Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất quận Ninh Kiều nhận thấy, đất trong GCN và thực tế 3 hộ đang sử dụng có sự chênh lệch lớn. Thời điểm đó, Sở TN&MT đã từng có văn bản đề nghị UBND TP Cần Thơ xem xét thu hồi, điều chỉnh cấp lại vị trí cho đúng thực tế và quy định của pháp luật.

Liên quan đến sự việc, Thanh tra quận Ninh Kiều đã cho rằng, tại buổi họp giải quyết đơn khiếu nại, ông Sừng từng thừa nhận phần đất của 3 hộ không ra tới mặt tiền đường Trần Văn Hoài mà còn cách một cái ao và có lối đi riêng ra Bến xe Đò Nhỏ, cả 3 hộ tự san lấp để đi thẳng ra đường Trần Văn Hoài.

Sự việc kéo dài nhiều năm, mặc dù TAND TP Cần Thơ đã thụ lý nhưng không thể tiến hành xét xử do thiếu thông tin xác nhận từ Sở TN&MT.

Đáng nói, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ đã 03 lần gửi văn bản yêu cầu giám đốc Sở TN&MT khẩn trương thực hiện các nội dung đề nghị của TAND TP. Tuy nhiên, không hiểu lý do gì “cấp dưới” vẫn “phớt lờ” ý kiến chỉ đạo của “cấp trên”.