Vợ chồng bà Bùi Kim Bình (đại diện nguyên đơn - bà Ngô Thị Xuyến) bên phần đất tranh chấp. Ảnh: Chu Tuấn

Tòa tuyên hủy 5 trong 9 GCNQSDĐ đã cấp

Liên quan tới vụ án tranh chấp hơn 5.000m² đất tại ấp Phú Hiệp, xã An Phú, huyện Tịnh Biên, Báo Thanh tra đã có loạt bài phản ánh trong năm 2022. Theo đó, vào năm 2019, TAND tỉnh An Giang đã đưa vụ án ra xét xử sở thẩm (lần 1) và đã tuyên không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Xuyến…

Không chấp nhận kết quả xét xử của TAND tỉnh An Giang, gia đình bà Xuyến đã có đơn kháng cáo lên TAND Cấp cao tại TP HCM để đề nghị được xét xử phúc thẩm vụ việc.

Tại Bản án phúc thẩm số 292/2020/DS-PT, TAND Cấp cao tại TP HCM đã tuyên chấp nhận kháng cáo của các nguyên đơn là bà Ngô Thị Xuyến (do bà Bùi Kim Bình là người đại diện theo ủy quyền của bà Xuyến); tuyên hủy bản án sơ thẩm của TAND tỉnh An Giang và yêu cầu đơn vị này giải quyết lại vụ án theo thủ tục sơ thẩm.

Ngày 16/1/2023, TAND tỉnh An Giang đã đưa vụ án ra xét xử (lần 2). Tại phiên tòa này, bà Bùi Kim Bình (đại diện nguyên đơn) đã yêu cầu tòa giải quyết tranh chấp về việc thừa kế QSDĐ; yêu cầu hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ vô hiệu; đòi tài sản (tiền) bồi hoàn đất; yêu cầu tháo dỡ di dời vật kiến trúc và yêu cầu hủy GCNQSDĐ.

Tại bản án, TAND tỉnh An Giang nhận định về quá trình sử dụng đất: Bản trích đo hiện trạng khu đất ngày 27/12/2021 do Công ty TNHH Đo đạc nhà đất Hưng Phú thể hiện diện tích đất 5.004m² (diện tích đo đạc thực tế 5.494,7m², kể cả diện tích 3 thửa tạm sát ranh đất ông Tống) đã cấp cho bà Ngô Thị Quạ thuộc Bằng khoán 453 do chế độ cũ cấp cho cụ Ngô Văn Của và vợ là Lê Thị Phụng, con thừa hưởng là cụ Ngô Văn Khanh (con là bà Em, bà Xuyến), tọa lạc tổ 6, ấp Phú Hiệp, xã An Phú, huyện Tịnh Biên.

Từ khoảng năm 1979 đến năm 1984, bà Xuyến cho một số hộ dân cất nhà tạm trên đất để ở.

Năm 1985, bà Xuyến có chuyển nhượng cho vợ chồng bà Ngô Thị Quạ và ông Lê Hồng Sơn diện tích khoảng 2.000m², (có làm giấy tay nhưng đã bị thất lạc), diện tích bán cho bà Quạ cách nhà các hộ dân, nằm ở phía sau quốc lộ 91 khoảng 25m. Không biết lý do gì, bà Quạ lại kê khai toàn bộ và được cấp GCNQSDĐ số 00219hK do UBND huyện Tịnh Biên cấp (không xác định ngày cấp) diện tích 5.004m² (thửa số 273, 274, tờ bản đồ số 2, tọa lạc tại xã An Phú, huyện Tịnh Biên).

Sau khi được cấp giấy, bà Quạ chuyển nhượng lại cho 5 hộ khác. Hiện tại phần còn lại bà Quạ, ông Sơn đứng tên là 784,9m².

TAND tỉnh còn nhận định: “Quá trình sử dụng, bà Quạ tự ý đăng ký kê khai được cấp GCNQSDĐ số 00219hK (không xác định được ngày cấp) diện tích 5.004m², bao trùm cả phần đất phía ngoài cặp lộ thuộc quyền sử dụng của bà Xuyến.

Xét việc cấp GCNQSDĐ cho bà Quạ là sai đối tượng (đang có nhiều hộ ở nhờ trên đất nhưng không thể hiện vị trí nhà cũng như ý kiến trình bày của họ); sai về hình thức (không thể hiện ngày cấp); sổ địa chính lưu giữ tại UBND xã An Phú, huyện Tịnh Biên ghi tên Ngô Thị Hoa mà không có tên Ngô Thị Quạ. Không có hồ sơ khai thuế do Chi cục Thuế lưu giữ, hồ sơ không được bảo quản theo đúng quy định.

Hội đồng xét xử chấp nhận yêu cầu hủy GCNQSDĐ cấp lần đầu cho bà Quạ và các GCNQSDĐ có được từ giao dịch chuyển nhượng giữa bà Quạ với những người đang đứng tên giấy. Ngoại trừ các GCNQSDĐ đã thế chấp vay ngân hàng.

Cụ thể, hủy 5 GCNQSDĐ gồm: GCNQSDĐ số H0482hK, diện tích 1571,7m², do Huỳnh Thị Ánh, Huỳnh Văn Hiệp đứng tên; GCNQSDĐ số H0855hK, diện tích 784,9m², do bà Ngô Thị Quạ đứng tên; GCNQSDĐ số H1253hK, diện tích 243,4m², do ông Ngô Phương Nghĩa, bà Dương Thị Hạnh đứng tên; GCNQSDĐ số H0858hK, diện tích 334,2m² do ông Ngô Phương Tùng và Phù Thị Thùy đứng tên; GCNQSDĐ số H0857hK, diện tích 96,2m² do ông Ngô Phương Tùng và Phù Thị Thùy đứng tên.

Đáng chú ý, đối với 4 GCNQSDĐ đang thế chấp tại ngân hàng, TAND tỉnh An Giang cho rằng, do ngân hàng thực hiện giao dịch cho các hộ vay thế chấp tài sản là QSDĐ tuân thủ hình thức và nội dung, nhằm bảo đảm thực hiện nghĩa vụ tài sản, là giao dịch hợp pháp nên ngân hàng là người thứ ba ngay tình được pháp luật bảo vệ quyền về tài sản đối với giao dịch có bảo đảm.

Vợ chồng bà Bùi Kim Bình (con bà Xuyến) bên những căn nhà năm xưa bà Xuyến cho người dân mượn đất ở nhờ. Ảnh: Chu Tuấn

Các hộ dân ở nhờ phải hoàn trả giá trị cho bà Xuyến theo giá thẩm định

Bản án sơ thẩm cũng cho rằng, đối với các hộ hỏi xin ở nhờ đất của bà Xuyến sau chiến tranh biên giới Tây Nam trở về như hộ ông Phol, hộ ông Út (con là Gia) và hộ ông Khiêm, tại phiên tòa, nguyên đơn yêu cầu hủy GCNQSDĐ cấp trái pháp luật, công nhận QSDĐ cho nguyên đơn và đôi bên tiếp tục thương lượng việc ở nhờ.

Xét quá trình sử dụng ổn định của 3 hộ ông Phol, ông Gia và ông Khiêm đã hơn 40 năm, nay vẫn yêu cầu tiếp tục ở. Hộ ông Minh và hộ ông Sang đã hơn 20 năm, do đó để ổn định chỗ ở cho các hộ trên, Hội đồng Xét xử công nhận phần diện tích nhà và diện tích đất theo hiện trạng cho các hộ trên ổn định sử dụng, đồng thời phải hoàn trả giá trị cho nguyên đơn theo giá thẩm định…

Theo đó, hộ ông Phol được công nhận 128,1m²; hộ ông Út được công nhận 175,4m²; hộ ông Khiêm được công nhận 96,2m²; hộ ông Minh được công dân 96,1m². Riêng hộ ông Sang, Hội đồng Xét xử buộc ông Sang phải tháo dỡ toàn bộ vật kiến trúc và công trình phụ, trả lại diện tích 197,2m² cho phía nguyên đơn (bà Xuyến)…

Các hộ ở nhờ được công nhận QSDĐ có trách nhiệm hoàn giá trị theo giá thị trường cho nguyên đơn do bà Bùi Kim Bình đại diện nhận. Căn cứ Chứng thư thẩm định giá số 230 BAG/2022/CT.ĐA ngày 5/12/2022 của Công ty Cổ phần Thẩm định giá Đông Á, thì nhà đất và công trình phụ của 4 hộ (ông Phol, ông Gia con ông Út, ông Minh và ông Khiêm) đều thuộc vị trí 1, có giá hơn 4,8 triệu đồng/m². Như vậy, quy giá trị theo giá thị trường cụ thể từng hộ như sau: Hộ ông Phol hoàn trả giá trị hơn 616 triệu đồng; hộ ông Gia con ông Út hoàn trả giá trị hơn 821 triệu đồng; hộ ông Minh hoàn trả giá trị hơn 462 triệu đồng; hộ ông Khiêm hoàn trả giá trị hơn 463 triệu đồng.

Hội đồng xét xử công nhận QSDĐ cho bà Ngô Thị Em và bà Ngô Thị Xuyến (do bà Bùi Kim Bình đại diện) diện tích 1152m²; công nhận QSDĐ cho bà Ngô Thị Quạ diện tích 1385,5m²…. TAND tỉnh An Giang cũng tạm giao phần diện tích 1385,5m² cho đại diện nguyên đơn là bà Bùi Kim Bình quản lý, sử dụng.

Bên cạnh đó, TAND tỉnh An Giang cũng tuyên không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn về việc yêu cầu tuyên vô hiệu hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ giữa bà Quạ và bà Xuyến. Đồng thời, buộc người kế thừa quyền nghĩa vụ tài sản của bà Quạ phải hoàn trả cho bà Bùi Kim Bình số tiền hơn 1,85 tỷ đồng…