20 năm đã qua, nhưng khiếu nại đòi đất của ông Hai, bà Điều vẫn chưa có hồi kết. Ảnh: Chu Tuấn

Hành trình 20 năm đi tìm công lý

Trong đơn gửi Báo Thanh tra, ông Ngô Văn Hai và bà Ngô Thị Điều ngụ tại phường Bình An, quận 2 cho biết: “Phần đất diện tích 22.397m² tọa lạc tại phường Bình An và Bình Khánh có nguồn gốc do tổ tiên để lại. Bản thân tôi được các đồng thừa kế cử làm đại diện đứng tên lập bản phân manh với chính quyền theo quy định của pháp luật. Gia đình tôi đã sinh sống, canh tác và quản lý diện tích đất trên ổn định nhiều năm. Tuy nhiên, năm 1993 - 1998, một số hộ dân tự ý lấn chiếm đất, trong đó có hộ ông Nguyễn Thành Long cam kết mượn đất ở nhờ nhưng không trả lại. Năm 1994, chúng tôi có đơn khiếu nại (KN) đòi đất".

Ngày 23/3/1998, UBND quận 2 ban hành Quyết định số 493/QĐ-UB-QLĐT với nội dung bác đơn KN, ông Hai, bà Điều tiếp tục KN đến UBND TP HCM.

Ngày 25/8/1999, UBND TP ban hành Quyết định số 4822/QĐ-UB-TD không công nhận KN. Ông Hai, bà Điều không đồng ý.

Ngày 11/4/2001, UBND TP ban hành tiếp Quyết định số 2109/QĐ-UB (điều chỉnh Quyết định số 4822) với nội dung bác đơn KN và công nhận hiện trạng sử dụng đất của các hộ, trong đó hộ ông Long lại được công nhận sử dụng tới 818m² đất (trước đó, tại Quyết định 4822, TP khẳng định, công nhận hộ ông Long sử dụng 100m²).

Từ đó đến nay, ông Hai và bà Điều vẫn tiếp tục gửi đơn tới nhiều cơ quan chức năng từ TP tới nhiều cơ quan Trung ương để kêu cứu vì cho rằng quyết định giải quyết của UBND TP là không đúng. Tuy nhiên, sau khi có sự vào cuộc của Thanh tra TP, Bộ Tài Nguyên và Môi trường (TNMT), Thanh tra Chính phủ, dù đã chỉ ra nhiều điểm sai của các đoàn công tác trước đó, nhưng đến nay vụ việc vẫn chưa ngã ngũ.

Đòi trả lại 1.440m² đất

Liên quan tới KN của ông Hai và bà Điều, ngày 15/1/2014, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (nay là Thủ tướng Chính phủ) đã có ý kiến chỉ đạo tại Công văn số 4780/VPCP-V.I giao Thanh tra Chính phủ chủ trì phối hợp với Bộ TNMT, UBND TP để kiểm tra rà soát vụ việc.

Ngày 23/5/2017, Thanh tra Chính phủ đã có Báo cáo kết luận số 1248/BC-TTCP về kết quả kiểm tra, rà soát việc giải quyết KN của ông Hai và bà Điều. Theo đó, khu đất 22.397m² có diện tích đo đạc thực tế là 21.731,3m². Gồm 18.871m² thuộc phường Bình An vẫn do gia đình ông Hai, bà Điều quản lý sử dụng và 2.860,3m² đất thuộc phường Bình Khánh.

Diện tích do các hộ dân sử dụng có tranh chấp là 3.029,2m² được chia làm 2 khu vực. Khu vực tại phường Bình An là 1.588,9m² (gồm các hộ: bà Đào, ông Thanh, ông Quý và bà Mai).

Khu vực tại phường Bình Khánh là 1.440,3m² (gồm các hộ: ông Long (818m²),  ông Việt,ông Vàng và bà Ngành).

Năm 1994, gia đình ông Hai, bà Điều có đơn KN đòi lại 3.029,2m² đất do các hộ gia đình sử dụng nêu trên. Năm 2003, ông Hai, bà Điều đã nhận tiền bồi thường 12.000m² đất tại phường Bình An (bao gồm cả 1.588,9m² đất do 4 hộ bà Đào, ông Thanh, ông Quý, bà Mai nêu trên) từ Công ty TNHH MTV Đầu tư và xây dựng Trường Thịnh (Cty Trường Thịnh) với số tiền 13 tỷ đồng và được nhận lại 1.000m² đất nền của dự án. Năm 2009, ông Hai, bà Điều tiếp tục nhận bồi thường 1.372,3m² đất tại phường Bình An từ Cty Trường Thịnh với số tiền hơn 14 tỷ đồng. Phần diện tích còn lại, gia đình ông Hai đã được UBND quận 2 cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ).

Do ông Hai, bà Điều đã nhận bồi thường giá trị 1.588,9m² đất tại phường Bình An do 4 hộ nêu trên trực tiếp sử dụng từ Cty Trường Thịnh nên ông Hai, bà Điều không KN đòi lại phần diện tích mà 4 hộ trên sử dụng.

Ông Hai và bà Điều đến nay vẫn tiếp tục KN yêu cầu 4 hộ gia đình có đất tại khu vực phường Bình Khánh trả lại 1.440,3m² trên tổng số 2.860,3m² đất nêu trên. Trong đó, đặc biệt là trường hợp ông Long có giấy mượn đất nhưng đến nay không trả.

Mượn đất rồi chiếm luôn

Theo tài liệu thu thập, ngày 22/11/1996, ông Nguyễn Thanh Long có viết một giấy tay cam kết xác nhận việc mượn đất của gia đình ông Hai, bà Điều với diện tích 9m x17m=153m² và cam kết không có quyền tranh chấp khi gia đình ông Hai, bà Điều yêu cầu trả lại.

Như vậy, có thể khẳng định việc ông Long mượn đất của ông Hai, bà Điều là có thật. Vậy không hiểu bằng cách nào và căn cứ vào cơ sở pháp lý nào mà năm 1998, Phòng Quản lý Đô thị và UBND quận 2 lại công nhận ông Long có quá trình sử dụng đất ổn định với 100m² đất nằm trong phần diện tích đất của ông Hai, bà Điều?

Tờ giấy mượn đất của ông Nguyễn Thanh Long ký ngày 22/11/1996. Ảnh: Chu Tuấn

Càng ngạc nhiên hơn, không hiểu UBND quận 2 tham mưu như thế nào mà UBND TP trong quyết định giải quyết KN lần 2 lại công nhận cho ông Long có quá trình sử dụng đất ổn định với diện tích tăng lên từ 100m² lên thành 818m²?

Theo tìm hiểu của PV Báo Thanh tra, ngày 29/5/2013, ông Hai đã có đơn gửi Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất quận 2 để ngăn chặn việc cấp GCNQSDĐ cho ông Long. Tuy nhiên, ngày 1/10/2013, Phòng TNMT quận 2 đã lập Tờ trình số 3814/TTr-TNMT và ngày 17/10/2013, UBND quận 2 đã cấp GCNQSDĐ cho ông Long. Sau đó, ông Long đã chuyển nhượng QSDĐ cho bà Hồng (ngụ tại Hà Nội) với giá 6 tỷ đồng.

Đối với việc cấp GCNQSDĐ cho ông Long, câu hỏi đặt ra là khi ông Hai có đơn ngăn chặn mà Phòng TNMT vẫn tham mưu cho UBND quận 2 cấp GCNQSDĐ liệu có vi phạm quy định pháp luật?

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin vụ việc.

Chu Tuấn