Tường rào xác định hai nhà sử dụng đất ổn định từ lâu, nhưng bà Dân cho rằng ông Khanh lấn chiếm đất. Ảnh: Ngọc Phó

Bà Dân cho rằng mình bị lấn chiếm đất nên gửi đơn khởi kiện nhà hàng xóm là vợ chồng ông Lê Đình Khanh ra Tòa để “đòi” lại 120m2 đất đã được cấp. 

Căn cứ vào các biên bản xác minh hiện trường và Công văn số 696/CV-UBND của UBND huyện Điện Bàn cho thấy, trong quá trình sử dụng, bà Dân khai hoang thêm và chưa hề kê khai, đăng ký, nhưng đã làm nhà trên mảnh đất đó.

Về khu vườn của ông Khanh là của bà Huỳnh Thị Mẹo sử dụng từ trước 1975, được Nhà nước cấp “sổ đỏ” năm 1995 với diện tích 940m2 đất, thuộc thửa số 373 nằm sát đất bà Dân. Năm 2009, bà Mẹo lập hợp đồng tặng cho vợ chồng ông Khanh và đã đứng tên trong “sổ đỏ”. Ranh giới giữa hai vườn là hàng keo bà Mẹo trồng từ năm 1975. Đến năm 2004, ông Ry chặt giúp keo để thay bằng trụ bê tông. Bà Dân cũng đã xây tường rào cao gần 0,5m nằm sát da trụ bê tông của ông Khanh vào năm 2005 và tồn tại gần chục năm nay. Qua đo đạc thực tế đất của ông Khanh bị thiếu gần 18m2, nguyên nhân là do hồ sơ địa chính không đo vẽ thực địa... Khi thấy chiều rộng phía Bắc giáp đường bê tông trong “sổ đỏ” ông Khanh so với thực tế thừa 5,8m, bà Dân liền nghĩ đất này là của mình, nên phát sinh tranh chấp…

Tại Bản án số 49/2012/DSST ngày 19/9/2012, TAND huyện Điện Bàn đã bác yêu cầu của bà Dân do không có căn cứ xác định ông Khanh lấn chiếm đất. 

Bà Dân kháng cáo. 

Bản án phúc thẩm số 35/2013/DSPT ngày 30/5/2013 của TAND tỉnh Quảng Nam cho rằng: “Ngoài thửa đất 120m2 được Nhà nước cấp, bà Dân còn khai hoang thêm 329,5m2 đất… Hiện nay bà Dân cho rằng 120m2 đất trên đã bị ông Khanh lấn chiếm. Ngày 5/12/2012, TAND tỉnh thẩm định, xem xét tại chỗ thì thấy diện tích đất ở ông Khanh là 1.122m2, chiều rộng mặt tiền giáp đường bê tông thừa 7,65m. Tổng diện tích đất bà Dân đang sử dụng là 326m2, so với “sổ đỏ” thì thừa 246m2 đất”. 

Tòa Phúc thẩm còn đưa ra nhận định quá hời hợt là: “Bà Dân có thời gian đi làm ăn xa, sau khi về lại địa phương thấy đất của mình được cấp bị ông Khanh lấn chiếm hết, nên bà phải khai hoang diện tích đất bờ tre và lối đi để làm nhà ở cho đến nay”. Từ đó, Tòa chấp nhận kháng cáo của bà Dân, buộc ông Khanh trả lại cho bà dân 100m2 đất thuộc thửa số 374, có chiều rộng mặt tiền 5m và chiều dài là 20m mà ông Khanh đã xây dựng nhà và chuồng heo, trồng một số loại cây khác từ lâu. 

UBND huyện Điện Bàn đã có nhiều văn bản trả lời cho Tòa và xác định giữa thửa đất số 373 và thửa số 374 không có thửa đất nào khác. Việc ông Khanh thừa diện tích đất là do quá trình đo đạc và lập bản đồ không đúng theo hiện trạng sử dụng đất, dẫn đến diện tích đất thực tế tăng lên chứ không phải ông Khanh lấn chiếm đất của bà Dân mà có! 

Qua hồ sơ và kết quả thẩm vấn tại phiên tòa phúc thẩm cho thấy không đủ cơ sở chấp nhận kháng cáo của bà Dân, nên đại diện Viện KSND tỉnh đề nghị Hội đồng Xét xử phúc thẩm bác kháng cáo, giữ nguyên bản án sơ thẩm của TAND huyện Điện Bàn. 

Có một tình tiết liên quan đến vụ án này: Do nhiều lần bị bà Dân gây gổ, đập phá tường rào, nên vợ chồng ông Khanh khởi kiện ra TAND huyện Điện Bàn đòi bồi thường thiệt hại. Ngày 10/7/2012, Tòa Sơ thẩm xét xử và tuyên chấp nhận yêu cầu của ông Khanh, buộc bà Dân phải bồi thường cho ông Khanh với số tiền gần 1,1 triệu đồng. Đến ngày 20/9/2012, TAND tỉnh Quảng Nam xử phúc thẩm vụ án theo kháng cáo của bà Dân và có Bản án số 58/2012/DSPT, trong đó nhận định: “Có đủ căn cứ xác định bà Dân đã thực hiện hành vi trái pháp luật, đập phá tường rào thuộc quyền sở hữu của gia đình ông Khanh, gây thiệt hại 1,087 triệu đồng. Nguyên nhân đập phá là do bà Dân cho rằng tường rào của nhà ông Khanh nằm trong diện tích đất của bà quản lý sử dụng, nhưng bà Dân không đưa ra được chứng cứ để chứng minh tường rào đó do ông Khanh xây trên đất bà. Mặt khác, vào năm 2009, UBND xã Điện Nam (cũ) lập thủ tục thừa kế cấp “sổ đỏ” cho ông Khanh, bà Dân đã ký xác nhận ranh giới. Việc hai bên đã có tường rào chung và bà Dân ký xác nhận ranh giới thể hiện sự thừa nhận của bà đối với tường rào theo đường bê tông của gia đình ông Khanh. Cho nên, cấp sơ thẩm buộc bà Dân phải bồi thường thiệt hại hoàn toàn có căn cứ, đúng pháp luật. Tòa cấp phúc thẩm không chấp nhận kháng cáo của bà Dân, giữ nguyên bản án sơ thẩm”.

 “Thua keo này, bày keo khác”, bà Dân quay sang khởi kiện ông Khanh về tranh chấp quyền sử dụng đất, bị Tòa Sơ thẩm bác đơn nhưng Tòa Phúc thẩm lại xử “ngược”, kể cả những nhận định hợp lý của đồng nghiệp cấp phúc thẩm đưa ra trước đó. 

Như vậy, Bản án phúc thẩm số 35/2013 của TAND tỉnh Quảng Nam có nhiều sai phạm, không được chính quyền và dư luận đồng tình, ông Khanh kháng cáo và liên tục có đơn kêu cứu khẩn cấp. 

Chủ tịch HĐND tỉnh đã chỉ đạo Ban Pháp chế HĐND tỉnh đưa vào giám sát và kiến nghị bản án phúc thẩm trên. Đề nghị lãnh đạo TAND Tối cao và Viện KSND Tối cao sớm kháng nghị theo trình tự giám đốc thẩm vụ án trên, để tránh oan sai và bảo vệ quyền lợi chính đáng của công dân. 

 Nguyên Ngọc Phó