Hố móng phải mở rộng do bùn gây sập

>> Lộ diện đường dây rút ruột công trình
>> Hậu họa được báo trước!

Nhằm thực hiện “phi vụ” đã định trước, tháng 8/2009, Công ty CP Long Hậu mở thầu Gói thầu số 8, thi công hạng mục đường giao thông và thoát nước mưa đường số 1 và đường số 6 - KCN Long Hậu mở rộng và khu dân cư Long Hậu. Hồ sơ mời thầu không cung cấp thông tin về địa chất khu vực, nhưng trong bản tiên lượng lại đưa ra khái niệm “Đào đất hầm ga, đất cấp 2” hoàn toàn phù hợp với Hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công của Công ty Bách Khoa (ta-luy 1/3 ổn định, móng cống không gia cố). Tin tưởng vào uy tín của chủ đầu tư, đơn vị thiết kế, Công ty T.K tham gia đấu và đã trúng thầu. Ngày 29/9/2009, hợp đồng trọn gói thi công 046/2009/HĐ được đôi bên ký kết ký có giá 19,671 tỷ đồng. Công ty T.K không ngờ “cái bẫy” đã được Công ty CP Long Hậu liên tục giăng ra từ hồ sơ mời thầu đến “hợp đồng trọn gói”. 

“Cái bẫy” đầu tiên để đơm nhà thầu là hồ sơ mời thầu (HSMT). Theo HSMT gói thầu số 8, nền đường được thiết kế trên nền cát được san lấp đến cao độ + 1.8. Cống, hố ga được thi công dưới lớp san nền từ cao độ + 1.8 đến - 2,5m. Mắt cắt hố đào tự nhiên ta-luy m = 1/3, đất đào phân cấp là “đất cấp 2”. Với địa chất “đất cấp 2”, nhà thầu đã xây dựng phương án thi công và phương án giá thích hợp: Hố móng không gia cố và lập bản tính công tác đào đất cấp 2 chỉ  8,850đ/m³, toàn bộ chi phí thi công cho 1m dài hố móng chỉ từ 11,031đ đến 108,825đ. Thế nhưng, thực tế lại hoàn toàn khác, bởi địa chất ở khu vực thi công là bùn chảy chứ không phải “đất cấp 2”. Khi Nhà thầu cho thấy thông số giữa HSMT và thực tế hoàn toàn khác nhau và hàng loạt sự cố liên tục phát sinh. Nhật ký công trình ghi nhận, tháng 10/2009 thi công hệ thống thoát nước mưa, đào cống D600 đã phát hiện nền đất dưới cống là đất sét yếu. Ngày 10/11/2009, đào hố ga phát hiện hiện tượng bùn chảy đã mời tư vấn xem xét. Ngày 20/11/2009, do khối lượng bùn chảy quá nhiều, chủ đầu tư cho phép đắp đống hai bên tuyến cống. Ngày 13/12/2009, đơn vị thi công tạm ngưng đào hố móng, đề nghị chủ đầu tư có biện pháp xử lý bùn sét trạng thái chảy. Từ ngày 13 đến 25/12, lực lượng công nhân cùng 4 máy đào, 1 máy ủi nhưng không thể đổ được m³ bê tông lót nào vì bùn chảy…

Thực tế cho thấy, tại nhiều vị trí tuyến cống D800, D1200,  dưới lớp cát đắp là bùn lỏng, bùn chảy bị mạch nước ngầm tác động nên thường sạt lở khi thi công. Lớp bùn dày và lỏng bị trôi khi chất tải, gây ra tình trạng lún và đẩy trồi. Nhiều hố móng phải đổ lại bê tông lót đáy nhiều lần…

Trước thực tế địa chất như vậy, kỹ thuật nhà thầu đề nghị Công ty CP Long Hậu có giải pháp. Nhưng thật lạ lùng, chủ thầu không có bất cứ một động thái nào, mà chỉ phán quyết lạnh lùng: “Hợp đồng trọn gói, nhà thầu phải tự khắc phục”, hay “Đây chỉ là biện pháp thi công, thuộc trách nhiệm của nhà thầu”. Tổng Giám đốc Long Hậu cho rằng, “đây là rủi ro của nhà thầu!”.

Như vậy, với “cái bẫy” thứ 2, Công ty CP Long Hậu đã giương ra “Hợp đồng trọn gói” làm nhà thầu chới với. Khi xem kỹ lại hợp đồng, hóa ra nhiều điều khoản Công ty CP  Long Hậu đã tinh vi đặt “bẫy” để “bắt chết” đối tác. Không có bất cứ điều khoản nào cho phép bên B ngưng hay hủy hợp đồng (ngoài trường hợp bất khả kháng), mà chỉ bên A có quyền đó. Bên B sẽ bị hủy hợp đồng nếu “Đơn phương ngưng thi công mà không có lý do chính đáng”. Việc xử lý bùn Công ty CP Long Hậu luôn cho đó chỉ là “biện pháp thi công, thuộc về trách nhiệm của nhà thầu” thì chẳng có “lý do chính đáng” nào để bên B ngưng thi công.

Bằng “hợp đồng trọn gói”, chủ thầu đã đẩy nhà thầu vào thế “tiến thoái lưỡng nan”. Tiếp tục thi công, không biết lấy đâu ra chi phí. Còn ngưng thi công thì nhà thầu mất trắng hàng tỷ đồng…  Sau nhiều lần tạm ngưng thi công chờ đợi chủ đầu tư giải quyết nhưng bị Công ty CP Long Hậu bỏ mặc, và chịu thêm nhiều thiệt hại do chờ đợi, nhà thầu đành phải tìm phương án thi công khác để xử lý bùn: Đào mở rộng hố móng, đào bỏ bùn thay thế cát, gia cố hố móng bằng cừ larsen…

Mặc dù, địa chất hồ sơ mời thầu không đúng với thực tế thi công, buộc phải thay đổi biện pháp thi công, phải xử lý bản vẽ thiết kế thi công… nhưng chủ đầu tư bám vào “hợp đồng trọn gói” để ràng buộc, bắt nhà thầu phải thi công mà không được bổ sung chi phí. Bị thiệt hại nặng nề, nhà thầu nhiều lần cầu cứu chủ đầu tư bổ sung chi phí nhưng bị từ chối. Mặc dù, đại diện Công ty CP Long Hậu thừa nhận tại Biên bản 02TK/2012/BBH-LHC-KT: “Biện pháp thi công hố móng các vị trí tuyến cống qua lớp 1 của tài liệu Báo cáo khảo sát địa chất theo mô tả hồ sơ không phù hợp với đặc tính cơ lý của lớp đất này”; Biên bản 01TK/2012/BBH-LHC-KT: “Chủ đầu tư yêu cầu nhà thầu tìm biện pháp thi công khác để phù hợp với nền đất thực tế. Nhà thầu đã thực hiện thi công hố móng một số vị trí tuyến cống với biện pháp thi công khác với mô tả theo hồ sơ thiết kế, phải sử dụng cừ larsen, mở rộng hố mống thay cho đào ta-luy 1/3 theo Hồ sơ thiết kế”; “Hai bên thống nhất rằng chi phí nhà thầu phải xử lý hố đào (cống và hầm ga) là do nhà thầu đã phải thi công hố móng của tuyến thoát nước mưa với biện pháp thi công khác với mô tả theo hồ sơ mời thầu, bản vẽ thiết kế thi công đính kèm”…

Mặc dù, những biện pháp thi công mới phát sinh do hồ sơ mời thầu của chủ đầu tư đưa ra sai, nhưng với lý do “hợp đồng trọn gói”, Công ty CP Long Hậu lại nằng nặc: “Nhà thầu phải có biện pháp thi công hợp lý để đảm bảo việc thi công theo đúng yêu cầu kỹ thuật và tiến độ đã ký kết. Không chấp thuận những phát sinh mà nhà thầu đề xuất do thay đổi biện pháp thi công”.

Trong hơn một năm đấu tranh để đòi chi phí phát sinh, nhà thầu vẫn tin rằng, chủ đầu tư đã khảo sát được kết quả “đất cấp 2” Công ty Bách Khoa đã thiết kế, trên cơ sở kết quả khảo sát địa chất như vậy nên sai khác với thực tế hiện trường.

Thật bất ngờ, ngày 21/3/2012, sau gần 2 năm tranh cãi về chi phí phát sinh, nhà thầu tiếp cận được Báo cáo khảo sát địa chất. Tất cả các hố khoan tại KCN Long Hậu đều cho kết quả: Bùn sét, xám đen, trạng thái chảy tại lớp đặt móng công trình. Nhà thầu giật mình nhận ra chủ đầu tư đã trắng trợn lừa dối! Và, họ hiểu tại sao rất nhiều lần họ yêu cầu chủ đầu tư cho xem báo cáo khảo sát địa chất, Công ty Long Hậu đều đánh lảng và từ chối, ngay cả khi nhà thầu yêu cầu bằng văn bản!

(Còn tiếp)

Nhóm PV điều tra