Chưa được cấp GCNQSDĐ nhưng các hộ vẫn phải nộp thuế đất ở. Ảnh: HB

Dân khắc khoải mong chờ

Cụ Đào Quang Trà (85 tuổi) kể: Trước năm 1970, khu đất Tổ 6, Đội 5 là đất bìa cô, trũng thấp, hoang vu, Nông trường 2-9 không dùng làm đất sản xuất. Lúc đó, phần lớn công nhân Đội 5 là người từ các tỉnh Lạng Sơn, Yên Bái, Nam Định, Thái Bình và một số người quê miền Nam tập kết. Tất cả đều còn trẻ, chưa xây dựng gia đình. Sau này, nhiều công nhân thành vợ chồng, vì không có nhà tập thể nên Nông trường cho các hộ gia đình mượn khu đất Bìa Cô tự cải tạo mặt bằng làm nhà ở, trong đó có gia đình cụ.

Năm 1975, miền Nam giải phóng, số gia đình công nhân tập kết trở về quê và nhượng lại nhà, đất cho những người ở lại. Từ đó, dân số, số hộ gia đình ngày càng nhiều và hình thành xóm Đội 5 xã Ân Nghĩa bây giờ.

Năm 1999, cán bộ địa chính đã về xóm đo đạc, lập bản đồ, các hộ đã nộp tiền để làm GCNQSDĐ. Thế rồi, đã hơn 17 năm nay, người dân xóm "Hưu" cứ mong đợi mà vẫn chưa nhìn thấy "sổ đỏ".

Cụ Lý Ngọc Hưởng, 87 tuổi, quê xã Hòa Bình, huyện Bình Giang, tỉnh Lạng Sơn về làm công nhân Nông trường 2-9 từ năm 1960. Năm 1975, vợ chồng cụ mua lại một ngôi nhà cấp 4 và thửa đất hơn 1.000m² của một gia đình công nhân người miền Nam và sống ổn định hơn 40 năm nay. Mong muốn của vợ chồng cụ Tưởng là trước lúc nhắm mắt, xuôi tay được cầm trên tay tấm "sổ đỏ". Vợ chồng, con cái làm chủ thửa đất này đã hơn 40 năm mà chưa có quyền sử dụng theo đúng pháp luật. Vì không có "bìa đỏ" nên muốn vay vốn ngân hàng để phát triển kinh tế cũng khó.

Các cụ bà: Dìu Thị Yến, Phạm Thị Háu, Trịnh Thị Lân, Tạ Thị Lý, Nguyễn Thị Hoa; các cụ ông Nguyễn Văn Tuấn, Trương Quang Hào... đều là công nhân Đội 5, Nông trường 2-9 nghỉ hưu, nay đã ngoài 80 tuổi. Các cụ đã sống trên đất Đội 5 từ năm 1970, có cụ ở từ năm 1964. Nay con cháu các cụ đều an cư lập nghiệp trên đất ông bà, nhưng đều trong tình trạng "làm chủ đất mà chưa được cấp quyền".

Bà Lê Thị Mai, Tổ trưởng Tổ 6, xóm Đội 5 - người được 19 hộ gia đình xóm "Hưu" cử đại diện, đã ôm đơn đề nghị cấp GCNQSDĐ của bà con đi ngược xuôi suốt mấy năm nay, cho biết: Bà con nộp rất nhiều đơn xin cấp GCNQSDĐ, có cả xác nhận của lãnh đạo Nông trường 2-9, nhưng xã nhận đơn mà không thấy trả lời được cấp hay không. Trong khi đất các hộ đã được đo đạc địa chính chính quy, có số tờ bản đồ, số thửa, loại đất, diện tích rõ ràng. Hàng năm, các hộ vẫn nộp thuế đầy đủ với Nhà nước, giấy báo nộp thuế ghi rõ là thuế đất ở nông thôn (ONT). Nhân khẩu, hộ khẩu, tổ chức Đảng, chính quyền, các đoàn thể đều trực thuộc xã Ân Nghĩa quản lý. Không biết vì sao các hộ dân Tổ 6, xóm Đội 5 lại không được cấp GCNQSDĐ. Không có "quyền" nên bà con gặp nhiều khó khăn. Ví như, muốn vay vốn ngân hàng để phát triển kinh tế, không được vay.

Hàng năm các hộ dân vẫn nộp thuế đầy đủ. Ảnh: HB

Xóm "Hưu" còn tất cả 19 hộ đủ điều kiện để cấp GCNQSDĐ, nhưng chưa được chính quyền xã và cơ quan chức năng của huyện Lạc Sơn xem xét giải quyết nguyện vọng chính đáng của bà con. Không biết đến bao giờ những cụ hưu trí nay đã ở cái tuổi ngoài 70 - 80, mới được cầm trên tay GCNQSDĐ?

Vì Nông trường "sơ suất"? 

Trao đổi với ông Bùi Văn Đan, Chủ tịch UBND xã Ân Nghĩa, huyện Lạc Sơn, PV được biết: Ngày 21/2/2003, UBND tỉnh Hòa Bình ra Quyết dịnh số 282/QĐ-UB về việc giao đất cho UBND huyện Lạc Sơn quy hoạch khu dân cư. Theo đó: Thu hồi 20.920m² đất nông nghiệp tại xã Ân Nghĩa do Nông trường 2-9 quản lý, để giao cho UBND huyện Lạc Sơn quy hoạch khu dân cư.

UBND xã Ân Nghĩa và phòng chức năng của UBND huyện Lạc Sơn đã triển khai các bước theo quy trình của Luật Đất đai để cấp GCNQSDĐ cho 130 hộ là công nhân thuộc Đội 5. Nay đã có 49 hộ được cấp GCNQSDĐ, còn 81 hộ khác đã có giấy báo thuế nhưng không thực hiện nộp tiền thuế sử dụng đất nên chưa được cấp GCNQSDĐ.

Vậy, 19 hộ dân Tổ 6 có nằm trong số 130 hộ công nhân Đội 5 được cấp GCNQSDĐ? Bà Lê Thị Mai, Tổ trưởng Tổ 6 khẳng định: 19 hộ Tổ 6 chưa một lần được UBND xã thông báo, hướng dẫn làm thủ tục xin cấp GCNQSDĐ. Lãnh đạo Nông trường 2-9 nói là diện tích đất Tổ 6 không được đo đạc là không đúng. Không đo đạc, tại sao trong bản đồ địa chính xã Ân Nghĩa và huyện Lạc Sơn lại có đầy đủ, chi tiết về thửa đất của từng hộ để thu thuế sử dụng đất hàng năm?

Về kiến nghị của 19 hộ dân Tổ 6, xóm Đội 5, ông Bùi Văn Huân, Phó Chủ tịch UBND xã Ân Nghĩa cho biết: Sau khi nhận được đơn đề nghị của 19 hộ Tổ 6, ngày 24/7/2015, UBND xã đã thành lập Tổ Công tác do Phó Chủ tịch làm Tổ trưởng, trong đó có Bí thư Chi bộ, Trưởng thôn xóm Đội 5 tham gia, làm việc với Ban Giám đốc Nông trường 2-9 về diện tích đất đơn vị đang quản lý, sử dụng trên địa bàn xã Ân Nghĩa.

Tại Biên bản xác minh ngày 24/7/2015 ghi: "Diện tích đất được xác minh là 79.545,9m², diện tích đất trên hiện có 29 hộ công nhân và 6 tổ chức (UBND xã Ân Nghĩa quản lý 2 thửa; Nông trường quản lý 3 thửa; Trường THPT 1 thửa) quản lý sử dụng vào mục đích đất ở và đất vườn. Diện tích đất trên, Nông trường 2-9 đã bố trí cho các gia đình hộ công nhân mượn làm nhà ở từ những năm 1970. Tháng 10/2010 do sơ suất trong quá trình đo đạc và lập bản đồ địa chính đất của Nông trường, số diện tích đất trên không được đo đạc đưa vào diện tích quản lý của Nông trường và cũng chưa bàn giao cho địa phương quản lý".

Ngôi nhà, thửa đất đã qua hai thế hệ, ông chủ vẫn chưa được cấp quyền sử dụng. Ảnh: HB

Lý giải trên của lãnh đạo Nông trường 2-9 là không đúng. Nếu do "sơ suất" không được đo đạc thì Nông trường "vẽ" đâu ra diện tích đất, loại đất, số thửa, số bản đồ chi tiết của từng hộ để thu thuế hàng năm. Thí dụ: Hộ: Đào Văn Trà, Tờ bản đồ: 53; thửa: 131; loại đất: ONT; diện tích: 3.216,8m². Và nếu chưa bàn giao cho địa phương quản lý thì tại sao Chi cục Thuế Lạc Sơn lại ra thông báo nộp thuế và căn cứ vào đâu để xác định loại đất của hộ dang sử dụng là đất ONT... đã khẳng định là đất ONT sao không cấp GCNQSDĐ cho hộ gia đình?

Nông trường 2-9 "quên" đo đạc, lập bản đồ, quên bàn giao đất cho địa phương quản lý. Vì chưa nhận bàn giao nên UBND xã không có cơ sở để làm "bìa đỏ". Chỉ có ngành Thuế địa phương là không quên trách nhiệm thu thuế của mình.

Ông Bùi Văn Huân, Phó Chủ tịch UBND xã Ân Nghĩa thông tin: Do diện tích đất ở khu dân cư Tổ 6 xóm Đội 5 chưa bị thu hồi, nên UBND xã đã làm công văn gửi UBND huyện. UBND huyện sẽ làm công văn trình UBND tỉnh, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo cơ quan chức năng làm thủ tục thu hồi 79.545,9m² đất khu dân cư Tổ 6. Sau khi thu hồi đất, UBND tỉnh sẽ giao cho UBND huyện quản lý, lập quy hoạch khu dân cư. Khi có quy hoạch, UBND xã Ân Nghĩa sẽ kết hợp với cơ quan chức năng của huyện tổ chức, hướng dẫn các hộ làm thủ tục để cấp GCNQSDĐ.

Mong rằng khát vọng của các hộ dân xóm "Hưu", nhất là các cụ nay đã tuổi cao sức yếu sớm trở thành hiện thực.

Hồng Bài