Trong những lần hòa giải tại xã, dòng họ Hoàng đã buộc “xuống nước”, chấp nhận mua lại phần đất có nhà thờ họ vì về lý, UBND huyện Đông Anh đã cấp sổ đỏ cho bà Hồng rồi. Nhưng khi làm thủ tục qua Văn phòng công chứng, họ Hoàng không thể “xuống nước” được nữa khi phải chấp nhận nội dung, đất này có nguồn gốc của ông cháu rể Đào Ngọc Hà (chồng bà Hồng, ở rể tại nhà, đất này) được thừa kế từ bố đẻ Đào Ngọc Tước (được con trai đón từ quê ở Hưng Yên lên Đông Anh ở cùng).

Nhưng, cũng vẫn may cho dòng họ Hoàng, là khi làm quy trình cấp tấm sổ đỏ này, ông Trưởng xóm Thượng khi ấy (là người tiếp nhận hồ sơ xin cấp sổ đỏ của các hộ) đã cẩn thận khi yêu cầu chị em bà Hồng phải thể hiện bằng văn bản, vì ông biết rõ, trong khuôn viên đất có nhà thờ, đất chung của họ Hoàng, không phải sở hữu riêng như trong hồ sơ đề nghị.

Tại Giấy thỏa thuận đề ngày 2/11/2004, 6 chị em bà Hồng cam kết “… Sau khi bàn bạc thống nhất giữa chị em chúng tôi nhất trí khi làm xong giấy chứng nhận quyền sử dụng diện tích đất trên sẽ làm thủ tục giao lại phần đất và nhà thờ cho dòng họ quản lý…”.

Tờ giấy cam kết này được lập nên, trao cho ông Trưởng xóm cất đi, cũng chẳng chia sẻ với ai vì nghĩ rằng người ta có ăn có học, lại là cán bộ huyện sao lại có thể lấy đất nhà thờ tổ tiên như vậy được. Ai dè có ngày lại được đem ra làm chứng cho sự không trung thực này.

Như chúng tôi đã phân tích ở bài báo trước, sau khi gửi đơn đến các cấp chính quyền địa phương không được, đại diện dòng họ Hoàng đến TAND huyện Đông Anh gửi đơn khởi kiện nhưng không được tiếp nhận. Trong suốt gần một năm với nhiều lần gửi đơn trực tiếp bất thành, đại diện dòng họ phải gửi đơn “mẹo” bằng cách nhờ bác “Bưu chính” chuyển giúp. Đến ngày 10/7/2012, TAND huyện Đông Anh có thông báo cho đại diện dòng họ Hoàng phải bổ sung đơn khởi kiện với hàng loạt nội dung kèm theo tài liệu chứng minh. Quá thời hạn 30 ngày làm việc, không bổ sung theo yêu cầu của Tòa thì đơn yêu cầu coi như không hợp lệ.

Ông Hoàng Văn Trung cho biết, các yêu cầu rất khó khăn với dòng họ chúng tôi, ví dụ như cả họ phải làm thủ tục ủy quyền. Mặc dù, hơn 40 suất đinh trong dòng họ đã tiến hành ủy quyền cho 6 đại diện đứng đơn nhưng tòa yêu cầu “cả họ” ủy quyền thì mới hợp pháp. Vậy là cả họ phải lục tục kéo nhau lên Văn phòng công chứng làm thủ tục ủy quyền; nhiều người già, người ốm không đi được, công chứng viên phải vào tận nhà lăn tay, lấy chữ ký … Chưa nói đến số tiền phải mất để làm các hợp đồng công chứng thì công sức để làm được việc này là vất vả vô cùng.

Ví dụ nữa được ông Trung đưa ra là Tòa yêu cầu dòng họ phải cung cấp hồ sơ cấp sổ đỏ cho bà Hồng (lấy tại Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện) thì vụ án mới được thụ lý …

Sau khi làm xong tất cả các yêu cầu khó khăn này, ngỡ tưởng vụ án sớm được giải quyết nhưng TAND huyện vẫn không có bất kỳ động thái gì tiếp theo như văn bản ngày 10/7/2012.

Mãi đến ngày 24/1/2013, TAND huyện Đông Anh mới ra thông báo thụ lý vụ án theo quy định của pháp luật.

Đại diện dòng họ cho biết, sau khi có thông báo thụ lý vụ án, họ được thẩm phán nhiều lần mời lên làm việc qua điện thoại chứ không hề có giấy mời hay văn bản nào. Các buổi làm việc, đại diện dòng họ cũng không hề biết trước nội dung để chuẩn bị. Thậm chí, Tòa cũng không yêu cầu ghi lời khai hay tiến hành hòa giải giữa các bên tranh chấp. Duy nhất, một buổi làm việc có lập biên bản đối chất lời khai của các bên liên quan. Rồi sau đó lại chìm vào im lặng. Đại diện dòng họ Hoàng buộc phải gửi đơn khiếu nại lên TAND và Viện KSND thành phố về việc TAND huyện vi phạm Bộ luật Tố tụng Dân sự ...

Gần đây nhất, ngày 9/3/2015, ông Trung được Phó Chánh án TAND huyện Đông Anh (thẩm phán Nguyễn Mậu Trường) gọi điện thoại mời lên trao đổi. Sau đó, ông nhận được yêu cầu: Dòng họ phải rút đơn (mà họ đã gửi TAND và Viện KSND TP Hà Nội), bằng không sẽ còn lâu mới … xong việc!?

Làm việc với phóng viên Báo Thanh tra, ông Nguyễn Mậu Trường cho rằng, “nguyên nhân chậm trễ là thủ tục tố tụng phức tạp. TAND Tối cao chưa có hướng dẫn trong việc thụ lý các vụ việc kiện tụng trong dòng họ nên khó xác định người đại diện quyền lợi thế nào là đủ. Lãnh đạo TAND TP Hà Nội cũng cho phép chúng tôi chờ hướng dẫn rồi mới đưa ra xét xử”.

Chúng tôi đặt câu hỏi: Ở Việt Nam chưa hề có vụ án nào được thụ lý bởi nguyên đơn là dòng họ? Ông Trường nói: Có rồi, nhưng mỗi nơi áp dụng một kiểu. Ngay như huyện Đông Anh đã từng thụ lý, cũng chỉ cần ông trưởng họ có đơn là đủ. Đấy là trước kia, còn nay lãnh đạo Tòa đã thay đổi nên cách hành xử cũng thay đổi theo. (Ông Bùi Tiến Trung, Chánh án TAND huyện Đông Anh được điều chuyển từ quận Hai Bà Trưng về).

Nói là được phép chờ hướng dẫn từ cơ quan Tòa án cấp trên (không có thời hạn), nhưng ông Trường cũng khẳng định: Chúng tôi đã có lịch đưa vụ án ra xử, vào sau trung tuần tháng 3 này.

Theo Khoản 1 Điều 179 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2005 (được sửa đổi bổ sung năm 2011) quy định thời hạn chuẩn bị xét xử của vụ án dân sự là 4 tháng, kể từ ngày thụ lý vụ án; Đối với vụ án có tính chất phức tạp hoặc do trở ngại khách quan thì Chánh án Tòa án có thể quyết định gia hạn thời hạn chuẩn bị xét xử, nhưng không quá 2 tháng.

Tại vụ án này, TAND huyện Đông Anh thụ lý vào ngày 24/1/2013. Đến nay đã là tháng 3/2015, mặc dù cả Viện KSND và TAND TP Hà Nội đều có văn bản “nhắc nhở”, nhưng cơ quan này vẫn chưa có lịch chính thức để xét xử.

Nhóm PV