Lúa giống vật tư NA2 kém chất lượng. Ảnh: PV

>> Công văn trùng số tại Cục Trồng trọt: Có dấu hiệu làm giả giấy tờ?

Chị Nguyễn Thị Mai, trú tại xã Đức Tùng, Đức Thọ, Hà Tĩnh cho biết, vụ Xuân 2014, trong quá trình ngâm ủ giống lúa vật tư NA2, tôi tá hỏa khi đến ngày bắc mạ (gieo mạ) mà hạt mạ không nảy mộng. Cả thúng mạ lơ thơ số hạt nảy mộng, tức là tỷ lệ nảy mầm cực kỳ thấp. Đi hỏi thăm hàng xóm, tôi mới biết là nhiều nhà hạt giống lúa cùng chung tình cảnh như nhà tôi.

Tình trạng “ngớ người” khi hạt giống không nảy mầm trong vụ Xuân 2014 như của chị Mai khá phổ biến ở nhiều địa phương thuộc tỉnh Hà Tĩnh. Đó là các xã Song Lộc, Phú Lộc (Can Lộc); nhiều xã thuộc huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên, Kỳ Anh và nhiều xã thuộc TP, thị xã thuộc tỉnh Hà Tĩnh.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, có khoảng trên 60 xã “mua được” lúa giống vật tư – NA2 kém chất lượng. Và, toàn bộ giống lúa này đều được Tổng Cty Cổ phần Vật tư Nông nghiệp Nghệ An cung cấp! Điều đáng nói, đây là giống lúa được Bộ NN&PTNT công nhận đặc cách theo Quyết định số 609/QĐ-TT-CLT từ ngày 25/10/2011. Nhiều năm qua, giống lúa này đã được Sở NN&PTNT, các huyện, xã trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh đưa vào sản xuất và nhân rộng diện tích, đặc biệt trên những cánh đồng mẫu lớn. Thời gian cũng chứng minh tính thích ứng và ưu điểm của giống lúa phù hợp với thổ nhưỡng của Hà Tĩnh. “Sự cố” hạt giống không nảy mầm, ngay lập tức khiến nhiều hộ dân nghi ngại và hoang mang. Bởi lẽ, hạt giống được cấp phép của Bộ NN&PTNT lại được phân phối bởi một công ty đạt danh hiệu Đơn vị Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới. Nghi ngờ có dấu hiệu không bình thường, nhiều hộ dân có đơn tố cáo đến cơ quan chức năng và Công an Kinh tế Hà Tĩnh.

Được biết, Tổng Cty Cổ phần Vật tư Nông nghiệp Nghệ An sản xuất giống lúa vật tư – NA2 tại 2 cơ sở HTX Nông nghiệp Hoài Mỹ, Hoài Nhơn, Bình Định và xã Kim Liên, Nam Đàn, Nghệ An. Trong đó, giống lúa nguyên chủng sản xuất tại HTX Nông nghiệp Hoài Nhơn tỉnh Bình Định là 642,6 tấn, tại xã Kim Liên là 17,9 tấn. Lượng giống siêu nguyên chủng sản xuất tại Xí nghiệp Giống Kim Liên là 12 tấn. Năm 2013, Tổng Cty đã sản xuất 642,6 tấn giống lúa vật tư NA2. Trong đó, 566 tấn lại được Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây trồng quốc gia (Thuộc Cục Trồng trọt – PV) chi nhánh miền Trung chứng nhận phù hợp qui chuẩn kỹ thuật quốc gia. Tại trại giống Nam Đàn đã sản xuất 17,9 tấn nguyên chủng có Giấy Chứng nhận lô giống phù hợp qui chuẩn kỹ thuật do Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây trồng quốc gia cấp.

Vụ Xuân 2014, Tổng Cty Cổ phần Vật tư Nông nghiệp Nghệ An đã bán ra thị trường 280,5 tấn giống lúa vật tư NA2 cấp nguyên chủng trên địa bàn Hà Tĩnh. Số giống này có nguồn gốc tại HTX sản xuất giống Hoài Mỹ, Bình Định. Về lúa giống xác nhận: Vụ Xuân 2014, Tổng Cty bán gần 30 tấn lúa giống vật tư NA2 cấp Giấy xác nhận 1 vào địa bàn Hà Tĩnh. Theo hồ sơ, lượng giống này nằm trong số 191 tấn giống NA2 xác nhận được sản xuất tại xã Cẩm Bình, huyện Cẩm Xuyên, đã được Trung tâm Khảo kiểm nghiệm Giống, sản phẩm cây trồng quốc gia cấp Giấy chứng nhận lô giống phù hợp qui chuẩn kỹ thuật!

Theo tìm hiểu của PV, cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh đã tính toán, có khoảng 102 tấn giống lúa cấp nguyên chủng, cấp xác nhận được bán trên địa bàn Hà Tĩnh vụ Xuân 2014 có tỷ lệ nảy mầm thấp, không bảo đảm chất lượng. Tìm hiểu cặn kẽ hơn câu chuyện này, nhiều người có trách nhiệm không khỏi giật mình bởi cách quản lý “trên mây”, nếu không nói là có dấu hiệu bắt tay với doanh nghiệp để làm ẩu, thu lợi bất chính của Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây trồng quốc gia thuộc Cục Trồng trọt.

Theo thông tin chúng tôi có được, Tổng Cty Cổ phần Vật tư Nông nghiệp Nghệ An dù không sản xuất giống tại huyện Cẩm Xuyên, nhưng ký hợp đồng với Trung tâm Khảo kiểm nghiệm Giống, sản phảm cây trồng quốc gia, làm hồ sơ chứng nhận 7 lô lúa giống vật tư NA2, cấp giống xác nhận 1 phù hợp qui chuẩn kỹ thuật. Số lượng lúa giống được ký hợp đồng “hợp thức” này là 191 tấn!

Như vậy là đã rõ! Sai phạm của Tổng Cty Cổ phần Vật tư Nông nghiệp Nghệ An có lẽ, giờ này đã được các cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh làm rõ. Tổng Cty này phải chịu trách nhiệm khắc phục hậu quả, bồi thường thỏa đáng cho bà con nông dân trong việc cung ứng giống lúa vật tư NA2 kém chất lượng.

Tuy nhiên, câu hỏi mà dư luận đặt ra chính là, trách nhiệm của Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây trồng quốc gia ở đâu khi cấp giấy chứng nhận phù hợp qui chuẩn kỹ thuật của các lô giống vật tư nói trên? Có hay không việc trục lợi trong việc dễ dãi cấp phép ra thị trường giống lúa kém chất lượng? Vì sao có chuyện cấp giấy phép cho một sản phẩm không sản xuất trên địa bàn đăng ký với số lượng lớn nói trên?.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng có văn bản kiến nghị Cục Trồng trọt kiểm tra, làm rõ trách nhiệm của Trung tâm khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây trồng quốc gia trong việc cấp giấy chứng nhận phù hợp qui chuẩn kỹ thuật các lô giống vật tư NA2 sản xuất tại xã Cẩm Bình, huyện Cẩm Xuyên, trong khi thực tế các lô giống này không được sản xuất tại đây.

Ông Phạm Đồng, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Trồng trọt cũng là người trực tiếp phụ trách Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống, sản phẩm cây trồng quốc gia. Trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị này ở đâu trước sai phạm tày trời nói trên? Liệu sai phạm này có tiếp tục được “bỏ ngỏ” trong mạch nguồn câu chuyện hi sinh cán bộ cấp dưới để lãnh đạo yên vị như truyền thống của đơn vị này mà Báo Thanh tra đã đề cập? Liệu còn khoảng tối nào ở đơn vị này dưới “bóng” ông Quảng và trước sự ưu ái của lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn với đơn vị này?

Chúng tôi sẽ tiếp tục trở lại để bạn đọc rộng đường dư luận.

PV