Thẻ hưởng chính sách của cựu tù binh chính trị tù Phú Quốc Võ Hữu. Ảnh: Đỗ Chu

Có dấu hiệu làm sai bản chất vụ việc?

Năm 1996, ông Võ Hữu đại diện gia đình đứng ra ký kết Hợp đồng khoán đất số 03/LT với Lâm trường Hiếu Liêm (Đồng Nai), với diện tích 27,5ha (nay là 39,5ha).

Ngày 27/10/2010, sau khi ông Hữu hứng chịu hàng loạt cơn bạo bệnh, bà Hồ Thị Đô (ngụ tại xã Suối Kiết, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận) đã đưa ông Hữu ra phòng công chứng lập “văn bản thỏa thuận chuyển nhượng hợp đồng giao khoán đất để trồng cây nông nghiệp, cây công nghiệp”. Theo người nhà ông Hữu, trước đó, bà Đô chỉ là người làm công lâu năm cho gia đình.

Khi vụ việc bị gia đình ông Hữu phát giác và làm đơn trình báo các cơ quan chức năng, Công an tỉnh Đồng Nai và Tòa án thị xã Long Khánh đã tiến hành giám định pháp y tâm thần với ông Hữu. Kết quả cho thấy: Trước, trong và sau thời điểm hợp đồng được lập vào ngày 27/10/2010, ông Hữu đã bị mất trí nhớ, không có năng lực nhận thức và điều khiển hành vi. Trên cơ sở này cơ quan Công an đã khẳng định hợp đồng nêu trên là vô hiệu.

Bà Hồ Thị Trang (vợ ông Hữu) đã gửi đơn đi nhiều nơi kêu cứu và được cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Đồng Nai ban hành Quyết định số 03/QĐ-CAT-PC44 ngày 27/5/2015 về việc giải quyết đơn khiếu nại của bà.

Quyết định số 03/QĐ-CAT-PC44 nêu: “Đến ngày 27/10/2010 ông Hữu và bà Đô có ký văn bản thỏa thuận chuyển nhượng hợp đồng giao khoán đất để trồng cây công nghiệp, nông nghiệp. Ông Hữu giao thửa đất và tài sản gắn liền với đất (27,5 ha đất trồng cao su) cho bà Đô, bà Đô đã thanh toán cho ông Hữu 12 tỷ đồng tiền giá trị chuyển nhượng. Hợp đồng được Văn phòng công chứng Hố Nai tỉnh Đồng Nai công chứng ngày 27/10/2010”.

Với nội dung được nêu như trên thì nhiều người sẽ cho rằng ông Hữu đã nhận 12 tỷ đồng từ bà Đô. Tuy nhiên, về vấn đề này, bà Hồ Thị Trang đặt vấn đề: 12 tỷ đồng là con số rất lớn thì không có cơ sở gì để bà Đô lại giao cho một người đang bị tâm thần? Mặt khác, bà Đô là người làm công thì lấy đâu ra 12 tỷ đồng để thực hiện giao dịch? Việc giao tiền được nêu cũng không hề có biên nhận hay thời gian địa điểm nhận tiền mà chỉ là vài chữ nguệch ngoạc được ghi trong hợp đồng là: “đã nhận đủ tiền nêu trên”. “Cho đến nay gia đình tôi chưa hề nhận được bất cứ đồng nào từ con số chuyển nhượng 12 tỷ đồng ghi trong hợp đồng”, bà Trang nói.

Dân sự hay hình sự?

Ngoài vụ việc tại Long Khánh, theo những hồ sơ thu thập thì vào tháng 2/2000, tại Bình Thuận, ông Võ Hữu cũng ký “hợp đồng liên kết trồng cao su” với Công ty Hải Sơn thuộc Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Bình Thuận, diện tích được giao là 50 ha.

Sau quá trình đầu tư chăm sóc, khi sức khỏe ông Hữu suy kiệt, ngày 24/8/2009, bà Hồ Thị Đô đã đưa ông Hữu đi để ký hợp đồng và giấy ủy quyền nhằm mục đích chuyển quyền khai thác vườn cao su cho bà Đô.

Giấy ủy quyền nêu trên đã được UBND xã Suối Tre, thị xã Long Khánh chứng thực chữ ký ngày 23/11/2009. Tuy nhiên, sau đó, nhận thấy sự vi phạm pháp luật của việc chứng thực, đến ngày 28/11/2009, UBND xã Suối Tre đã ban hành Văn bản số 250/CV-UBND để thu hồi và hủy bỏ giấy ủy quyền này.

Với quyết tâm thực hiện hành vi đến cùng, ngày 16/11/2012, bà Đô lại đưa ông Võ Hữu đến UBND xã Suối Kiết, huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận để lập Hợp đồng thỏa thuận về việc hợp tác trồng cao su.

Vụ việc bị phát giác, bà Trang (vợ ông Hữu) đã gửi đơn đi nhiều nơi. Đến tháng 5/2014, UBND xã Suối Kiết mới đứng ra tổ chức đối thoại và lập biên bản với nội dung: Bà Trang được tạm thời quản lý sử dụng 22,5 ha cao su còn bà Đô tiếp tục quản lý sử dụng 22,5 ha còn lại.

Tại Quyết định số 07/2014/DSST ngày 14/7/2014, Tòa án thị xã Long Khánh có đưa ra thông tin ông Hữu đã bị mất năng lực hành vi dân sự từ ngày 19/12/2007 và không còn khả năng phục hồi... Vậy liệu Hợp đồng thỏa thuận về việc hợp tác trồng cao su được UBND xã Suối Kiết xác nhận có được xác định là vô hiệu?

Việc bà Đô thu lợi từ vườn cao su thuộc quyền khai thác của ông Hữu và gia đình tại Bình Thuận trong khi ông Hữu đã bị mất năng lực hành vi dân sự có được coi là hành vi “dùng thủ đoạn gian dối” để chiếm đoạt tài sản?

Bà Trang cho biết: “Đến nay, sau gần 2 năm, hồ sơ vụ án tại Bình Thuận vẫn đang bị các cơ quan thực thi pháp luật “nghiên cứu”, chưa biết bao giờ mới giải quyết xong? Còn với vụ việc tại Đồng Nai thì đã được công an tỉnh Đồng Nai khép lại, chuyển sang… giải quyết dân sự”?!

Đỗ Chu