11 hộ dân xóm Vật Lại bao giờ mới thực sự được làm chủ mảnh đất của mình? Ảnh: Hồng Bài

Xóm Vật Lại có 11 hộ, cách xa trung tâm xã Phú Minh hơn 5 km. Đây là xóm hẻo lánh, thuộc diện nghèo nhất xã, nhất huyện Kỳ Sơn. Các hộ dân trong xóm đều là dân bản địa, đã sinh sống và làm ăn trên vùng đất "chó ăn đá, gà ăn sỏi" này từ những năm 1960.

Ông Nguyễn Minh Thuận, người có đơn, cho biết: Năm 1998, các hộ dân xóm Vật Lại được UBND huyện Kỳ Sơn cấp GCNQSDĐ (bìa đỏ). Khi nhận bìa đỏ, mỗi hộ phải nộp 10.000 đồng lệ phí. Có bìa đỏ, bà con rất mừng, nhưng đầu năm 2000, chính quyền xã Phú Minh và xã Hợp Thành, trong đó có Chủ tịch UBND xã Hợp Thành đã đến tại nhà ông Thuận tuyên bố thu hồi lại tất cả GCNQSDĐ của các hộ. Lý do thu hồi, vì GCNQSDĐ của các hộ được cấp không hợp lệ, nay thu hồi lại để cấp GCNQSDĐ mới cho hợp lệ.

Lúc này, các hộ dân Vật Lại mới biết, từ bao đời nay người dân Vật Lại do xã Phú Minh quản lý. Có điều, đất mà người dân Vật Lại dựng nhà, làm nương sinh sống lại thuộc địa giới hành chính xã Hợp Thành quản lý. Bìa đỏ các hộ được cấp năm 1998 do chính quyền xã Phú Minh làm thủ tục, lập hồ sơ nên con người và đất các hộ dân xóm Vật Lại mang tên xã Phú Minh.

Năm 2000, chính quyền xã Hợp Thành "phát hiện" ra bị "mất" đất nên kiến nghị lên UBND huyện Kỳ Sơn được thu lại GCNQSDĐ của các hộ dân xóm Vật Lại để cấp đổi lại GCNQSDĐ mới cho hợp lệ, đảm bảo quyền lợi cho bà con

Ông Hoàng Công Hiệu, Trưởng xóm Vật Lại cho biết: Khi chính quyền hai xã tuyên bố thu hồi, bà con nghiêm túc chấp hành và nộp lại đầy đủ GCNQSDĐ cho chính quyền xã Hợp Thành. Bà con tin tưởng vào lời hứa của cán bộ xã là chỉ vài tháng là các hộ có bìa đỏ mới. Tuy nhiên, 1 năm, 2 năm rồi 10 năm và bây giờ đã 16 năm, người dân Vật Lại vẫn chưa được cấp lại bìa đỏ. Bà con muốn vay vốn ngân hàng để phát triển kinh tế cũng không có bìa đỏ mà thế chấp.

Ông Thuận cắt lời ông Hiệu: "Chính quyền quên người dân Vật Lại rồi. Tôi thay mặt 11 hộ viết bao nhiêu đơn đề nghị gửi lên chính quyền xã Hợp Thành, xã Phú Minh, phòng Tài nguyên Môi trường huyện, nhưng không thấy hồi âm. Trong khi đó, hộ bà Nguyễn Thị Sinh bán một phần đất vườn cho một cán bộ huyện Kỳ Sơn thì làm được bìa đỏ ngay. Còn các hộ dân chúng tôi, tại sao không được cấp? Dân rất bất bình”.

Đem nỗi bức xúc của người dân xóm Vật Lại, PV Báo Thanh tra đến gặp Chủ tịch UBND xã Hợp Thành. Do mới nhận chức nên Chủ tịch xã cho gọi ông Nguyễn Xuân Chiến, công chức địa chính xã đến làm việc, cung cấp thông tin cho PV.

Hỏi vì sao thu bìa đỏ của dân Vật Lại đã 16 năm mà chưa cấp đổi lại cho dân? Ông Chiến cho biết: Lâu rồi không nhớ. Hình như là trên Phòng Tài nguyên và Môi trường thu chứ xã không thu. Khoảng giữa năm 2011, tại Văn phòng UBND xã Hợp Thành, hai xã Hợp Thành, Phú Minh và đại diện xóm Vật Lại đã họp và thống nhất: Các hộ có hộ khẩu tại xóm Vật Lại, xã Phú Minh nhưng sử dụng đất thuộc địa giới hành chính xã Hợp Thành từ những năm 1990 trở về trước đến nay, ổn định, không có tranh chấp thì UBND xã Hợp Thành lập hồ sơ đề nghị UBND huyện Kỳ Sơn giao đất, cấp GCNQSDĐ cho các hộ. Sau khi được cấp GCNQSDĐ, các hộ dân xóm Vật Lại có nghĩa vụ thực hiện về đất đai tại xã Hợp Thành. Các nghĩa vụ khác về công dân thực hiện tại xã Phú Minh. Văn bản làm việc từ giữa năm 2011 là thế, nhưng nay vẫn được xếp trong tủ văn phòng UBND xã Hợp Thành. Còn người dân thì ngày đêm mòn mỏi ngóng đợi bìa đỏ.

PV làm việc với ông Đinh Trọng Tuấn, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Kỳ Sơn, được biết: “Phòng Tài nguyên và Môi trường không nhận được đơn đề nghị nào của người dân xóm Vật Lại về việc thu hồi, cấp đổi GCNQSDĐ. Tuy nhiên, cách đây vài năm, lúc đó tôi (ông Tuấn - PV) còn là cán bộ, chưa phải Trưởng phòng, tôi đã làm việc với UBND xã Hợp Thành, nội dung văn bản làm việc, tôi giao cho xã Hợp Thành tổ chức hướng dẫn các hộ dân xóm Vật Lại làm hồ sơ để cấp đổi bìa đỏ cho các hộ. Về vấn đề hộ khẩu và nguồn gốc đất, theo bản đồ hành chính 364, đất xóm Vật Lại thuộc xã Hợp Thành quản lý. Xã Hợp Thành sẽ phải làm đăng ký tạm trú cho các hộ xóm Vật Lại để làm căn cứ cấp GCNQSDĐ, như vậy GCNQSDĐ của các hộ mới hợp lệ. Làm đúng quy trình, đủ thủ tục, hồ sơ thì việc cấp đổi lại GCNQSDĐ cho các hộ chậm nhất cũng chỉ vài tháng là xong. Nay đã 16 năm mà các hộ vẫn chưa được cấp đổi lại GCNQSDĐ là do lỗi của chính quyền xã Hợp Thành”.

Ông Tuấn khẳng định: Ngay trong tháng 7/2016, Phòng sẽ trực tiếp chỉ đạo xã Hợp Thành tổ chức hướng dẫn các hộ xóm Vật Lại làm hồ sơ cấp đổi lại GCNQSDĐ.

Thu hồi GCNQSDĐ của người dân rồi “quên” quyền lợi của người dân suốt 16 năm là điều không thể chấp nhận được. Mong rằng chính quyền xã Hợp Thành và các cơ quan chức năng của huyện Kỳ Sơn sớm giải quyết nguyện vọng chính đáng của người dân xóm Vật Lại - được giao đất, cấp GCNQSDĐ.

Hồng Bài