Khối đá hàng chục tấn lăn sát chuồng lợn nhà anh Giảng. Ảnh: Bùi Bình

Theo hồ sơ của cơ quan chức năng, mỏ đá Hoa Trắng, làng Lạnh II, xã Liễu Đô do Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Chân - Thiện - Mỹ là đơn vị chủ mỏ, Công ty MeKong là đơn vị đối tác, đang thực hiện việc khai thác tại đây.

Trong quá trình cắt mở moong khai thác, ngày 14/11/2022, Công ty MeKong phát hiện vách đá có nguy cơ sạt lở nên đã có đơn đề nghị Sở Công thương tỉnh Yên Bái, UBND huyện Lục Yên, UBND xã Liễu Đô lên phương án di dời dân cư khu vực có nguy cơ bị ảnh hưởng để công ty tiến hành xử lý vách đá.

Ngày 21/12/2022, UBND huyện Lục Yên có văn bản nhất trí cho Công ty MeKong thực hiện các biện pháp xử lý vách đá có nguy cơ gây mất an toàn, đồng thời yêu cầu, tổ chức họp với các hộ dân trong khu vực bị ảnh hưởng để di dời tạm thời và thông báo ngày giờ thực hiện. Trong quá trình xử lý công ty phải đảm bảo các quy định về an toàn lao động, an toàn về người và tài sản đối với các hộ dân.

Ngày 14/4/2023, Sở Công thương tỉnh Yên Bái đã có văn bản hướng dẫn Công ty MeKong phương án xử lý vách đá có nguy cơ sạt lở và đề nghị tạm dừng khai thác khoáng sản tại khu vực tiếp giáp với vách đá.

Tại biên bản làm việc ngày 20/4/2023 giữa UBND xã Liễu Đô, Công ty MeKong và 6 hộ dân thôn Cốc Bó, xã Liễu Đô, các hộ dân không nhận hỗ trợ từ công ty và không đồng ý việc di rời tạm thời để công ty xử lý vách đá treo. Sau khi được tuyên truyền, giải thích, ngày 9/5/2023 các hộ dân đồng ý nhận số tiền hỗ trợ 5,5 triệu đồng/hộ và di dời tạm thời 1 ngày để công ty tiến hành xử lý vách đá và yêu cầu kiểm đếm bồi thường thiệt hại vật chất sau quá trình xử lý.

Khối đá có kích thước lớn lăn vào vườn nhà dân. Ảnh: Bùi Bình

Ngày 10/5, Công ty MeKong đã tiến hành xử lý vách đá có nguy cơ sạt lở tại khu vực moong đá có tọa độ x:y: 02443015; 00505133 múi chiếu 3 độ hệ tọa độ VN145.

Trong quá trình xử lý, những tảng đá có kích thước lớn lăn từ trên đỉnh núi xuống tạo thành vệt với bụi bay trắng xóa. Nhiều tảng đá lăn vào đất vườn nhà dân. Thậm chí có tảng đá hàng chục tấn lăn sát chuồng lợn nhà dân.

Anh Mông Văn Giảng, thôn Cốc Bó cho biết, khi công ty xử lý vách đá, khiến nhiều tảng đá lăn theo vào đất nhà anh, nguy hiểm nhất, có tảng đá to bằng gian nhà cấp 4 lăn sát chuồng lợn, ngoài ra, nhiều viên còn mắc, treo lưng trừng núi có nguy cơ xô, trượt, lăn xuống chân núi bất cứ lúc nào.

Cũng theo anh Giảng, khoảng 14h, ngày 11/5 (tức 1 ngày sau khi công ty xử lý vách đá kia) vẫn có tình trạng đá tiếp tục lăn xuống. Gia đình anh và người dân hết sức lo lắng không dám ở trong nhà, người già và trẻ nhỏ phải đi ở nhờ nhà khác không dám về. Không những vậy, trong quá trình đá lăn nhiều diện tích cây trồng bị băm nát, 1 ngôi mộ bị cây đổ do đá lăn vào đập trúng.

Chứng kiến cảnh đá từ trên đỉnh núi lăn xuống cuốn bay cây cối, vật cản trên đường đi, anh Mông Văn Sách lo lắng “nhìn cảnh đá lăn như vậy em rất lo lắng, nhà em lại ở gần chân núi chẳng may có viên đá còn treo trên núi mà bất ngờ lăn xuống thì không biết thế nào, vợ em mới sinh em bé hơn 10 ngày, nhưng vẫn phải đưa ra Trạm xá xã Liễu Đô để ở nhờ mấy hôm, khi nào cảm thấy an toàn mới dám đón về”

Qua các buổi làm việc, xác định có 7 hộ bị ảnh hưởng trực tiếp, các gia đình này đã nhận hỗ trợ 5,5 triệu đồng. Đồng thời, 10 hộ bị ảnh hưởng và có nguy cơ nằm trong khu vực bị ảnh hưởng.

Ông Nguyễn Cao Cảnh, Chủ tịch UBND xã Liễu Đô cho biết, sau khi xử lý xong vách đá có nguy cơ sạt lở, chính quyền cũng đã vận động bà con trở về nhà vì phía công ty đã cam kết “an toàn”. Việc bà con phản ánh những tảng đá còn treo, mắc trên núi là không thực tế vì phần đá trôi, sạt xuống chỉ là những tảng, mảng đá nhỏ (đá mồ côi). Phía doanh nghiệp cũng đã cam kết chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu đá lăn, trôi xuống nhà dân.

Nhiều hộ dân thôn Cốc Bó luôn cảm thấy bất an khi sinh sống dưới chân núi. Ảnh: Bùi Bình

Theo quan sát của PV, khoảng cách từ các hộ dân tới chân núi khoảng hơn 100m, vách núi cao khoảng gần 300m có độ dốc lớn, khi xử lý, những khối đá có kích thước lớn lăn xuống cuốn theo những khối đá khác và cây cối trên đường đi tạo thành những vết trượt nhìn rất đáng sợ.

Các hộ dân trong khu vực bị ảnh hưởng rất lo lắng về tình trạng mất an toàn sau xử lý sự cố kể cả hoạt động khai thác của doanh nghiệp sau này. Trong các buổi làm việc với chính quyền địa phương và doanh nghiệp, người dân đều thể hiện mong muốn được Nhà nước sớm xem xét giải phóng mặt bằng, tái định cư, di chuyển người dân đến khu vực an toàn để yên tâm sinh sống lâu dài.