Ông Tốt trên khu đất được giao từ năm 1992 đến nay. Ảnh: Trúc Lâm

Sau đó, phần đất của ông Lý đã được UBND huyện Tân Uyên cấp giấy chứng nhận (GCN) quyền sử dụng đất (QSDĐ) ngày 16/5/2000, còn phần đất của ông Sơn và ông Minh được Công ty Cao su Phước Hòa xác nhận “do điều kiện sức khỏe” nên giao lại cho ông Tốt sử dụng.

Từ năm 1998 đến nay, ông Tốt liên tục làm đơn xin cấp GCNQSDĐ nhưng không được giải quyết, nên “khởi kiện UBND huyện Tân Uyên ra tòa, yêu cầu thực hiện cấp GCNQSDĐ theo quy định của pháp luật”.

Tại phiên tòa sơ thẩm ngày 27/3/2013, đại diện bị đơn là UBND huyện Tân Uyên và UBND xã Hội Nghĩa cho rằng: “Sau khi được giao đất, ngày 28/6/2001, ông Tốt đã có biên bản sang nhượng thành quả cây trồng trên đất tại thửa 28, tờ bản đồ 17, ấp 1, xã Hội Nghĩa cho vợ chồng ông Trương Văn Chiêu và bà Đỗ Thị Thu. Và “cùng ngày đó, vợ chồng ông Chiêu có ký hợp đồng thuê 43.670m² đất công ích nêu trên với UBND xã. Vì thế, UBND huyện không đồng ý với khởi kiện yêu cầu cấp GCNQSDĐ diện tích 43.670m² của ông Tốt”.

Tiếp đến, tại phiên tòa phúc thẩm ngày 17/7/2013, TAND tỉnh Bình Dương cho rằng: Theo Luật Đất đai 1987, biên bản giao đất năm 1992 của Nông trường cho ông Tốt không phải là việc giao đất của cơ quan có thẩm quyền. Căn cứ điểm a, Khoản 2, Điều 14, Khoản 3, Điều 15 Nghị định 84/CP và Khoản 1, Điều 50 Luật Đất đai 2003, Bản án phúc thẩm số 07/HC của TAND tỉnh Bình Dương “giữ nguyên” Bản án sơ thẩm số 02/HC của TAND huyện Tân Uyên, tuyên “bác đơn khởi kiện” của ông Tốt yêu cầu UBND huyện thực hiện cấp GCNQSDĐ diện tích 43.670m² tại thửa 28, tờ bản đồ 17, ấp 1, xã Hội Nghĩa.

Chúng tôi cho rằng, việc các cấp tòa tỉnh Bình Dương áp dụng những điều khoản nêu trên để đồng ý với UBND huyện Tân Uyên “không cấp GCNQSDĐ cho ông Tốt” là không phù hợp. Bởi lẽ: điểm a, Khoản 2, Điều 14 Nghị định 84/CP chỉ quy định về “hạn mức” cấp đất nông nghiệp, trong khi người đang SDĐ nói chung không có đất nào là không được cấp GCN. Khoản 3, Điều 15 Nghị định 84/CP quy định Nhà nước “không cấp GCN cho đất lấn chiếm, đất được giao hoặc thuê không đúng thẩm quyền kể từ ngày 1/7/2004 trở về sau”, trong khi đất ông Tốt đã sử dụng từ năm1992 đến nay. Điều 50 Luật Đất đai 2003 không chỉ có Khoản 1, mà có 8 khoản quy định, người đang SDĐ chỉ cần đủ điều kiện của 1 trong 8 khoản của điều luật là được cấp GCNQSDĐ, nên  ông Tốt đã đủ điều kiện để được cấp GCN theo quy định của pháp luật. Mặt khác, ngày 28/6/2001, ông Tốt có “biên bản sang nhượng thành quả trên đất” với vợ chồng ông Chiêu, không có nghĩa là ông Tốt đã bán đất cho vợ chồng ông Chiêu. Việc UBND huyện cho rằng, cùng ngày 28/6/2001, vợ chồng ông Chiêu “ký hợp đồng thuê đất công ích” của xã Hội Nghĩa là trách nhiệm giữa xã với vợ chồng ông Chiêu. Tại Thông báo số 09/TB ngày 14/1/2010 của UBND huyện Tân Uyên đã xác nhận “việc UBND xã Hội Nghĩa hợp đồng thuê đất đối với ông Tốt là không có giấy tờ chứng minh”.

Liên quan đến QSD phần đất 43.670m² do Nông trường Hội Nghĩa giao ông Tốt từ năm 1992 đến nay, Nghị định 84/CP hướng dẫn thực hiện Luật Đất đai 2003, tại Khoản 1, Điều 16 đã quy định: “Đất được giao không đúng thẩm quyền, nhưng đã sử dụng ổn định từ trước ngày 15/10/1993 thì người đang sử dụng được cấp GCNQSDĐ. Còn nếu bị đơn và tòa “tư duy theo kiểu biên bản giao đất không phải là giấy tờ” xét cấp GCN, thì tại Khoản 4, Điều 50 Luật Đất đai 2003 đã quy định: “Hộ gia đình, cá nhân đang SDĐ không có giấy tờ, nhưng đã sử dụng ổn định trước ngày 15/10/1993, không tranh chấp, phù hợp với quy hoạch, thì được cấp GCN và không phải nộp tiền SDĐ”. Hơn nữa, điểm g, Khoản 2, Điều 3 Nghị định 84/CP đã chỉ rõ: “Giấy tờ về việc giao đất của cơ quan, tổ chức được Nhà nước giao quản lý, SDĐ (như Biên bản giao đất của Nông trường Hội Nghĩa chẳng hạn) là giấy tờ hợp lệ” để xét cấp GCN. Vì vậy, chúng tôi cho rằng, việc UBND huyện Tân Uyên không cấp GCNQSDĐ cho ông Tốt là vi phạm quy định của pháp luật.

Thực tế, phần đất nêu trên đã bị UBND huyện Tân Uyên cấp GCNQSDĐ (lần thứ nhất) ngày 28/4/2004 cho bà Đỗ Thị Thu ở thị xã Thuận An, sau đó bà Thu đã “ký hợp đồng chuyển nhượng” cho Tổng Công ty Thương mại Thành Lễ.

Trước đơn khiếu nại của ông Tốt, ngày 24/3/2010, UBND huyện buộc phải ban hành quyết định thu hồi GCNQSDĐ vừa nêu.

Thế nhưng, ngày 29/6/2012, UBND huyện lại cấp GCNQSDĐ (lần thứ hai) cho bà Thu, và trước đơn tố cáo của ông Tốt, ngày 23/7/2012, UBND huyện đã ban hành quyết định thu hồi.

Đến ngày 28/12/2012, UBND huyện lại tiếp tục ban hành Quyết định 13841/QĐ về cấp GCNQSDĐ (lần thứ ba) cho bà Thu.

Quá bức xúc trước vụ việc, ông Tốt khởi kiện UBND huyện Tân Uyên ra tòa “yêu cầu hủy quyết định cấp GCNQSDĐ cho bà Thu” trên phần đất của ông đang sử dụng.

Tuy nhiên, tại phiên tòa sơ thẩm ngày 24/9/2013, đại diện bị đơn UBND huyện Tân Uyên lại cho rằng: “Năm 2004, giữa UBND xã Hội Nghĩa và vợ chồng ông Chiêu có văn bản trao đổi, bà Thu giao cho UBND xã 36.331m² đất tại các tờ bản đồ số 2,12 và được QSD 43.760m² đất tại thửa 28, tờ bản đồ số 17 do Nông trường Hội Nghĩa giao cho ông Tốt sử dụng. Sau đó, bà Thu được cấp GCNQSDĐ theo quyết định ngày 28/12/2012 là “đúng thẩm quyền” của UBND huyện, còn việc thu hồi các GCNQSDĐ đã cấp cho bà Thu trước đây không ảnh hưởng đến nguồn gốc, quá trình SDĐ của ông Tốt”.

Về phần mình, áp dụng Điều 50, Điều 52, Điều 105 Luật Đất đai 2003, Bản án sơ thẩm số 14/HC ngày 24/9/2013 của TAND huyện Tân Uyên đã tuyên “bác đơn khởi kiện” của ông Tốt yêu cầu hủy Quyết định 13841/QĐ ngày 28/12/2012 của UBND huyện Tân Uyên về cấp GCNQSDĐ tại thửa 28, tờ bản đồ số 17 xã Hội Nghĩa cho bà Thu.

Tiếp theo, Bản án phúc thẩm số 08/HC ngày 20/3/2014 của TAND tỉnh Bình Dương “giữ nguyên bản án sơ thẩm” vừa nêu.

Chúng tôi cho rằng, việc các cấp tòa tỉnh Bình Dương “bác đơn khởi kiện” của ông Tốt yêu cầu hủy quyết định của UBND huyện về cấp GCNQSDĐ cho bà Thu là vi phạm pháp luật. Bởi lẽ, theo Điều 50 Luật Đất đai 2003 (như các cấp tòa tỉnh Bình Dương đã dẫn) thì bà Thu không đủ điều kiện để được cấp GCNQSDĐ tại thửa 28, tờ bản đồ số 17 xã Hội Nghĩa. Nguồn gốc thửa đất vừa nêu do Nông trường Hội Nghĩa giao cho ông Tốt sử dụng từ năm 1992 đến nay, bà Thu không phải là người được giao và SDĐ này, nên không thể áp dụng Điều 105 Luật Đất đai 2003 về “quyền chung của người SDĐ” để cấp GCNQSDĐ. Một khi bà Thu không đủ điều kiện để được cấp GCNQSDĐ mà UBND huyện Tân Uyên vẫn căn cứ Điều 52 Luật Đất đai về “thẩm quyền cấp GCN” để cấp cho bà Thu là vi phạm pháp luật.

Trúc Lâm