Những năm gần đây, Quảng Ninh được đánh giá là một trong những địa phương năng động nhất cả nước trong việc quản lý và phát triển kinh tế cũng như sức hút lớn trong kêu gọi đầu tư trong và ngoài nước. Với hàng loạt dự án ngàn tỷ như Cảng Hàng không Quốc tế, khu phức hợp nghỉ dưỡng, giải trí cao cấp, tuyến đường trục chính nối các khu chức năng, khu sân golf và khách sạn 5 sao Ao Tiên đang được khẩn trương tăng tốc về đích.

Nằm trong vùng đặc khu kinh tế Vân Đồn, xã Bình Dân là một trong những địa phương có lô giới trong quy hoạch xây dựng các công trình phụ trợ của Cảng Hàng không Vân Đồn. Từ năm 2009 đến nay, vấn đề thu hồi giải phóng mặt bằng đã được triển khai, các công trình đường giao thông, dịch vụ thương mại… đã bước đầu được xây dựng. Tuy nhiên, trước khi có qui hoạch vùng đặc khu kinh tế, từ năm 1998, xã Bình Dân nằm trong qui hoạch cụm 4 xã hải đảo của UBND tỉnh Quảng Ninh.

Những tồn đọng trong sai phạm về quản lý đất đai liên quan đến việc chưa xem xét giải quyết bồi thường thu hồi đất từ năm 1998 cho gần 20 hộ dân tại thôn Vòng Tre đến nay vẫn chưa có sự vào cuộc rốt ráo của chính quyền huyện Vân Đồn. Bởi vậy, người dân vẫn tiếp tục có đơn thư phản ánh đến các cơ quan chức năng yêu cầu được xem xét, giải quyết triệt để.

Phản ánh về đơn thư khiếu nại tại xã Bình Dân, trước đó, Báo Thanh tra đã phản ánh về những sai phạm trong quản lý đất đai của chính quyền địa phương và bước đầu chính quyền xã Bình Dân cũng như Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Vân Đồn đã thừa nhận những sai phạm còn tồn đọng.

Tại các buổi làm việc trước đó giữa phóng viên với Chủ tịch UBND xã Bình Dân và Phòng Tài nguyên và Môi trường cho thấy, các báo cáo trình và tham mưu phương án giải quyết các vấn đề liên quan đến đơn thư khiếu nại của người dân lên lãnh đạo huyện đã nhiều lần. Tuy nhiên, cho đến nay lãnh đạo huyện Vân Đồn vẫn chưa có chỉ đạo cụ thể nào trong việc giải quyết vấn đề ở xã Bình Dân. Theo qui định của pháp luật trong việc giải quyết tranh chấp về đất đai, căn cứ Điều 43/2014/NĐ - CP thì thời hạn để thực hiện thủ tục hòa giải tranh chấp là không quá 45 ngày. Thực tế việc vào cuộc chậm chạp của lãnh đạo xã, huyện càng làm cho sự căng thẳng, bức xúc của người dân tăng cao và trở nên nhức nhối. Hơn lúc nào hết, người dân đang nóng lòng chờ đợi có những buổi đối thoại với lãnh đạo các cấp, ngành địa phương trong việc phối hợp xác nhận, kiểm đếm đo đạc diện tích, hiện trạng sử dụng đất đai bị thu hồi mà chưa được xem xét bồi thường trong các năm từ 1998 đến 2016.

Người dân thôn Vòng Tre cho biết, sau hàng loạt đơn thư khiếu nại của người dân cũng như có sự vào cuộc phản ánh của cơ quan báo chí, vào đầu tháng 4/2017, chính quyền xã Bình Dân cũng đã có thông báo mời các hộ dân có đơn khiếu nại lên văn phòng UBND xã làm việc nhằm xác minh các thông tin lần thứ nhất. Tuy nhiên, căn cứ theo biên bản làm việc thì buổi họp xác minh thông tin chưa đạt được mục đích và chính quyền xã mà đại diện là Chủ tịch Lý Văn Khương chưa đưa ra bất kỳ khẳng định nào, cũng như chưa thông báo về phương hướng giải quyết vấn đề tiếp theo cho người dân. Chính vì vậy, càng làm cho người dân trở nên hoang mang, lo lắng.

Tại buổi làm việc, nhiều người dân cho rằng, ý kiến của họ không được chính quyền tiếp nhận, những kiến nghị trong việc xác minh nguồn gốc đất của người dân không được đưa vào biên bản xác minh. Thay vào đó, chính quyền xã mới chỉ dừng lại ghi nhận ở con số thống kê diện tích đất và xác nhận giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất. Trong khi đó, theo đơn thư khiếu nại của 13 hộ dân thôn Vòng Tre, hiện trạng sử dụng gần 10 ngàn m² đất nông nghiệp, đất vườn khai hoang của họ bị thu hồi gần như toàn bộ hộ dân không có giấy tờ gì, người dân sử dụng lâu dài, thường xuyên liên tục từ thời cha ông để lại. Người dân không có giấy tờ giao đất, không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chỉ có một số hộ dân có giấy tờ nộp thuế sử dụng đất. Chính vì vậy, người dân cần chính quyền xuống thực địa thôn làng để thu thập và xác minh qua các kênh thông tin, tài liệu chứng minh khác.

Bên cạnh việc xem xét đòi bồi thường đất bị thu hồi, tại thôn Vòng Tre tính chất tranh chấp đất đai cũng vô cùng phức tạp khi có tới 6 hộ:  Ông Trương Văn Dưỡng, bà Ngô Thị Thú, ông Liêu Văn Bảo, ông Hà Văn Sáng, ông Trương Văn Lê, ông Trương Văn Ngô khiếu nại về việc đất đang sử dụng bị chính quyền địa phương thu hồi và cấp 12 sổ đỏ cho các hộ gia đình khác mà họ không được thông báo thu hồi hay xem xét bồi thường. Theo tìm hiểu từ chính quyền xã Bình Dân, các sổ đỏ trên được cấp hầu hết vào thời điểm năm 2004, 2006 và đã có những sổ đỏ được chuyển nhượng lại vào thời điểm năm 2015, 2016 cho nên việc xem xét, xác minh tính pháp lý về việc cấp các sổ đỏ nói trên càng trở nên phức tạp hơn, vì vậy phải thanh tra, kiểm tra lại vấn đề này mới mong làm rõ được nguyên nhân sâu xa của sự việc.

Tại Điều 202 Luật Đất đai 2013 quy định hòa giải tranh chấp đất đai: “Chủ tịch UBND cấp xã có trách nhiệm tổ chức việc hòa giải tranh chấp đất đai tại địa phương mình; trong quá trình tổ chức thực hiện phải phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã và các tổ chức thành viên của Mặt trận, các tổ chức xã hội khác. Thủ tục hòa giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã được thực hiện trong thời hạn không quá 45 ngày, kể từ ngày nhận được đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai. Việc hòa giải phải được lập thành biên bản có chữ ký của các bên và có xác nhận hòa giải thành hoặc hòa giải không thành của UBND cấp xã. Biên bản hòa giải được gửi đến các bên tranh chấp, lưu tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp”.

Theo qui định của pháp luật cũng như biên bản làm việc ngày 3/4/2017 của UBND xã Bình Dân, thấy rằng buổi tiếp xúc xem xét giải quyết tranh chấp đất đai của người dân với chính quyền xã không đạt được kết quả trong việc thẩm tra, xác minh tìm hiểu nguyên nhân phát sinh tranh chấp. Hơn nữa, như phân tích ở trên, hiện trạng tranh chấp đất đai tại thôn Vòng Tre là vô cùng phức tạp, trong khi đó tại buổi làm việc xác minh ý kiến của người dân lại chưa được chính quyền xã ghi nhận. Người dân bức xúc nhưng lại không có cơ hội được giải trình.

Ngoài ra, tại buổi làm việc cũng thiếu rất nhiều đại diện các ban, ngành cấp xã liên quan như Ủy ban MTTQ Việt Nam, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ... Chính vì vậy, việc hòa giải tranh chấp cấp xã gần như chưa đạt được kết quả.

Như vậy, việc giải quyết bồi thường, hòa giải tranh chấp đất đai của chính quyền xã Bình Dân sẽ làm cho vấn đề khiếu nại của người dân đã chậm được xem xét giải quyết lại càng chậm hơn. Dẫn đến những bức xúc, bất bình trong nhân dân lại càng lên cao gây mất niềm tin của người dân vào hệ thống pháp luật và đường lối chính sách của Nhà nước. Tại xã Bình Dân, những đơn thư khiếu nại, những bức xúc đang trở thành “điểm nóng”, song dường như lãnh đạo các cấp chính quyền huyện Vân Đồn lại đang “bình chân như vại”,  ngó lơ trước đòi hỏi quyền lợi chính đáng của người dân.

Thiết nghĩ, lãnh đạo chính quyền xã Bình Dân cần sớm tổ chức các buổi hòa giải để đưa ra quyết định giải quyết quyền lợi chính đáng cho người dân trong việc bồi thường thu hồi đất đai, xác minh và kết luận báo cáo lên cấp huyện phương án giải quyết  về 12 sổ đỏ đang tranh chấp trên đất nhà 6 hộ dân có đơn khiếu nại. Lãnh đạo huyện Vân Đồn cần quan tâm, sát sao chỉ đạo các cơ quan, phòng, ban chức năng liên quan sớm vào cuộc xem xét, giải quyết các đơn thư khiếu nại của 13 hộ dân thôn Vòng Tre. Đặc biệt, sớm thành lập đoàn liên ngành thanh tra, kiểm tra lại toàn bộ qui trình thực hiện trách nhiệm quản lý Nhà nước về qui hoạch, sử dụng, thu hồi, giải phóng mặt bằng và bồi thường đất đai tại xã Bình Dân cũng như thanh tra, xem xét qui trình cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên diện tích đang tranh chấp giữa các hộ dân. Từ đó sớm có các giải pháp, quyết định giải quyết triệt để, kịp thời đơn khiếu nại của nhân dân xã Bình Dân. Chấm dứt việc đơn thư khiếu nại kéo dài và lập lại trật tự trị an trên địa bàn. Có như vậy mới mong cuộc sống của người dân xã Bình Dân được bình yên trở lại.

Nhóm PV