Một góc khai trường 23. Ảnh: Thúy Nhài

Cấp phép cho Apatit, lại giao Cty Vạn Thắng

Ngày 8/10/2014, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải ký Văn bản số 1979 về việc điều chỉnh diện tích thăm dò, khai thác quặng apatit tại tỉnh Lào Cai. Văn bản này nêu rõ: Xét đề nghị của Bộ Công thương tại Công văn số 8386, ý kiến của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) tại Công văn số 3631, Cty TNHH MTV Apatit Việt Nam tại Công văn số 702 về việc điều chỉnh ranh giới thăm dò, khai thác quặng apatit tại khu vực khai trường 23 và khai trường 24, tỉnh Lào Cai, Thủ tướng Chính phủ đồng ý việc điều chỉnh diện tích thăm dò, khai thác quặng apatit tại khu vực khai trường 23 và 24 tỉnh Lào Cai như đề nghị của Bộ Công thương và Bộ TN-MT.

Việc điều chỉnh này là giao khai trường cho Cty Cổ phần Đầu tư Vạn Thắng (viết tắt là Cty Vạn Thắng) thăm dò.

Chúng tôi xin lần lượt đi vào nội dung cụ thể của các công văn nói trên để thấy rằng, có sự bất thường trong quản lý Nhà nước và tham mưu của bộ chức năng này đối với việc cấp phép cho 2 đơn vị trên cùng một diện tích.

Trước hết, chúng tôi xin đi sâu vào Công văn số 3631 do Thứ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà ký ngày 27/8/2014. Tại văn bản này, Thứ trưởng Hà nêu rõ: Khu vực Cty Vạn Thắng đề nghị mở rộng diện tích thăm dò quặng apatit theo Giấy phép số 1363/GP-BTNMT ngày 6/8/2013 của Bộ TN-MT với diện tích 10,4 ha thuộc khai trường 23 (chiếm khoảng 30% diện tích khai trường 23 là 31,72ha và chiếm 66% trữ lượng quặng apatit của khai trường). Khai trường 23 đã được Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho Cty TNHH MTV Apatit Việt Nam lập hồ sơ cấp phép khai thác theo Văn bản số 10915 ngày 26/12/2013 và Thông báo số 268 ngày 25/7/2013 của Văn phòng Chính phủ.

Tuy nhiên, tiếp đó văn bản này lại khẳng định: Theo kết quả thăm dò và kiểm tra tại thực tế do Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam phối hợp với Sở TN-MT Lào Cai thực hiện cho thấy, diện tích đề nghị mở rộng thăm dò là phần kéo dài liên tục của thân khoáng apatit từ khai trường 24 thuộc diện tích giấy phép thăm dò đã cấp cho Cty Vạn Thắng về phía Tây Nam. Việc thăm dò, đánh giá hết diện tích phân bố thân khoáng nêu trên là hợp lý và tạo điều kiện thuận lợi cho thiết kế khai thác mỏ sau này.

Mặt khác, Cty TNHH MTV Apatit Việt Nam đã được cấp phép khai thác quặng apatit tại 14 khai trường thuộc vùng mỏ Lào Cai và đang chuẩn bị hồ sơ gia hạn giấy phép khai thác quặng apatit tại các khai trường 7, 21. Với trữ lượng và công suất quặng apatit được cấp phép đủ đảm bảo cho hoạt động ổn định các dự án chế biến của Tập đoàn Hóa chất Việt Nam đã và đang được đầu tư. Do vậy, Bộ TN-MT đề nghị Bộ Công thương xem xét, cho phép điều chỉnh diện tích thăm dò, khai thác quặng apatit tại khu vực khai trường 23 và 24 trong dự thảo qui hoạch apatit trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Chỉ sau đó 1 ngày, ngày 28/8/2014, Thứ trưởng Bộ Công thương Lê Dương Quang có Văn bản số 8386 gửi Văn phòng Chính phủ nêu rõ, Bộ này xét đề nghị của Cty Vạn Thắng tại Văn bản số 13 ngày 15/7/2014 đề xuất được điều chỉnh, mở rộng khai trường 24 về phía Tây Nam thêm 10,4ha vào khai trường 23.

Dù nêu rõ khai trường 23 đã được Thủ tướng đồng ý cho Cty Apatit Việt Nam lập hồ sơ cấp phép nhưng Bộ Công thương vẫn “nhất trí với ý kiến của Bộ TN-MT... Bộ Công thương kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh diện tích thăm dò, khai thác quặng apatit tại khu vực khai trường 23 và 24; chấp thuận cho Bộ TN-MT điều chỉnh, bổ sung thêm 10,4ha phía Tây Nam tại Giấy phép thăm dò số 1363 ngày 6/8/2013 đã cấp cho Cty Vạn Thắng”.

Khai trường 23 không cần thăm dò thêm

Rõ ràng dù khai trường 23 đã “có chủ”, hai bộ chủ quản vẫn đồng lòng kiến nghị giao cho Cty Vạn Thắng, bất chấp quyền lợi và ý kiến của chủ nhà - Cty Apatit Việt Nam.

Trao đổi với chúng tôi, đại diện của Cty Apatit Việt Nam bức xúc: Khi đi làm các thủ tục để cấp phép khai thác, Cty Apatit Việt Nam được biết tin Văn phòng Chính Phủ, Bộ Công thương, Bộ TN-MT đang xem xét đề nghị của Công ty Vạn Thắng đề nghị mở rộng diện tích thăm dò quặng apatit theo Giấy phép số 1363 với diện tích mở rộng sang khai trường 23 đã được Chính phủ đồng ý cho Công ty Apatit Việt Nam lập hồ sơ xin phép khai thác theo Văn bản số 10915 ngày 26/12/2013.

Ngay khi biết thông tin, Cty Apatit Việt Nam đã khẩn trương có Văn bản số 702 (được đề cập tại Văn bản số 1979 nói trên). Văn bản này nêu rõ, khai trường 23 thuộc khu Vườn Cam (gồm các khai trường theo thiết kế của Liên Xô là khai trường 21, 20 - 22, 23, 24) đã được Cty Apatit Việt Nam tiến hành công tác sau: Trên cơ sở báo cáo thông tin thăm dò tỷ mỷ do Liên đoàn Địa chất 3 lập, Cty Apatit Việt Nam đã tiến hành bổ sung một số công trình thăm dò để lập Báo cáo kết quả tính trữ lượng quặng apatit loại I, III khu Vườn Cam - Mỏ apatit Lào Cai đã được phê duyệt theo Quyết định số 533/QĐ-HĐĐGTLKS ngày 22/2/2005. Apatit Việt Nam cũng lập Báo cáo kết quả chuyển đổi cấp trữ lượng và cấp tài nguyên quặng apatit loại I và III khu Vườn Cam - mỏ apatit Lào Cai và được Hội đồng đánh giá trữ lượng khoáng sản phê duyệt theo Quyết định số 22/CĐ-HĐTL ngày 6/3/2007.

Khai trường 23 là một trong các khai trường thuộc các qui hoạch đã được phê duyệt. Ngày 26/12/2013, Thủ tướng Chính phủ đã có Văn bản số 10915 đồng ý cho Cty Apatit Việt Nam lập hồ sơ xin phép khai thác. Thực hiện chủ trương này, Cty Apatit đã tiến hành: Lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường và Dự án cải tạo phục hồi môi trường đã được Bộ TN-MT thẩm định, phê duyệt theo qui định; Lập Dự án đầu tư xây công trình khai thác đã được thẩm định, phê duyệt theo qui định.
Hiện, Cty đang hoàn tất thủ tục xin cấp giấy chứng nhận đầu tư. Như vậy, khai trường 23 đã thực hiện đầy đủ công tác về thăm dò đánh giá trữ lượng, đủ điều kiện để thiết kế khai thác, không cần phải thăm dò thêm. Theo qui hoạch, khai trường 23 đã được khoanh nối từ thiết kế của Liên Xô và các qui hoạch sau này là hợp lí, không phải phân chia lại. Theo chủ trương khai thác thì Công ty Apatit có đủ điều kiện để được lập hồ sơ xin cấp phép khai thác.

Vì vậy, Cty Apatit Việt Nam đề nghị Thủ tướng Chính phủ, Văn phòng Chính phủ, Bộ Công thương, Bộ TN-MT và Tổng cục Địa chất và Khoáng sản không cấp phép thăm dò sang khai trường 23 cho Cty Vạn Thắng vì khai trường 23 đã được Chính phủ đồng ý cho Cty Apatit Việt Nam lập hồ sơ xin phép khai thác. Mặt khác, khai trường 23 đã được tiến hành thăm dò địa chất đủ điều kiện để thiết kế khai thác theo qui định mà không phải đầu tư thăm dò nữa.

Toàn bộ Văn bản số 702 của Apatit Việt Nam, theo nghiên cứu của chúng tôi, không có bất kỳ một đề nghị hay một câu chữ nào đồng ý chuyển một phần khai trường 23 sang cho Cty Vạn Thắng hay đơn vị khác. Lẽ ra, với việc bỏ tiền, công sức ra để thực hiện tính trữ lượng và chuyển đổi cấp trữ lượng khu Vườn Cam (gồm các khai trường 21, 20-22, 23, 24) Công ty Apatit còn phải được ưu tiên về cấp phép hoạt động khoáng sản. Đằng này, lại lâm vào bi kịch... nhọc lòng mà chẳng nên công cán gì!

Vì sao có chuyện lạ đời là một diện tích khai trường lại được giao cho 2 đơn vị thăm dò? Còn điều gì bất thường phía sau chuyện phép chồng phép này và đề nghị của Cty Vạn Thắng? Chúng tôi sẽ tiếp tục trở lại để bạn đọc theo dõi.

Thúy Nhài