Ông Bùi Văn Chúng, bà Vũ Thị In không đồng ý với phán quyết của Bản án số 144/2022/DS-PT ngày 10/8/2022 của TAND tỉnh Đắk Lắk. Ảnh: Minh Văn

“Hai bên thống nhất không có giao dịch nhượng đất, đổi đất”

Phản ánh của ông Bùi Văn Chúng, trú tại thôn 8A, xã EaK’ly, huyện Krông Pắk, tỉnh Đắk Lắk nêu rõ, vào ngày 1/5/2004, ông Nguyễn Bá Dũng thuê ông Chúng đi gieo đậu đen trên mảnh đất rộng khoảng 9.000 m², tại thôn 7 xã EaK’ly.

Tối cùng ngày (1/5/2004), trong lúc ông Chúng uống rượu, ông Dũng và ông Chúng thỏa thuận và có viết một giấy chuyển nhượng đất, ghi nội dung: Ông Bùi Xuân Chúng có lô đất ở đổi cho ông Nguyễn Bá Dũng lô đất rẫy ở thôn 7 xã EaK’ly.

Cụ thể, ông Chúng để lại cho ông Dũng 6 mét đất mặt đường chạy dọc suốt lô 1 (phía Nam giáp nhà ông Biên; phía Tây giáp đường lô 2; phía Bắc giáp nhà ông Bùi Văn Chúng; phía Đông giáp đường trục chính); ông Dũng bàn giao cho ông Chúng 9 sào (9.000 m²) đất rẫy cộng 5 triệu đồng. Ông Dũng chịu trách nhiệm làm bìa đất cho ông Chúng.

Ông Chúng nói: “Do tối đó, tôi có uống nhiều rượu, đầu óc không được tỉnh táo, tin là mảnh đất đó của ông Dũng, tôi đã nghe ông Dũng ký tên vào tờ giấy nêu trên. Tuy nhiên, ông Dũng không giao mảnh đất 9.000 m² như ghi trong giấy, mà chỉ cho tôi canh tác khoảng 5.000 m² đất cũng tại thôn 7, xã EaK’ly. Gia đình mới canh tác được một vụ thì ông Nguyễn Duy Thông đến đòi đất, tôi mới biết, đất này thực chất của ông Thông, không phải đất của ông Dũng”.

Sau đó, ông Chúng yêu cầu ông Nguyễn Bá Dũng giao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) đối với 9.000 m² ghi trong giấy chuyển nhượng đất, lập ngày 1/5/2004 nhưng ông Dũng nói: Không có.

Ông Chúng trình bày: “Tại thời điểm đó, ông Dũng không yêu cầu tôi giao phần đất 6 mét mặt đường cho ông Dũng như đã ghi trong giấy chuyển nhượng. Tôi có đề nghị trả khoản tiền vay và mua hàng hóa của ông Dũng khoảng 5 triệu đồng; hủy giấy chuyển nhượng giữa tôi và ông Dũng, nhưng ông Dũng nói “không cần”. Thế nên, hai bên thống nhất không có giao dịch nhượng đất, đổi đất cho nhau.

19 năm sau, nhận được giấy triệu tập của TAND huyện Krông Pắk, tôi mới biết mình đang bị rơi vào tình trạng bị ông Dũng kiện, với chứng cứ duy nhất là giấy chuyển nhượng đất viết tay ngày 1/5/2004 có chữ ký của tôi, mà không có chữ ký của các thành viên trong gia đình và những người làm chứng khác”.

TAND tỉnh Đắk Lắk tuyên không có căn cứ

Đầu năm 2022, ông Nguyễn Bá Dũng nộp đơn khởi kiện ông Bùi Văn Chúng và yêu cầu TAND huyện Krông Pắk giải quyết: Tuyên bố giấy chuyển nhượng đất ngày 01/5/2004 giữa gia đình ông Dũng và gia đình ông Chúng, bà Vũ Thị In (vợ ông Chúng không ký giấy tờ gì) là hợp pháp; buộc ông Chúng, bà In trả ông Dũng 6 mét đất mặt đường tại thôn 8A, xã EaK’ly, diện tích 341,6 m2.

Qua quá trình điều tra, thẩm định chứng cứ và đưa vụ án ra xét xử, TAND huyện Krông Pắk ra Bản án số 16/2022/DS - ST ngày 12/4/2022: Không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn ông Nguyễn Bá Dũng. Tuyên bố giấy chuyển nhượng đất ngày 01/5/2004 giữa ông Nguyễn Bá Dũng với ông Bùi Văn Chúng là vô hiệu. Bản án còn tuyên ông Chúng, bà In có nghĩa vụ thanh toán cho ông Nguyễn Bá Dũng số tiền hơn 11 triệu đồng (tiền vay và lãi phát sinh).

Gia đình ông Chúng, bà In chấp nhận phán quyết của Tòa TAND huyện Krông Pắk, nhưng ông Dũng kháng cáo bản án sơ thẩm, đề nghị tòa án cấp phúc thẩm xem xét lại toàn bộ bản án sơ thẩm theo hướng chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn. Trường hợp tuyên bố hợp đồng chuyển đổi đất vô hiệu thì buộc bị đơn phải thanh toán giá trị chênh lệch giữa hai thửa đất.

Ngày 10/8/2022, TAND tỉnh Đắk Lắk tuyên Bản án số 144/2022/DS - PT: Không chấp nhận đơn khởi kiện của nguyên đơn yêu cầu công nhận hợp đồng chuyển đổi quyền sử dụng đất (giấy chuyển nhượng đất ngày 1/5/2004) và tuyên bố giấy chuyển nhượng đất này vô hiệu...

Tuy nhiên, bản án phúc thẩm buộc ông Bùi Văn Chúng và bà Vũ Thị In có nghĩa vụ thanh toán cho ông Nguyễn Bá Dũng số tiền hơn 297 triệu đồng.

“Vợ chồng chúng tôi “chết điếng” vì quá bất ngờ trước phán quyết trên của TAND tỉnh Đắk Lắk, căn cứ vào đâu mà tòa lại tuyên như vậy?”, ông Chúng bày nói.

Ông Chúng, bà In không có nghĩa vụ trả cho ông Dũng

Trao đổi về vụ việc này, Luật sư Đoàn Quang Hưởng, Đoàn Luật sư tỉnh Đắk Lắk nhận định: “Theo quy định tại Điều 131, Bộ luật Dân sự năm 2015, hậu quả pháp lý của hợp đồng, giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm giao dịch được xác lập.

Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận”.

Bản án số 144 ngày 10/8/2022 của TAND tỉnh Đắk Lắk đã tuyên không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn và giấy chuyển nhượng đất lập ngày 01/5/2004 giữa ông Dũng và ông Chúng vô hiệu, nên cần xác định các bên có giao đất, giao tiền và nhận đất, nhận tiền của nhau hay không.

Thực tế, các bên tham gia hợp đồng, giao dịch dân sự nêu trên không ai nhận của ai bất cứ tài sản gì nên không bên nào có nghĩa vụ hoàn trả cho nhau những gì đã nhận. Đồng thời, giấy chuyển nhượng đất lập ngày 1/5/2004 giữa ông Dũng và ông Chúng không phát sinh bất cứ quyền lợi gì cho các bên tham gia vào giao dịch dân sự này. Vì vậy, ông Chúng, bà In không có nghĩa vụ trả cho ông Dũng số tiền hơn 297 triệu đồng theo phán quyết của TAND tỉnh Đắk Lắk đã tuyên.

Vợ chồng ông Chúng, bà In đã gửi đơn đề nghị giám đốc thẩm, đề nghị TAND Cấp cao tại Đà Nẵng: Giữ nguyên Bản án số 16/2022/DS - ST ngày 12/4/2022 của TAND huyện Krông Pắk; sửa Bản án số 144/2022/DS-PT ngày 10/8/2022 của TAND tỉnh Đăk Lăk theo hướng hủy bỏ phần buộc ông Bùi Văn Chúng và bà Vũ Thị In có nghĩa vụ thanh toán cho ông Nguyễn Bá Dũng số tiền hơn 297 triệu đồng để đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin khi có diễn biến mới.