Bến cảng du lịch An Thới trên đảo Phú Quốc. Ảnh: Lê Huy Hải

Tuy nhiên, trong văn bản mới đây nhất gửi Bộ Giao thông Vận tải, Cục Hàng hải Việt Nam, Công ty cổ phần Đầu tư khai thác cảng biển hàng hải An Thới là đơn vị đang quản lý cảng biển An Thới bất ngờ có đề xuất được tiếp tục quản lý hoặc được ký trực tiếp hợp đồng mới với Cục Hàng hải Việt Nam.

Theo đó, trong Văn bản 19/BC-ATP gửi hai cơ quan trên, ông Lưu Quang Lãm, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Đầu tư khai thác cảng biển hàng hải An Thới (Công ty cảng biển An Thới) cho hay, đơn vị hoàn toàn tôn trọng quyết định của Cục Hàng hải Việt Nam về chấm dứt Hợp đồng cho thuê khai thác kết cấu hạ tầng cảng biển An Thới với Liên danh nhà đầu tư Tranaco - HDI.

Tuy nhiên, để việc quản lý, bảo vệ tài sản, khai thác cảng biển An Thới không bị gián đoạn, thất thoát, việc các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xem xét chấp thuận phương án cho đơn vị đang khai thác được tiếp tục quản lý khai thác. Hoặc ký hợp đồng điều chỉnh mới trực tiếp với Công ty cảng biển An Thới là phù hợp với quy định pháp luật.

“Mặt khác, phương án này sẽ giúp quá trình vận hành khối tài sản kết cấu hạ tầng cảng biển An Thới diễn ra liên tục, không bị gián đoạn, không gây thất thu cho ngân sách Nhà nước. Đồng thời, đảm bảo ổn định đời sống việc làm người lao động của đơn vị khai thác cảng hiện hữu”, ông Lưu Quang Lãm phân tích.

Trong trường hợp Cục Hàng hải Việt Nam tiến hành thủ tục đấu giá lựa chọn đối tác mới để cho thuê kết cấu hạ tầng cảng An Thới, ngoài việc bị gián đoạn khai thác cảng biển này trong khoảng từ 6 -12 tháng, đặc biệt có thể phát sinh nguy cơ tranh chấp hợp đồng với nhà khai thác cũ.

Ông Lưu Quang Lãm đánh giá, những thiệt hại này chưa tính đến các khoản chi khá lớn mà ngân sách sẽ phải gánh chịu, như chi phí trông coi tài sản trong khi chờ đấu giá lại, chi phí tổ chức đấu giá lại…Sau khi làm việc với Bộ Giao thông Vận tải và Cục Hàng hải Việt Nam trong tuần vừa qua, hiện hai cơ quan này đang xem xét đối với đề xuất tiếp tục ký hợp đồng cho thuê kết cấu hạ tầng cảng biển An Thới với Công ty cảng biển An Thới.

“Chúng tôi đã trình bày các phương án, có cơ sở thực tiễn về những thuận lợi và khó khăn mà các cơ quan quản lý Nhà nước có thể phải đối diện khi triển khai phương án chấm dứt, thanh lý hợp đồng cho thuê kết cấu hạ tầng cảng An Thới và thực hiện lại thủ tục đấu giá lựa chọn nhà đầu tư mới”, ông Lưu Quang Lãm cho hay.

Liên quan đến vấn đề chấm dứt hợp đồng trước thời hạn cảng biển An Thới, trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Xuân Sang, Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, sau khi chấm dứt hợp đồng này Cục Hàng hải Việt Nam sẽ tổ chức đấu thầu để chọn nhà quản lý khai thác mới.

Tuy nhiên, Cục Hàng hải Việt Nam cũng thừa nhận, cảng An Thới với nhiều bất lợi trong quá trình khai thác như đường sá  hẹp, qua khu vực chợ dân sinh, cầu cống nhỏ, trọng tải thấp, không phù hợp để vận chuyển các loại hàng nặng và cồng kềnh.

Trong phương án chấm dứt hợp đồng cho thuê kết cấu hạ tầng cảng biển An Thới gửi Bộ Giao thông Vận tải, Cục Hàng hải Việt Nam thừa nhận, việc gián đoạn hoạt động khai thác cảng biển An Thới sẽ ảnh hưởng đến hoạt động du lịch của địa phương.

Về quá trình cho thuê kết cấu hạ tầng cảng biển An Thới, Cục Hàng hải Việt Nam cho biết, vào cuối năm 2013, được sự chấp thuận của Bộ Giao thông Vận tải, Cục Hàng hải Việt Nam đã tổ chức đấu thầu rộng rãi lựa chọn bên thuê quản lý khai thác kết cấu hạ tầng cảng biển An Thới.

Căn cứ kết quả đấu thầu lựa chọn bên thuê được Bộ Giao thông Vận tải phê duyệt, Cục Hàng hải Việt Nam và Liên danh Tranaco - HDI (đơn vị trúng thầu) đã ký kết Hợp đồng cho thuê quản lý khai thác cảng biển An Thới số 03/2014/HĐT, ngày 25/1/2014, thời gian thuê từ năm 2014 - 2043.

Theo hợp đồng này, Liên danh Tranaco - HDI được phép thuê kết cấu hạ tầng cảng An Thới có nguyên giá 128 tỷ đồng trong 30 năm (2014 - 2043). Tổng giá trị hợp đồng khoảng 90 tỷ đồng được bên thuê thanh toán hàng năm, tăng dần từ 172 triệu đồng vào năm 2014 lên khoảng 1,7 tỷ đồng vào năm 2019 và 4,25 tỷ đồng vào năm 2043.

Sau khi ký hợp đồng, Liên danh Tranaco - HDI đã thành lập công ty khai thác là Công ty TNHH Đầu tư khai thác cảng biển hàng hải An Thới. Sau đó chuyển đổi thành Công ty cổ phần Đầu tư khai thác cảng biển hàng hải An Thới (Công ty cảng biển An Thới).

Công ty này đăng ký kinh doanh lần đầu ngày 8/4/2014 do Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Kiên Giang cấp, thành viên góp vốn gồm: Tranaco góp 55% và HPI góp 45% để quản lý, khai thác cảng biển An Thới. Ngày 16/4/2014, bên thuê lập hợp đồng ủy quyền cho Công ty cảng biển An Thới thực hiện trách nhiệm theo quy định tại hợp đồng thuê.

Tuy nhiên, liên danh nhà đầu tư chưa thực hiện đúng một số quy định của hợp đồng. Cụ thể, Cục Hàng hải Việt Nam đã thống kê một loạt vi phạm của bên thuê gây hậu quả trực tiếp đến việc thực hiện hợp đồng. Một trong những vi phạm này là việc từ 16/4/2015 đến 6/4/2016, bên thuê đã 4 lần thay đổi thành viên góp vốn và tỷ lệ góp vốn tại Công ty cảng biển An Thới mà không báo cáo Cục Hàng hải Việt Nam.

Đặc biệt, từ ngày 6/4/2016, Liên danh Tranaco - HPI đã chuyển nhượng toàn bộ vốn góp tại Công ty cảng biển An Thới cho Công ty cổ phần Giao nhận vận tải U&I 20%, Công ty cổ phần Đầu tư khai thác cảng 70% và một cá nhân là ông Hà Trí Duy 10%.

Cục Hàng hải Việt Nam đánh giá, việc chuyển nhượng trên đồng nghĩa, bên thuê là Liên danh Tranaco - HPI không còn quyền hành tại Công ty cảng biển An Thới. Việc làm này của bên thuê là vi phạm khoản 1, Điều 9 và Điều 10 của Hợp đồng và dẫn đến việc quản lý khai thác cảng biển An Thới không hiệu quả; chậm trễ trong việc thanh toán tiền thuê hàng năm; không có đủ nguồn tiền để đầu tư trang thiết bị và duy tu, bảo dưỡng thường xuyên tài sản thuê..

Trước đó, tháng 1/2020, Bộ Giao thông Vận tải đã có Công văn số 204/BGTVT-KCHT đồng ý đề xuất chấm dứt hợp đồng cho thuê kết cấu hạ tầng cảng An Thới của Cục Hàng hải Việt Nam. Bộ Giao thông Vận tải yêu cầu Cục Hàng hải Việt Nam tiếp tục làm rõ việc vi phạm không báo cáo về thay đổi thành viên sáng lập theo quy định của hợp đồng đã gây hậu quả trực tiếp đến việc thực hiện Hợp đồng.

Cảng biển An Thới được đầu tư bằng vốn ngân sách Nhà nước và hoàn thành năm 2012 với công suất thiết kế 280.000 tấn hàng hóa/năm, 440.000 hành khách/năm. Đây là cảng đầu mối và là cảng duy nhất tại Phú Quốc có thể tiếp nhận tàu biển có tải trọng đến 3.000 DWT và khu bến chuyển tải (bến phao) cho tàu 30.000 DWT.

Quang Toàn