Dễ phát sinh tiêu cực

Theo đánh giá của Bộ GTVT, thực hiện chủ trương xã hội hóa, hệ thống cơ sở đào tạo và trung tâm sát hạch lái xe đã được xây dựng hoàn thiện, phân bổ hợp lý trên toàn quốc. Đến nay, cả nước có 436 cơ sở đào tạo sát hạch lái xe mô tô, 296 cơ sở đào tạo lái xe ô tô, 84 trung tâm sát hạch lái xe đáp ứng được nhu cầu đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe của người dân theo hướng ngày càng văn minh, hiện đại và tiện lợi. Cùng với đó, các công đoạn của đào tạo, sát hạch được công khai minh bạch, phù hợp với thực tế.

Tuy vậy, vẫn còn những hạn chế trong triển khai hoặc phát sinh tiêu cực cần được khắc phục. Cụ thể, mức thu học phí đào tạo lái xe theo quy định của Bộ Tài chính trước đây còn thấp, không đáp ứng được chi phí đào tạo, nên có cơ sở đào tạo chưa giảng dạy đủ nội dung, chương trình đào tạo cho người học theo quy định. Bên cạnh đó, câu hỏi sát hạch lý thuyết chưa nhiều, chưa phù hợp với giáo trình đào tạo đã được sửa đổi năm 2011. Kích thước hình sát hạch và thời gian thực hiện từng bài sát hạch chưa phù hợp. Cùng với đó, nội dung sát hạch lái xe trên 2km đường trường vẫn thực hiện theo hình thức sát hạch viên ngồi trên xe ra tình huống, chấm điểm, nên chưa khách quan, công khai minh bạch và dễ xảy ra tiêu cực như báo chí hoặc các cuộc thanh kiểm tra phát hiện ra.

Kỳ vọng về đề án “4 nâng cao”

Bộ GTVT đã xây dựng và bắt đầu triển khai đề án “Nâng cao chất lượng đào tạo, sát hạch, cấp giấp phép lái xe”. Với giải pháp tập trung nâng cao chất lượng 4 công tác quan trọng, đề án này được đánh giá và kỳ vọng sẽ giải quyết cơ bản những tồn tại trong đào tạo, sát hạch lái xe, đồng thời góp phần đáng kể vào giảm thiểu tai nạn và ùn tắc giao thông. 

Theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam Nguyễn Văn Quyền, bên cạnh việc hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật thì nâng cao chất lượng đào tạo lái xe là giải pháp quan trọng hàng đầu trong đề án này. Theo đó, tiêu chuẩn kỹ thuật nghiệp vụ chuyên môn của cơ sở đào tạo sẽ được bổ sung các quy định. Cụ thể, nghiên cứu, điều chỉnh cách tính lưu lượng đào tạo lái xe phù hợp thực tế, bảo đảm chất lượng; Quy định số lượng hệ thống phòng học, trang thiết bị giảng dạy phù hợp với cơ sở đào tạo có lưu lượng trên 1.000 học viên. Tiếp đó, số xe tập lái không quá niên hạn 10 năm, xe tập lái hợp đồng, xe tập lái có tải trọng dưới 3.500kg, số lượng xe tập lái B1, B2 có hộp số tự động cũng được quy định tỷ lệ %, số lượng cụ thể. 

Bên cạnh đó, đề án cũng điều chỉnh tăng số km học thực hành lái xe trên đường và số giờ học thực hành lái xe phù hợp với số km thực hành lái; bổ sung quy định thời gian, số km thực hành lái xe trên xe tập lái số tự động. “Đặc biệt, mẫu hợp đồng và thanh lý hợp đồng đào tạo giữa người học và cơ sở đào tạo cũng được bổ sung quy định. Theo đó, thanh lý hợp đồng khi kết thúc đào tạo có mục phản ánh của học viên về chất lượng đào tạo, nếu đánh giá chưa đạt buộc cơ sở phải đào tạo lại, nếu đạt có chữ ký, xác nhận của học viên vào biên bản. Đây sẽ là cơ sở thanh tra, kiểm tra nếu thấy có vấn đề”, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ nhấn mạnh. 

Tương tự, chất lượng sát hạch lái xe cũng sẽ được nâng cao với việc sửa đổi, ban hành bộ câu hỏi và phần mềm sát hạch xe cơ giới đường bộ từ 405 lên 450 câu để bổ sung nội dung liên quan đến việc nâng cao đạo đức nghề nghiệp, văn hóa ứng xử, kỹ năng xử lý tình huống trên đường. Các thiết bị máy ảnh, camara, thiết bị giám sát, phát sóng cũng sẽ được tăng cường hỗ trợ cho chất lượng sát hạch. 

Theo Phó Chánh thanh tra Bộ GTVT Trịnh Viết Lộc, bên cạnh nội dung nâng cao về chất lượng quản lý, cấp giấy phép lái xe thì giải pháp nâng cao chất lượng thanh tra, kiểm tra và giám sát là công cụ quan trọng để nâng cao được chất lượng đào tạo, sát hạch. Bởi quá trình thanh tra mới đây cho thấy, phần lớn nội dung lý thuyết lẫn thực hành đều được đưa kĩ thuật, máy móc vào đánh giá, chấm điểm và công khai minh bạch, chỉ có phần đi đường trường là có sự đánh giá của con người nhưng số điểm này chiếm tỷ trọng không lớn. Do đó, việc tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát với các hoạt động đào tạo, thi tốt nghiệp, sát hạch lái xe ở các cấp từ Trung ương đến địa phương (thuộc nội dung đề án) trong thời gian tới sẽ nâng cao được hiệu lực quản lý Nhà nước, nhờ đó sẽ nâng cao được chất lượng đào tạo, sát hạch lái xe, góp phần giảm thiểu tai nạn và ùn tắc giao thông.

Hữu Oanh