Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Hương Giang

Theo kết quả chính thức được Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở Trung ương công bố tại Hội nghị tổng kết tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 ngày 19/12, tổng số dân của Việt Nam là 96,2 triệu người (tăng thêm 10,4 triệu người sau 10 năm), đứng thứ ba trong khu vực Đông Nam Á và thứ 15 trên thế giới.

Vẫn ở thời kỳ cơ cấu dân số vàng

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, tỷ trọng dân số từ 15-64 tuổi vẫn chiếm đa số, khoảng 68% tổng dân số. Nhưng tỷ trọng dân số từ 65 tuổi trở lên đang tăng với tốc độ nhanh nhất chiếm 7,7%.

Tỷ số giới tính của dân số là 99,1 nam/100 nữ. Tuy nhiên, tỷ số giới tính khi sinh của Việt Nam có xu hướng tăng hơn so với mức sinh học tự nhiên từ năm 2006 đến nay, năm 2018 là 114,8 bé trai/100 bé gái thì năm 2019 là 111,5 bé trai/100 bé gái.

Đáng lưu ý, tình trạng sinh con ở tuổi chưa thành niên vẫn còn tồn tại. Phụ nữ chưa thành niên (từ 10-17 tuổi) sinh con trong 12 tháng trước thời điểm điều tra chiếm tỷ trọng 3,3%; cao nhất ở trung du và miền núi phía Bắc (9,7%) và Tây Nguyên (6,8%).

Kết quả điều tra cũng chỉ ra rằng, di cư đang có dấu hiệu giảm cả về số lượng và tỷ lệ. Trong số 88,4 triệu dân từ 5 tuổi trở lên, số người di cư là 6,4 triệu người, chiếm 7,3%. Đông Nam Bộ là điểm đến thu hút nhất đối với người di cư (1,3 triệu người nhập cư), tiếp đến là Đồng bằng sông Hồng.

Toàn quốc có 12 tỉnh, TP trực thuộc Trung ương có tỷ suất di cư thuần dương, nghĩa là người nhập cư nhiều hơn người xuất cư. Trong đó, tỉnh Bình Dương cao nhất (200,4%), tiếp theo là Bắc Ninh, TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng.

Từ kết quả tổng điều tra dân số và nhà ở của Việt Nam năm 2019, bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam cho rằng, Việt Nam vẫn đang trong thời kỳ cơ cấu dân số vàng là cơ hội tuyệt vời cho phát triển kinh tế - xã hội nếu có các chính sách phù hợp về phát triển nguồn nhân lực.

Nhưng  tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh chưa được cải thiện nhiều. Theo bà Naomi Kitahara, việc lựa chọn giới tính theo giới cần phải dừng lại và phải tăng cường thực hiện các chính sách pháp lý để nhằm ngăn cản điều này.

Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: Hương Giang

Khắc phục cho được tình trạng “chưa giàu đã già”

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho hay, Việt Nam là nước đầu tiên và duy nhất cho đến thời điểm hiện nay sử dụng thiết bị di động của điều tra viên thống kê cho công tác thu thập thông tin với nhiều chủng loại thiết bị khác nhau mà vẫn đem lại thành công với chi phí rẻ. Điều này đã tạo được tiếng vang trên phạm vi quốc tế và được các nước thừa nhận.

Tại hội nghị, lãnh đạo Chính phủ cũng lưu ý, đích cuối cùng của cuộc Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 chưa kết thúc. Tới đây, còn phải biên soạn các báo cáo chuyên đề, phân tích đánh giá làm cho số thống kê “biết nói”, có giá trị gia tăng.

Vì vậy, các cơ quan liên quan được yêu cầu phải bảo quản, gìn giữ an toàn cơ sở dữ liệu. “Rủi ro của hệ thống thông tin là rủi ro có tính hệ thống, phải quản lý thật chặt”, Phó Thủ tướng nêu rõ.

Dẫn con số người ở độ tuổi từ 15 - 64 tuổi chiếm 68%, cứ 1 người phụ thuộc thì có 2 người đi làm, nhưng tốc độ già hóa dân số rất nhanh, chỉ số già hóa 48,8%, tăng 13,3 điểm phần trăm so với 10 năm trước và tăng 2 lần so với 20 năm trước, Phó Thủ tướng yêu cầu, phân tích các vấn đề trên để vượt được ngưỡng thu nhập trung bình lên mức trung bình cao và thu nhập cao, khắc phục cho được tình trạng “chưa giàu đã già”…

Bộ Kế hoạch Đầu tư được giao chủ trì tổng hợp dữ liệu Tổng điều tra để cung cấp cho các Tiểu ban chuẩn bị Văn kiện Đại hội Đảng, Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ XIII và 63 tỉnh, TP để phục vụ đánh giá, xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm, 5 năm, 10 năm tại các địa phương.

Đồng thời, nghiên cứu, thử nghiệm và đưa vào áp dụng cách thức cập nhật số liệu dân số hàng năm từ cơ sở dữ liệu của Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019; đảm bảo cung cấp dữ liệu về dân số hàng năm, tiết kiệm kinh phí để 10 năm tới không cần thực hiện tổng điều tra dân số và nhà ở như hiện nay.

Tại Hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đã tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho 14 tập thể và 30 cá nhân đã có thành tích xuất sắc trong công tác Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019.

Hương Giang