Tham gia lao động, sản xuất, giúp người nghiện biết trân trọng những giá trị của cuộc sống, các mối quan hệ gia đình, xã hội, coi trọng lao động, công việc.

Để đánh giá chính xác tỷ lệ tái nghiện, cũng như hiệu quả của việc cai nghiện, cần phải đánh giá trong một khoảng thời gian nhất định sau khi kết thúc quá trình cai nghiện.

Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới không đưa tỷ lệ tái nghiện vào chỉ tiêu thống kê, làm thước đo hiệu quả của quá trình cai nghiện. Bởi cái đích mà họ hướng đến là sự phục hồi toàn diện của người nghiện. Một quá trình cai nghiện được đánh giá là thành công, không tính bằng số lần điều trị, hay thời gian điều trị, mà là sau mỗi quá trình điều trị, người nghiện có sức khỏe tốt hơn: các bệnh mãn tính và bệnh cơ hội thuyên giảm; tâm lý ổn định hơn, hành vi lành mạnh, tích cực hơn: giảm các hành vi bạo lực, giảm tần suất sử dụng ma túy, trân trọng những giá trị của cuộc sống, các mối quan hệ gia đình, xã hội, coi trọng lao động, công việc… và hơn hết, đó là sự hòa nhập tích cực, được cộng đồng, xã hội chào đón. Trên thực tế, có những người cai vài lần, vài chục lần mà vẫn còn sử dụng ma túy. Mỗi lần tái sử dụng ma túy chỉ có nghĩa là chuẩn bị cho một chương trình cai nghiện tiếp theo. Khi người cai nghiện được phục hồi tốt, sẽ là yếu tố làm giảm ham muốn sử dụng ma túy và kéo dài thời gian không tái sử dụng hoặc có thể đoạn tuyệt với ma túy.

Trong Đề án Đổi mới công tác cai nghiện ma túy ở Việt Nam đến năm 2020, cũng đã nêu rõ quan điểm “nghiện ma túy là bệnh mãn tính do rối loạn của não bộ” và xác định “điều trị nghiện là một quá trình lau dài bao gồm tổng thể các can thiệp hỗ trợ y tế, tâm lý, xã hội, làm thay đổi nhận thức, hành vi nhằm làm giảm tác hại của nghiện ma túy và giảm tình trạng sử dụng ma túy”.

Như vậy, để nâng cao hiệu quả công tác cai nghiện ma túy, cần xác định rõ thước đo cho mỗi quá trình cai nghiện; cần có sự phối hợp giữa các cơ quan để nghiên cứu, đánh giá các hành vi, diễn biến tâm lý trong trong mỗi liệu trình cai nghiện; lấy đối tượng cai nghiện làm trung tâm cho quá trình cai nghiện…

Bên cạnh đó, cơ sở cai nghiện và cộng đồng cần có sự phối hợp đồng bộ, có trách nhiệm trong việc phục hồi cho người nghiện. Phải xác định cai nghiện là quá trình lâu dài, cần lồng ghép các "biện pháp xã hội" chủ yếu thực hiện tại cộng đồng. Chính cộng đồng, nơi người cai nghiện trở về cọ sát với cuộc sống, với các "biện pháp xã hội" được gia đình, chính quyền thực hiện một các có trách nhiệm thực sự, sẽ giúp họ hồi phục hoàn toàn.

Hoàng Nam