Ảnh minh họa: https://tapchitaichinh.vn/

Xu thế tăng trưởng xanh trở thành một lựa chọn tất yếu và là mục tiêu mà mọi quốc gia đang hướng tới. Với hàng ngàn dự án trải khắp các tỉnh, thành, khu vực FDI ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam. Đặc biệt, những nhà đầu tư với các dự án bền vững, xanh hóa đã và đang lựa chọn Việt Nam để "xây tổ", như Lego, tập đoàn Nestle'… là minh chứng tiêu biểu nhất cho thấy, khối DN FDI đã và đang có những đóng góp quan trọng vào tiến trình phát triển bền vững của Việt Nam.

Để có góc nhìn toàn diện về vấn đề này, sáng ngày 27/4, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức Tọa đàm trực tuyến chủ đề "DN FDI trong tăng trưởng xanh của Việt Nam", với sự tham dự của các khách mời: Ông Đào Thế Anh - Viện Phó Viện Khoa học nông nghiệp, Bộ NN&PTNT; ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ KH&ĐT; ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch VCCI, Chủ tịch Hội đồng DN vì sự phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD); ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN Đầu tư nước ngoài (chuyên gia); ông Chris Hogg - Phó Chủ tịch, Giám đốc Bền vững và Truyền thông Khu vực châu Á, châu Đại Dương và châu Phi, Tập đoàn Nestlé.

Không còn lựa chọn nào ngoài con đường tăng trưởng xanh

Theo ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN Đầu tư nước ngoài, với mục tiêu phát triển bền vững và tăng trưởng xanh, cần lưu ý 3 vấn đề: Thứ nhất, phát triển xanh phải đặt trong hoàn cảnh cụ thể của quốc gia đó để đưa ra các chính sách. Thứ hai, tăng trưởng xanh phải có chiến lược và lộ trình. Thứ ba, hiện thực hóa các chiến lược, lộ trình đó bằng chính sách cụ thể, kế hoạch cụ thể, tiêu chí cụ thể.

“Việt Nam còn khoảng cách rất xa giữa quyết tâm và thực hiện. Hiện nay, chúng ta đã đặt ra quyết tâm về tăng trưởng xanh thế nhưng các bước thực hiện chưa cụ thể để đạt được những mục tiêu ngắn hạn, chưa nói đến mục tiêu dài hạn. Chúng ta đã cam kết trong COP26 là năm 2050 Việt Nam phát thải bằng 0. Thế thì lộ trình dài hạn đến năm 2050, trung hạn là đến năm bao nhiêu, ngắn hạn từng năm là như thế nào?”, ông Toàn nêu vấn đề.

Cùng quan điểm với ông Nguyễn Văn Toàn, ông Nguyễn Quang Vinh, Phó Chủ tịch VCCI, Chủ tịch Hội đồng DN vì sự phát triển bền vững Việt Nam (VBCSD) khẳng định: Chúng ta cần phải có lộ trình để triển khai tăng trưởng xanh.

“Trong bối cảnh khó lường không đoán định được trước, việc triển khai chiến lược tăng trưởng xanh càng khó khăn hơn, nhất là chúng ta là nước đang phát triển. Cam kết của Thủ tướng rất có ý nghĩa và là một cú hích cho nền kinh tế của chúng ta phát triển. Chúng ta không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc đi theo con đường tăng trưởng xanh”, ông Nguyễn Quang Vinh nói.

Bên cạnh đó, ông Vinh cũng chỉ ra rằng đã đến lúc cộng đồng DN cần phải nhìn lại, soi mình vào những chiến lược, đặc biệt là chiến lược tăng trưởng xanh, để định vị lại giá trị của mình, không chỉ là vai trò mà chính là DN tạo ra những giá trị gia tăng như thế nào trong việc triển khai chiến lược tăng trưởng xanh.

“Những năm gần đây, chúng ta "xanh" không chỉ là nói về DN, mà nói về khoa học công nghệ. Chúng ta phải đòi hỏi công nghệ cao nhất. Nếu cộng đồng DN nước ngoài đầu tư vào Việt Nam, chúng ta chọn lọc, đưa ra những tiêu chí để họ đầu tư khoa học công nghệ tiên tiến nhất vào để giảm phát thải khí nhà kính để thực hiện cam kết của Thủ tướng. Để nền kinh tế của chúng ta từ giờ đến năm 2050, giảm phát thải bằng 0, thì công nghệ đóng vai trò hết sức quan trọng”, ông Vinh nêu ý kiến.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ KH&ĐT cho biết: Quyết định 1658 của Thủ tướng phê duyệt tăng trưởng xanh, chúng ta đã đưa ra lộ trình, nhằm 4 mục tiêu: Giảm phát thải khí nhà kính trên GDP, xanh hóa nền kinh tế, xanh hóa lối sống và tiêu dùng. Cần cố gắng huy động tất cả nguồn lực có thể để thực hiện mục tiêu tăng trưởng xanh, trước tiên từ nhận thức, rồi triển khai sao cho hiệu quả.

“Nếu chúng ta nhận thức sớm, thực hiện nhanh thì kết quả chúng ta đạt được rất tốt, phát triển toàn diện, đóng góp cho sự phát triển bền vững và bao trùm”, ông Tuấn khẳng định.

Áp dụng công nghệ về nông nghiệp tái sinh

Đại diện cho khối DN FDI tham gia buổi toạ đàm, ông Chris Hogg, Phó Chủ tịch, Giám đốc Bền vững và Truyền thông Khu vực châu Á, châu Đại Dương và châu Phi, Tập đoàn Nestlé chia sẻ: Nestlé khuyến khích, động viên nhà nông áp dụng công nghệ về nông nghiệp tái sinh và có những giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu, giảm thiểu phát thải carbon cũng như quá trình hấp thụ của khí quyển để tăng cường chất lượng của đất. Như vậy, sẽ thúc đẩy tính bền vững trong toàn bộ quá trình sản xuất, tăng năng suất lao động và có những ưu tiên đối với vấn đề về sức khỏe, giúp cho nhà nông có thể tăng được năng suất, hiệu quả nhưng đồng thời giảm thiểu sử dụng hóa chất trong sản xuất.

Nestlé mong muốn giúp những người nông dân trở thành những doanh nhân, có nguồn thu nhập ngày càng cao hơn, sử dụng khoa học công nghệ mới để tạo nên sự khác biệt.

Bên cạnh đó, Nestlé cũng hướng các nhà máy, hệ thống các trung tâm phân phối của mình chuyển sang sử dụng năng lượng tái tạo những sản phẩm từ sinh khối, giảm thiểu phát thải carbon.

“95% các sản phẩm đóng gói của Nestlé có thể tái chế trong tương lai - đến năm 2025, và chúng tôi cố gắng sẽ là 100%. Chúng tôi cũng giảm thiểu rác thải nhựa và quan tâm đến việc sử dụng nguồn nước”, ông Chris Hogg chia sẻ.

Đại diện Nestlé bày tỏ sự tin tưởng sẽ đạt được mục tiêu tăng trưởng xanh nhờ sự hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ Việt Nam.

“Hành trình tới sẽ còn có nhiều khó khăn, thách thức, nhưng chúng ta có sự quyết tâm… Chúng ta đã nói nhiều về những thách thức nhưng chúng ta cũng đã thấy có những tiềm năng và nhiều biện pháp để thực hiện”, đại diện Nestlé khẳng định.

Đã đến lúc DN phải chuyển đổi tư duy

Bàn về giải pháp, ông Nguyễn Quang Vinh cho rằng, đã đến lúc các DN phải chuyển đổi tư duy.

“Chúng ta đã nâng cao nhận thức, nhưng chưa đủ. Phải chuyển đổi tư duy từ kinh doanh truyền thống vị lợi nhuận sang kinh doanh bao trùm hơn, bền vững hơn. Kinh doanh tạo ra những giá trị mới không chỉ về kinh tế, mà kinh doanh còn tạo ra những giá trị nhân bản về mặt xã hội và kinh doanh gắn với bảo vệ môi trường. Đó chính là những giá trị mới trong trong thế kỷ XXI này. Các DN vừa và nhỏ, kể cả các DN lớn của Việt Nam, cần theo đuổi. Bên cạnh đó, cần kinh doanh có trách nhiệm để xanh hóa các ngành công nghiệp và sản xuất”, ông Nguyễn Quang Vinh nêu ý kiến.

Cùng quan điểm cần tăng trưởng xanh từ khâu sản xuất, ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN Đầu tư nước ngoài khẳng định: Tăng trưởng xanh cần phải giải quyết từ khâu sản xuất, lưu thông, tiêu dùng và cuối cùng là hậu tiêu dùng.

“Phải làm đồng bộ tất cả các khâu mới tăng trưởng xanh được, nếu chỉ làm một khâu sẽ đứt gãy chuỗi. Cả chuỗi phải xuyên suốt thì mới có kinh tế tuần hoàn. Chính phủ đã có những chính sách rất tốt, nhưng vấn đề là phải có kế hoạch vận hành từ tỉnh, huyện, xã và kế hoạch vận hành từ DN. Muốn 2050 phát thải bằng 0 thì tất cả DN cũng phải có mục tiêu như vậy, chứ không phải chỉ có mục tiêu quốc gia, mục tiêu chung chung mà không phải mục tiêu của DN”, ông Toàn nói.

Về nông nghiệp, ông Đào Thế Anh - Viện Phó Viện Khoa học nông nghiệp, Bộ NN&PTNT khẳng định, trong kế hoạch chuyển đổi lương thực, thực phẩm, về mặt sản xuất, Bộ NN&PTNT cam kết định hướng chuyển đổi sang nông nghiệp sinh thái. Nông nghiệp sinh thái là tên gọi chung bao gồm nhiều trường phải kỹ thuật khác nhau, trong đó có nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp nông lâm kết hợp, nông nghiệp bảo tồn và cả nông nghiệp tái sinh, như của Nestlé đang phổ biến.

Đối với vấn đề làm thế nào để có thể khuyến khích DN tiếp tục thực hiện những sáng kiến và tăng trưởng xanh, ông Nguyễn Anh Tuấn cho biết: Chính phủ sẽ tiếp tục không ngừng hoàn thiện hơn nữa môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi tối đa, minh bạch tối đa để hỗ trợ các nhà đầu tư, cộng đồng DN triển khai các hoạt động sản xuất kinh doanh thực sự hiệu quả, trong đó có những hoạt động về đầu tư xanh như phục vụ cho phát triển kinh tế xanh. Đặc biệt, sẽ giảm thiểu hết mức các điều kiện về đầu tư kinh doanh cũng như các thủ tục hành chính. Đây là một trong những giải pháp cơ bản và trọng yếu giúp tiếp tục củng cố niềm tin của nhà đầu tư.

Bộ KH&ĐT tiếp tục nghiên cứu những chính sách để hỗ trợ cho DN một cách thích đáng, đúng, thực chất đối với những vấn đề DN cần, tạo điều kiện cho DN trong quá trình chuyển đổi cách thức hoạt động sản xuất kinh doanh của mình theo hướng xanh.

Bên cạnh đó, Bộ KH&ĐT cũng sẽ tạo điều kiện cho DN trong việc tiếp cận những thị trường có tiềm năng như thị trường năng lượng, công nghệ thông tin bởi chúng ta chỉ có thể thực hiện được chiến lược tăng trưởng xanh nếu phát triển đồng thời với việc phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Đồng thời, để hỗ trợ cho các DN, Bộ KH&ĐT sẽ cùng Bộ Tài chính nghiên cứu những cơ chế, chính sách giúp các DN tiếp cận các nguồn tài chính xanh.

“Điều quan trọng hơn là các DN cũng phải đồng hành cùng Chính phủ, các bộ ngành, địa phương. Chúng tôi đánh giá rất cao vai trò của các DN FDI. Do đó, các DN FDI sẽ hỗ trợ, hợp tác một cách hiệu quả với các DN Việt Nam trong việc thay đổi cách thức đầu tư kinh doanh của mình, làm thế nào để chúng ta thay vì vị lợi nhuận thành vị xã hội, vì những điều mang lại lợi ích bao trùm hơn không chỉ cho DN mà còn cho cộng đồng, xã hội”, ông Nguyễn Anh Tuấn bày tỏ mong muốn.

Đại diện Bộ KH&ĐT chia sẻ thêm: Hiện nay tự bản thân các DN đang thay đổi dần nhận thức và thấy rằng việc chuyển đổi xanh của mình là yêu cầu tất yếu phải làm. Do vậy, trong tương lai, điều mà Chính phủ và các bộ ngành, địa phương cần làm là tạo điều kiện để các DN có thể triển khai thực hiện các hoạt động sản xuất đầu tư xanh chứ không phải khuyến khích các DN. Chính phủ tạo bệ đỡ duy trì để hỗ trợ DN triển khai hoạt động một cách hiệu quả và đóng góp tốt hơn vào sự phát triển kinh tế bền vững, bao trùm của đất nước./.