Nước mắt ngày trở về sau hơn 10 năm thụ án oan sai. Ảnh: Quang Đông

Cách đây hơn 10 năm, ngày 15/8/2003, tại thôn Me, xã Nghĩa Chung, Huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang đã xảy ra vụ án giết người, nạn nhân là chị Nguyễn Thị Hoan.

Theo kết quả khám nghiệm hiện trường, khám nghiệm tử thi, nạn nhân bị nhiều vết thương ở đầu, mặt, bụng làm đứt động mạch, chảy máu và mất máu cấp… dẫn đến tử vong.

Ngày 17/8/2003, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Giang đã ra quyết định khởi tố vụ án giết người theo Điều 93 Bộ Luật Hình sự để tiến hành điều tra.

Từ một số thông tin ban đầu, ngày 30/8/2003, cơ quan điều tra đã mời ông Nguyễn Thanh Chấn, trú tại thôn Me, xã Nghĩa Chung, Huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang đến trụ sở làm việc để lấy lời khai.

Căn cứ tài liệu điều tra ban đầu, ngày 28/9/2003, cơ quan điều tra đã ra lệnh tạm giữ với ông Nguyễn Thanh Chấn.

Ngày 29/9/2003, cơ quan điều tra đã ra quyết định khởi tố bị can và ra lệnh tạm giam ông Nguyễn Thanh Chấn về tội danh giết người.

Ngày 10/2/2004, Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Bắc Giang ra bản cáo trạng quyết định truy tố bị can Nguyễn Thanh Chấn về tội giết người theo quy định tại điểm n, khoản 1, điều 93 Bộ Luật Hình sự.

Đến ngày 26/3/2004, Tòa án Nhân dân tỉnh Bắc Giang đã mở phiên tòa xét xử bị cáo Nguyễn Thanh Chấn, tuyên bị cáo phạm tội giết người với mức án tù chung thân.

Bị cáo Chấn kêu oan và làm đơn kháng cáo.

Ngày 26 và 27/7/2004, Tòa Phúc thẩm Tòa án Nhân dân Tối cao tại Hà Nội xét xử phúc thẩm vụ án, tuyên y án sơ thẩm.

Trong quá trình điều tra, bị cáo có khai nhận hành vi giết người, nhưng tại các phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, bị cáo không nhận tội.

Bản án phúc thẩm có hiệu lực pháp luật; phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn đã và đang chấp hành án hình phạt tù chung thân.

Trong quá trình ở trại giam, phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn đã có một số lần kêu oan, Ban Giám thị trại giam đã gửi đến các cơ quan liên quan, trong đó có Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao và Tòa án Nhân dân Tối cao xem xét. 

Bà Nguyễn Thị Chiến là vợ của phạm nhân Nguyễn Thanh Chấn cũng có đơn kêu oan cho chồng. Nội dung đơn cho rằng, thủ phạm gây ra vụ án giết người vào đêm 15/8/2003 là Lý Nguyễn Chung (cùng trú tại thôn Me, xã Nghĩa Chung, Huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang) chứ không phải là ông Nguyễn Thanh Chấn.

Từ đó, cơ quan điều tra Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng của Bộ Công an, Tòa án Nhân dân Tối cao khẩn trương tiến hành các biện pháp điều tra, xác minh, kết hợp với kiên trì vận động đối tượng ra tự thú.

Ngày 25/10/2013, đối tượng Lý Nguyễn Chung đã ra đầu thú và khai nhận đã thực hiện hành vi giết chị Nguyễn Thị Hoan vào tối ngày 15/8/2003 để cướp tài sản. 

Trên cơ sở kết quả điều tra, cơ quan điều tra của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đã báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, trao đổi thống nhất với lãnh đạo Bộ Công an cần xem xét giải quyết lại vụ án theo trình tự tái thẩm và báo cáo đồng chí Trương Tấn Sang, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Nước.

Chủ tịch Nước đã đồng ý với đề xuất của lãnh đạo liên ngành cần xem xét, giải quyết lại vụ án đúng pháp luật. Nếu thực tế có oan thì phải khôi phục lại các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, xem xét xử lí nghiêm trách nhiệm cá nhân trong quá trình giải quyết vụ án nếu có vi phạm quy định của pháp luật. 

Theo quy định của pháp luật, sau khi có quyết định kháng nghị tái thẩm của Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Tòa án Nhân dân Tối cao sẽ xem xét lại bản án có hiệu lực pháp luật theo trình tự tái thẩm do có tình tiết mới làm thay đổi bản chất vụ án, đó sẽ là căn cứ để mở ra trình tự thủ tục tố tụng tiếp theo đối với vụ án.

Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao đã quyết định đưa vụ án ra Hội đồng Thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao để xét xử tái thẩm, tại phiên tòa xét xử sẽ diễn ra vào ngày 6/11/2013.