Theo đó, cựu công tố viên Orlando Figueira (Bồ Đào Nha) đang hầu tòa tại Lisbon do nhận khoản tiền hối lộ lên đến 810.000 USD từ cựu Phó Tổng thống Manuel Vicente (Angola).Phiên tòa xét xử ông Vicente đã gây ra sự bất đồng quan điểm giữa Bồ Đào Nha - Angola, khiến quan hệ ngoại giao giữa hai nước trở nên căng thẳng. Chính quyền Angola muốn đưa ông Vicente về Luanda xét xử bởi đó là vấn đề của Angola và phải được xử theo luật pháp Angola. Giới chức Angola cho rằng đây là hành động mang mục tiêu chính trị, phân biệt chủng tộc và có tính chất thực dân kiểu mới.

Tại cuộc gặp bên lề Diễn đàn kinh tế Thế giới tại Davos tháng 12/2017, hai bên thống nhất quan điểm cho phép Angola xét xử ông Vicente.Tuy nhiên, giới chức Bồ Đào Nha tỏ ra hoài nghi về việc cựu Phó Tổng thống Vicente sẽ phải hầu tòa khi nào và liệu vị quan chức này có thể được miễn truy tố. Điều này là hoàn toàn có cơ sở bởi trước đó vào năm 2013, Luanda đã từng đe dọa cắt đứt mối quan hệ ngoại giao với Lisbon khi các quan chức nước này bị điều tra vì cáo buộc tham nhũng tại Bồ Đào Nha nhưng không bị kết án.

ÔngVicente từng là Giám đốc điều hành Sonangol - công ty dầu mỏ quốc doanh từ năm 1999 đến năm 2012, tập đoàn đóng góp một nửa GDP Angola, có quyền lực như Tổng thống Santos. Sau đó ông Vicente được chỉ định là Phó Tổng thống Angola.

Trong thời gian điều hành Sonangol, cựu Phó Tổng thống Vicente chịu trách nhiệm giám sát khối lượng tài sản lên đến hàng tỷ USD, bao gồm cả các khoản lệ phí mà các công ty nước ngoài phải trả để được hoạt động tại Angola. Quỹ Tiền tệ Quốc tế IMF đã bắt đầu nghi ngờ những sai phạm trong quá trình quản lý của cựu Phó Tổng thống Vicente kể từ khi phát hiện ra khoản chênh lệch giữa khoản phí mà Sonangol nhận được với khoản tiền mà tập đoàn này nộp Bộ Dầu khí và Tài chính Angola.

Tại thời điểm đó, cựu Phó Tổng thống Vicente cùng Tập đoàn Năng lượng Quốc tế Cobalt (Mỹ) phát hiện mỏ dầu lớn tại Angola bị điều tra vì tình nghi liên quan đến tham nhũng. Công ty này đã được phía Angola cấp phép hợp tác với công ty dầu khí Nazaki của Angola để tiến hành khai thác. Tờ Financial Times khi đó tiết lộ rằng cựu Phó Tổng thống Vicente và hàng loạt quan chức cao cấp Angola nắm giữ lượng lớn cổ phần trong Nazaki và sự hợp tác kể trên có thể giúp họ trở thành triệu phú.

Tuy nhiên, cuộc điều tra khép lại mà không có bất cứ bản án nào. Cựu Phó Tổng thống Vicente phủ nhận mọi cáo buộc sau khi Nazaki sáp nhập vào Sonangol và Cobalt trả Sonangol 1,8 tỷ USD để kết thúc hợp tác.

Trước vụ việc với Cobalt, cựu Phó Tổng thống Vicente cũng từng dính líu tới vụ bê bối khác tại một chi nhánh ngân hàng ở Angola. Ngân hàng lớn thứ hai Bồ Đào Nha Banco Espirito Santo đứng trên bờ vực phá sản do các khoản nợ xấu hàng tỷ USD tại chi nhánh Angola. Năm 2009, ngân hàng này phải bán 24% cổ phần của mình cho tổ chức Angola Portmill, do cựu Phó Tổng thống Vicente đồng chủ sở hữu.

Hiện cựu Phó Tổng thống Vicente bị truy tố với cáo buộc hối lộ cựu công tố viên cao cấp Figueira để chấm dứt điều tra đối với việc ông sở hữu một căn hộ sang trọng ven biển tại khu phức hợp của Lisbon - khu vực nổi tiếng với các chủ sở hữu là những người giàu có Angola. Nhà chức trách nghi ngờ ông Vicente đã dùng 245,000 USD của Sonangol để mua căn hộ trên.

Tháng 2/2016, cựu công tố viên Figueira chính thức bị bắt và buộc tội nhận hối lộ của cựu Phó Tổng thống Vicente thông qua các bên trung gian tại Bồ Đào Nha nhằm chấm dứt cuộc điều tra nhắm vào cựu Phó Tổng thống Vicente. Ngoài ra, ông Figueira bị cáo buộc được ông Vicente ưu ái giữ ghế trong ngân hàng thuộc sở hữu của Sonangol trong thời gian cựu Phó Tổng thống Vicente làm giám đốc.

Angola từng là thuộc địa của Bồ Đào Nha trong vòng 400 năm (1575 - 1975). Hai nước có mối quan hệ sâu sắc theo nhiều chiều. Các lãnh đạo cấp cao Angola, bao gồm cả các sĩ quan cao cấp và con gái cựu Tổng thống Jose Eduardo dos Santos đều có những khoản đầu tư đáng kể vào ngành ngân hàng, truyền thông và năng lượng của Bồ Đào Nha.

Võ Như Uyên