(Thanh tra) - Trên chặng đường xây dựng và phát triển, ngành Thanh tra đã luôn nhận được sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Những gửi gắm, kỳ vọng của lãnh đạo Đảng, Nhà nước các thời kỳ với ngành Thanh tra là mục tiêu hành động, tạo động lực phấn đấu cho nhiều thế hệ cán bộ thanh tra suốt 8 thập kỷ qua.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam đã gửi gắm niềm tin vào ngành Thanh tra và mỗi cán bộ thanh tra. Người nói: “Cán bộ thanh tra phải cố gắng học tập, học cái hay, tránh cái dở, trau dồi đạo đức cách mạng, nâng cao trình độ lý luận, trình độ nghiệp vụ và trình độ chuyên môn để làm việc cho tốt, thì đó là tiền đồ vẻ vang, là xứng đáng với sự tín nhiệm của Đảng và Chính phủ”.
Lời nói trên của Bác tại Hội nghị cán bộ thanh tra toàn miền Bắc năm 1960 không chỉ là nhắc nhở về học tập, rèn luyện không ngừng, mà còn kỳ vọng vào “tiền đồ vẻ vang”, sự thành công của mỗi cán bộ làm công tác thanh tra. Và cao hơn, đó cũng chính là kỳ vọng vào “tiền đồ vẻ vang” của toàn ngành trong bối cảnh công cuộc khôi phục, cải tạo, phát triển kinh tế, văn hóa khi đó và tương lai đất nước sau này.
Ngày 15/4/1971, Phủ Thủ tướng triệu tập Hội nghị xét, giải quyết khiếu tố. Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã tới dự và nói chuyện với hội nghị. Thủ tướng yêu cầu các cấp chính quyền phải đề cao nghĩa vụ và trách nhiệm với Nhân dân, đặc biệt, trong thời gian tới phải cố gắng thanh toán những vụ việc tồn đọng, nhất là khiếu nại của quần chúng Nhân dân. Ông căn dặn: Phải tăng cường công tác tổ chức, nâng cao trách nhiệm, năng lực của cán bộ làm công tác thanh tra và xét khiếu tố.
Tiếp đó, đầu năm 1972, tại Hội nghị thanh tra toàn ngành do Ủy ban Thanh tra của Chính phủ tổ chức, Thủ tướng Phạm Văn Đồng có chỉ đạo trực tiếp, nhấn mạnh “thanh tra là một loại công việc cực kỳ trọng yếu, không thể thiếu được”. Ông yêu cầu cán bộ thanh tra phải có tinh thần trách nhiệm, phải có trình độ, phẩm chất và phải có phương pháp tốt mới hoàn thành được công việc đầy khó khăn nhưng quan trọng này.
Lịch sử cũng ghi lại, ngày 24/3/1972, trao đổi về công tác thanh tra với các Bí thư và Chủ tịch Ủy ban hành chính các tỉnh, thành phố, Thủ tướng Phạm Văn Đồng một lần nữa nhấn mạnh: “Các đồng chí không coi trọng thanh tra tức là tự tước một cái vũ khí cần thiết của người lãnh đạo”, đồng thời yêu cầu phải đẩy mạnh hơn nữa công tác xét khiếu tố trả lại sự công bằng và quyền lợi cho Nhân dân, cho những người bị oan ức.
Sau những hội nghị trên, Ủy ban Thanh tra của Chính phủ đã tổ chức nghiên cứu các bài nói của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, phổ biến rộng rãi bản tổng kết Hội nghị thanh tra. Qua đó, vai trò, vị trí và tầm quan trọng của công tác thanh tra được nhận thức đúng hơn, công tác thanh tra, xét khiếu tố có những chuyển biến mạnh mẽ.
Ngày 29/10/1992, trong chuyến đến thăm và làm việc tại cơ quan Thanh tra Nhà nước, Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt nhắc nhở ngành Thanh tra phải củng cố về tổ chức, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ hiện có, đồng thời chú trọng, bổ sung cho tổ chức thanh tra các ngành, các cấp những cán bộ đủ năng lực và phẩm chất để hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Ý thức được vai trò và tầm quan trọng của hoạt động thanh tra, thanh tra các ngành, các bộ, địa phương tiếp tục kiện toàn, mở rộng bộ máy tổ chức và nâng cao năng lực quản lý cũng như thực hiện có hiệu quả những nhiệm vụ của thanh tra. Trong xu thế phát triển chung của đất nước, từ đầu những năm 1990, hệ thống tổ chức thanh tra bộ, ngành rất đa dạng, bộ máy tổ chức của cơ quan Thanh tra Nhà nước cũng dần được hoàn thiện nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới.
Nhân dịp kỷ niệm 50 Ngày Truyền thống Thanh tra Việt Nam (năm 1995), Tổng Bí thư Đỗ Mười đã có thư chúc mừng gửi tới toàn thể cán bộ, nhân viên ngành Thanh tra, trong đó, Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Từ trước đến nay, Thanh tra luôn luôn là một lĩnh vực quan trọng, là một công tác không thể thiếu trong quá trình lãnh đạo của Đảng và chỉ đạo của Nhà nước. Trong điều kiện hiện nay, nhiệm vụ của ngành Thanh tra lại càng nặng nề hơn, nhằm giúp Đảng và Nhà nước phát huy mặt tích cực, kịp thời khắc phục những yếu kém, ngăn chặn có hiệu quả các tệ nạn tham nhũng, buôn lậu, lãng phí trong bộ máy Đảng, Nhà nước, đoàn thể và trong toàn xã hội. Phải khẩn trương giải quyết dứt điểm những vụ việc còn tồn đọng, không được bỏ trôi".
Tổng Bí thư nhắn nhủ tới toàn thể cán bộ, nhân viên ngành Thanh tra cần thường xuyên trau dồi phẩm chất, đạo đức, ra sức học tập để nắm vững chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tinh thông nghiệp vụ, rèn luyện bản lĩnh, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Cách đây 25 năm, khi Việt Nam bước vào thời kỳ mới, thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và chuẩn bị bước vào thiên niên kỷ mới, vào tháng 11/2000, Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu đã có thư gửi toàn thể cán bộ, công chức, viên chức ngành Thanh tra nhân kỷ niệm 55 năm Ngày Truyền thống.
Định hướng hành động cho ngành Thanh tra, Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu nhấn mạnh, “công tác thanh tra phải quán triệt và hướng mọi cố gắng để thực hiện tốt mục tiêu tổng quát là đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế với tốc độ cao và bền vững… giải quyết có hiệu quả các vấn đề bức xúc về việc làm, xóa đói giảm nghèo, phòng chống tệ nạn xã hội, giải quyết cơ bản về khiếu nại, tố cáo của công dân, giữ vững ổn định xã hội”.
Cũng theo Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu, công tác thanh tra trong cơ chế mới, nhất là thanh tra giải quyết khiếu nại, tố cáo phải góp phần nâng cao hơn nữa hiệu lực quản lý Nhà nước, đảm bảo phát huy nhân tố tích cực, phòng ngừa, ngăn chặn và đẩy lùi tiêu cực, bảo vệ lợi ích Nhà nước, các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Tại lễ kỷ niệm 65 năm Ngày Truyền thống ngành Thanh tra Việt Nam và đón nhận Huân chương Sao Vàng (ngày 28/9/2010), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã đề cập đến một số công tác trọng tâm thời gian tới, trong đó, cần tập trung xây dựng ngành Thanh tra trong sạch - vững mạnh để nâng cao hiệu quả, hiệu lực công tác thanh tra, góp phần hoàn thành tốt nhiệm vụ, đóng góp nhiều hơn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cán bộ thanh tra phải là lực lượng trung thành, tận tụy, gương mẫu, liêm khiết xứng đáng "là tai, mắt của trên, là bạn của dưới" như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy.
Ông nhấn mạnh, toàn ngành cần tiếp tục xây dựng, hoàn thiện và nâng cao chất lượng các thể chế, cơ chế về hoạt động thanh tra, giải quyết khiếu nại tố cáo, phòng chống tham nhũng, tập trung khắc phục cho được những bất cập, sơ hở trong hệ thống các thể chế chính sách hiện hành nhằm sớm loại trừ việc lợi dụng những kẽ hở của pháp luật để trục lợi, tiêu cực...
Ngày 16/3/2015, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã làm việc với Ban Cán sự Đảng Thanh tra Chính phủ và giao nhiệm vụ cho ngành Thanh tra. Tại đây, ông lưu ý ngành Thanh tra phải củng cố tổ chức bộ máy, tăng cường đoàn kết thống nhất, kiên quyết làm trong sạch đội ngũ cán bộ, công chức, những người làm công tác thanh tra.
Ông căn dặn cán bộ thanh tra phải "thanh sạch, ngay ngắn, có dũng khí, dám đấu tranh và hy sinh" để công tác này có chuyển biến mạnh mẽ hơn nữa. Đặc biệt, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng hy vọng ngành Thanh tra sẽ bước vào một giai đoạn phát triển mới không chỉ nhận các huân chương cao quý của Nhà nước mà còn là huân chương trong lòng dân.
Tại Lễ Kỷ niệm 70 năm Ngày Truyền thống Thanh tra Việt Nam và Đại hội Thi đua yêu nước ngành Thanh tra lần thứ IV diễn ra ngày 21/9/2015, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang yêu cầu cán bộ, công chức, viên chức ngành Thanh tra cần nhận thức đầy đủ, sâu sắc tình hình của đất nước, tập trung làm tốt công tác tham mưu cho Đảng, Nhà nước trong xây dựng và hoàn thiện thể chế về thanh tra, khiếu nại, tố cáo và nhất là trong công tác phòng chống tham nhũng, để huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, của toàn dân tham gia vào thực hiện nhiệm vụ quan trọng này; đề ra được hệ thống đồng bộ các giải pháp cụ thể, thiết thực để ngăn ngừa có hiệu quả, phát hiện, xử lý kịp thời mọi sai phạm ngay khi vừa mới phát sinh, hạn chế cao nhất hậu quả xấu có thể gây ra.
Ông đặc biệt lưu ý phải làm tốt công tác xây dựng ngành, tập trung khắc phục những yếu kém, khuyết điểm, nâng cao phẩm chất đạo đức, trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức, thanh tra viên, bảo đảm thật sự trong sạch, có bản lĩnh, có dũng khí, vì lợi ích của chế độ, của Nhân dân theo đúng lời Bác Hồ dạy “thanh tra như cái gương cho người ta soi mặt, gương mờ thì không soi được”.
Chiều 17/3/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã chủ trì buổi làm việc với Đảng ủy Thanh tra Chính phủ về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân. Tại đây, Tổng Bí thư quán triệt, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo phải được quan tâm hơn nữa. Những vụ việc phức tạp phải giải quyết dứt điểm, đồng thời thực hiện đồng bộ các biện pháp hạn chế tối đa phát sinh các vụ việc phức tạp mới.
Tổng Bí thư nhấn mạnh, các cấp ủy Đảng, chính quyền phải thấm nhuần thực hiện đầy đủ lời căn dặn của Bác Hồ tại Hội nghị cán bộ thanh tra toàn miền Bắc vào tháng 3/1960: “Đồng bào có oan ức mới khiếu nại, hoặc vì chưa hiểu rõ chính sách của Đảng và Chính phủ mà khiếu nại. Ta phải giải quyết nhanh, tốt thì đồng bào mới thấy rõ Đảng, Chính phủ quan tâm, lo lắng đến quyền lợi của họ”. Ông yêu cầu Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ban Nội chính Trung ương, Thanh tra Chính phủ cần tăng cường kiểm tra, giám sát, xem xét, xử lý trách nhiệm người đứng đầu về trách nhiệm tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, đảm bảo các quy định này được thực hiện một cách nghiêm túc nhất, thực chất nhất mới đáp ứng được yêu cầu.
Tổng Bí thư cũng lưu ý, triển khai đề án sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đồng bộ với chủ trương sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp. Bên cạnh đó, tập trung vào rà soát, sửa đổi, tham mưu bổ sung, hoàn thiện hệ thống pháp luật về thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực và các văn bản pháp luật khác có liên quan…
Yêu cầu mỗi cán bộ thanh tra phải mắt tinh, tâm sáng, trí sâu, bản lĩnh thép được Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nêu rõ khi phát biểu chỉ đạo Đại hội đại biểu Đảng bộ Thanh tra Chính phủ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, diễn ra ngày 16/8/2025.
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ đặc biệt nhấn mạnh phải chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ thanh tra thực sự là "thanh bảo kiếm" sắc bén của Đảng và Nhà nước, là những người lính tiên phong trên mặt trận phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Bởi, theo ông, cán bộ là yếu tố quyết định của mọi thành công.
Đất nước càng phát triển, hoạt động thanh tra càng phải bao trùm trên mọi lĩnh vực, đối mặt với những vi phạm ngày càng tinh vi, phức tạp. Cán bộ không có bản lĩnh, không có trái tim nóng và đầu lạnh thì không thể bảo vệ được sự thật, không bảo vệ được lẽ phải. Nếu tay “nhúng chàm” thì kết quả thanh tra sẽ sai lệch, từ đó làm mất niềm tin của Nhân dân.
Lãnh đạo Chính phủ cũng lưu ý, phải thấm nhuần tư tưởng lấy phòng ngừa làm gốc, kiến tạo phát triển là mục tiêu cao nhất của thanh tra.
Với tinh thần “Đoàn kết - Kỷ cương - Bản lĩnh - Đổi mới - Phát triển” mà Đại hội đề ra, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ tin tưởng, Đảng bộ Thanh tra Chính phủ sẽ hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Có thể thấy, xuyên suốt hành trình 80 năm xây dựng và phát triển của ngành Thanh tra Việt Nam là sợi chỉ đỏ phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Đây là nhiệm vụ, cũng là mục tiêu tối thượng mà các lãnh đạo Đảng, Nhà nước qua các thời kỳ đã giao phó, kỳ vọng vào ngành Thanh tra. Và lịch sử đã minh chứng, dù trong hoàn cảnh khó khăn nào, bất kỳ thời điểm nào, cán bộ, công chức, viên chức ngành Thanh tra cũng luôn thể hiện và giữ gìn phẩm chất cao quý của ngành là: Trung thành, tận tụy, gương mẫu, liêm khiết, khách quan, công tâm, hết sức hết lòng vì nhiệm vụ, không phụ những gửi gắm, kỳ vọng, vì tương lai ngành Thanh tra vững mạnh và “tiền đồ vẻ vang” của đất nước “sánh vai với các cường quốc năm châu” như ước nguyện lúc sinh thời của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
