(Thanh tra) - Để nâng cao hiệu quả thực hiện kết luận thanh tra, nhiều chuyên gia cho rằng, cần đặt trọng tâm vào việc tăng cường trách nhiệm của thủ trưởng các cơ quan quản lý Nhà nước trong lãnh đạo và chỉ đạo công tác thanh tra.
Luật Thanh tra 2025 đã khẳng định tầm quan trọng của việc thực hiện kết luận thanh tra trong hoạt động quản lý Nhà nước, với các quy định cụ thể, rõ ràng về trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan thanh tra, thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước, đối tượng thanh tra và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để đảm bảo xử lý vi phạm, khắc phục sơ hở, bất cập trong cơ chế, chính sách, đồng thời thúc đẩy cải cách hành chính và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Để nâng cao hiệu quả thực hiện kết luận thanh tra, nhiều chuyên gia cho rằng, cần đặt trọng tâm vào việc tăng cường trách nhiệm của Thủ trưởng các cơ quan quản lý Nhà nước trong lãnh đạo và chỉ đạo công tác thanh tra.
Theo ông Trần Ngọc Thạch, Trưởng phòng 2, Cục II, Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm này không chỉ là giám sát việc thực hiện kết luận thanh tra, mà còn bao gồm định hướng hoạt động thanh tra trong việc phát hiện, chấn chỉnh và xử lý kịp thời các vi phạm pháp luật, đồng thời kiến nghị khắc phục những sơ hở, bất cập trong công tác quản lý, cơ chế và chính sách.
“Việc chỉ đạo cần gắn kết chặt chẽ với nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và quản lý kinh tế - xã hội, đồng thời phục vụ mục tiêu cải cách hành chính và phòng, chống tham nhũng, tiêu cực”, ông Thạch nhấn mạnh.
Cũng theo ông, hoạt động thanh tra cần tập trung vào những lĩnh vực dễ phát sinh tiêu cực, lãng phí như đầu tư xây dựng, quản lý đất đai, mua sắm tài sản công, quản lý tài chính và vốn, tài sản doanh nghiệp Nhà nước. Đồng thời, quan tâm đến các lĩnh vực mà dư luận xã hội, báo chí đặc biệt quan tâm để vừa phát hiện vi phạm, vừa kiến nghị hoàn thiện thể chế, cơ chế và chính sách.
Ông Thạch cho rằng, chất lượng hoạt động thanh tra cũng là yếu tố quyết định hiệu quả thực hiện kết luận. Các cơ quan thanh tra cần đảm bảo quy trình thực hiện đúng pháp luật, thời hạn tuân thủ nghiêm túc, kết luận thanh tra, kiến nghị và quyết định xử lý phải vừa khách quan, vừa khả thi, phù hợp với thực tiễn. Khi phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, việc phối hợp kịp thời với cơ quan công an và viện kiểm sát là bắt buộc để đảm bảo xử lý nghiêm minh, không để bỏ lọt vi phạm.
Bên cạnh đó, nâng cao năng lực, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức thanh tra là yêu cầu tiên quyết để bảo đảm kết luận thanh tra được triển khai hiệu quả. Việc đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng tham mưu, kết luận, đồng thời chú trọng giáo dục chính trị, tư tưởng và rèn luyện đạo đức nghề nghiệp, sẽ hình thành đội ngũ cán bộ thanh tra có năng lực chuyên môn, có phẩm chất đạo đức, từ đó, đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của công tác thanh tra trong thực tiễn.
“Một cuộc thanh tra được thực hiện bởi đội ngũ cán bộ thanh tra có năng lực, có kinh nghiệm và có tâm chắc chắn sẽ đảm bảo về chất lượng, hiệu quả, các kiến nghị trong kết luận thanh tra cũng sẽ có sức thuyết phục và tính khả thi cao hơn, tạo tiền đề quan trọng để việc thực hiện kết luận thanh tra đạt kết quả thực chất”, ông Thạch khẳng định.
Theo Ths. Nguyễn Thị Hạnh, Trường Cán bộ Thanh tra, việc nghiêm túc tổ chức thực hiện kết luận thanh tra đóng vai trò then chốt. Cần duy trì cơ chế theo dõi, đôn đốc và kiểm tra thường xuyên, rà soát tiến độ, tập trung giải quyết dứt điểm các kết luận còn tồn đọng, đặc biệt là các vấn đề về thu hồi kinh phí và xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân có sai phạm.
Bà Hạnh cho rằng, cần hoàn thiện khung pháp lý và hướng dẫn chi tiết về xử lý sau thanh tra. Các quy định cần linh hoạt, phù hợp với từng cấp thanh tra và từng loại kết luận, đồng thời có chế tài bắt buộc để đảm bảo kết luận được thực hiện đầy đủ. Cùng với đó, việc hướng dẫn quy trình kiểm tra, theo dõi và đôn đốc thực hiện kết luận, kiến nghị, quyết định xử lý cần được quy định rõ ràng, nhằm vừa bảo đảm tính pháp lý, vừa thuận tiện cho triển khai thực tế.
Bên cạnh đó, bà Hạnh cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của chất lượng kết luận thanh tra. Khi kết luận được xây dựng chính xác, đúng pháp luật và khả thi, quá trình theo dõi, đôn đốc sẽ thuận lợi hơn, hạn chế vướng mắc và những phản hồi tiêu cực từ các đối tượng thanh tra cũng như các tổ chức, cá nhân có liên quan. Điều này không chỉ giúp quá trình thực hiện kết luận diễn ra suôn sẻ mà còn nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước, tạo niềm tin và sự công bằng trong hoạt động thanh tra.
Nhìn chung, để đảm bảo hiệu quả thực hiện kết luận thanh tra cần một cơ chế đồng bộ. Trong đó, không chỉ đề cao vai trò của Thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước trong định hướng công tác thanh tra, mà còn cần đảm bảo quy trình thực hiện đúng pháp luật, với một đội ngũ cán bộ có năng lực, đạo đức và trách nhiệm. Chỉ khi đó kết luận thanh tra mới thực sự phát huy được hết ý nghĩa, làm căn cứ để xử lý vi phạm pháp luật, giúp nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước.
