Bộ Y tế đã phát đi thông cáo báo chí cho biết, virus SAR-CoV-2 gây dịch COVID-19 đã liên tục biến đổi, tạo ra các biến chủng, biến thể mới.
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đến nay đã ghi nhận trên 500 biến thể khác nhau, hiện biến thể Omicron là biến thể chủ đạo của các trường hợp mắc trên toàn thế giới với nhiều biến thể phụ như: BQ.1 (chiếm 23,3%), BA.5 (chiếm 20,6%), BA.2.75 (chiếm 6,8%), XBB (chiếm 3,3%), BA.4.6 (chiếm 2,8%) và một số biến thể phụ khác.
Theo WHO, biến thể XBB được ghi nhận trên thế giới từ tháng 10/2022 và đến nay đã lây lan ở hơn 70 quốc gia. Gần đây, biến thể phụ XBB.1.5 đang gây đợt bùng phát dịch mới ở Mỹ, ghi nhận tỷ lệ mắc biến thể này tăng từ 4% lên 41%, trong đó gần nửa số ca mắc này là do biến thể phụ XBB.1.5 gây ra.
WHO dự báo chủng XBB và XBB.1.5 sẽ dần chiếm ưu thế so với các chủng phụ của Omicron khác trong thời gian tới.
Theo các chuyên gia y tế trên thế giới, biến thể XBB có khả năng tránh miễn dịch và lây lan nhanh hơn so với các biến thể khác của Omicron. Tuy nhiên vắc xin phòng COVID-19 hiện tại vẫn có thể phòng khả năng diễn biến tình trạng bệnh nặng, tử vong.
Ở nước ta, hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm đã ghi nhận sự xuất hiện của biến thể XBB tại tỉnh Tây Ninh và TP Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, tình hình dịch COVID-19 tại Việt Nam cơ bản đang được kiểm soát, tỷ lệ mắc và tử vong do COVID-19 giảm mạnh; bao phủ tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 thuộc nhóm các quốc gia có tỷ lệ cao nhất trên thế giới.
Tính đến hết ngày 04/01/2023, Việt Nam đã triển khai tiêm chủng được trên 265 triệu liều vắc xin phòng COVID-19 an toàn cho người dân từ 5 tuổi trở lên.
Bộ Y tế nhận định, trong thời gian tới, tình hình dịch COVID-19 sẽ diễn biến phức tạp; các biến chủng, biến thể phụ của vi rút SARS-CoV-2 liên tục biến đổi; miễn dịch do tiêm vắc xin giảm dần theo thời gian; cùng với việc mở cửa, nới lỏng các chính sách phòng, chống dịch của một số nước trong khu vực sẽ dẫn đến nguy cơ số trường hợp mắc COVID-19 gia tăng.
Hiện nay đang là giai đoạn giao mùa Đông - Xuân, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát các bệnh dịch đường hô hấp; thời gian tới là dịp Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 và mùa lễ hội đầu năm, nhu cầu giao thương, du lịch tăng cao, cùng thời tiết chuyển mùa thay đổi bất thường là điều kiện thuận lợi cho các dịch bệnh truyền nhiễm lây lan, có thể gia tăng số mắc, nhất là với nhóm trẻ em có sức đề kháng yếu và người cao tuổi có bệnh lý nền, dễ mắc và diễn biến nặng các bệnh truyền nhiễm.
Để chủ động phòng, chống dịch COVID-19 và các dịch bệnh mùa Đông - Xuân, trong dịp lễ Tết, Bộ Y tế khuyến cáo người dân chủ động, tích cực thực hiện các biện pháp dự phòng cá nhân, như: đeo khẩu trang nơi công cộng, thường xuyên rửa tay sạch... chú trọng tiêm chủng vắc xin phòng COVID-19 đủ liều, đúng lịch theo khuyến cáo của ngành y tế, nhất là những người có nguy cơ cao mắc bệnh.
Chiều 6/1, thông tin với báo chí về về đánh giá của WHO về biến thể phụ XBB của Omicron, cũng như các khuyến cáo tăng cường phòng chống dịch COVID-19 đối với Việt Nam, bà Dr.Angela Pratt, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam nhấn mạnh, sự xuất hiện của biến thể mới này cho thấy rằng thật không may, đại dịch COVID-19 vẫn chưa kết thúc, dù tất cả chúng ta đều mong điều đó xảy ra.
Theo bà Dr.Angela Pratt, chúng ta biết rằng bất cứ nơi nào có COVID-19 đang lưu hành, ở đó sẽ hiện diện nguy cơ gia tăng số ca mắc mới và sự xuất hiện của các biến thể mới nguy hiểm.
Mặc dù các nghiên cứu đang được tiến hành để hiểu rõ hơn về khả năng tránh miễn dịch của biến thể này - tức là khả năng vượt qua “lá chắn” bảo vệ do các loại vắc xin phòng COVID-19 hiện có cung cấp - nhưng tin tốt là cho đến nay, không có bằng chứng về sự thay đổi mức độ nghiêm trọng của bệnh do biến thể XBB gây ra. Các biện pháp chẩn đoán và bảo vệ hiện tại vẫn có hiệu lực, bao gồm cả các vắc xin phòng COVID-19 được WHO phê chuẩn.
Những loại vắc xin phòng COVID-19 này đã chống chọi tốt với các biến thể mới và vẫn có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh nặng và tử vong do COVID-19.
Vì vậy, trong thời điểm hiện tại, WHO khuyến nghị áp dụng các biện pháp phòng ngừa với biến thể XBB tương tự như chúng ta đã thực hiện đối với các biến thể phụ khác của Omicron và COVID-19 nói chung. Đó là đeo khẩu trang ở những nơi có nguy cơ cao như nơi đông người và trong không gian kín, rửa tay thường xuyên, và cả người lớn lẫn trẻ em hãy đảm bảo rằng mình đã được tiêm vắc xin phòng COVID-19 đầy đủ, bao gồm tất cả các liều nhắc lại được cơ quan y tế khuyến nghị.
"Trong mùa lễ Tết Nguyên đán 2023 sắp tới, tất nhiên chúng tôi mong muốn mọi người được vui vẻ và tận hưởng thời gian với bạn bè và gia đình, nhưng đồng thời chúng tôi cũng kêu gọi mọi người đề cao cảnh giác để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn của bản thân. Vì vậy, vẫn còn thời gian trước khi kì nghỉ lễ bắt đầu, Bạn hãy đảm bảo bản thân và người thân đã tiêm phòng đầy đủ và hãy tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng ngừa cơ bản như đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên”, Trưởng Đại diện WHO tại Việt Nam khuyến cáo.