“Thướng tiền" không do người quan họ nghĩ ra mà đó là… “mỹ tục”

Hôm nay (21/2, tức 12 tháng Giêng), Lễ hội Lim -  lễ hội truyền thống lớn nhất ở Bắc Ninh đã chính thức khai hội.

Theo truyền thống, lễ hội năm nay được tổ chức tại 3 xã thuộc tổng Nội Duệ xưa, nay là thị trấn Lim, xã Nội Duệ và xã Liên Bão. Trong đó, trung tâm lễ hội là núi Hồng Vân (núi Lim) ở thị trấn Lim, huyện Tiên Du.

Phần lễ sáng nay được bắt đầu với nghi thức dâng hương tại chùa Hồng Ân, lăng Tướng công Nguyễn Đình Diễn trên đồi Lim. Và vào ngày mai (22/2) sẽ tiến hành rước sắc từ đình làng Đình Cả sang đình làng Lộ Bao và tế lễ dâng hương theo nghi thức truyền thống tại các đình, đền, chùa ở các làng thuộc xã Nội Duệ, xã Liên Bão, thị trấn Lim.

Khu vực Hồ điều hòa Vân Tương diễn ra nhiều hoạt động đặc sắc như hát đối đáp quan họ... Ảnh: HH

Cùng với phần lễ, phần hội diễn ra tại trung tâm đồi Lim và khu vực Hồ điều hòa Vân Tương với nhiều hoạt động đặc sắc như các trò chơi dân gian, hát đối đáp quan họ, hát canh quan họ, đu tiên, vật truyền thống, bịt mắt bắt dê, đập niêu, múa rồng, múa lân...

Ngoài 2 khu vực chính, ở các khu vực khác cũng diễn ra nhiều hoạt động phong phú như: Thi cờ người, bóng chuyền hơi tại đình Lũng Giang (thị trấn Lim); tổ chức các canh hát quan họ truyền thống tại nhà chứa Quan họ thôn Lũng Giang, nhà chứa Quan họ tại khu Đình Lim, thị trấn Lim; hát quan họ tại cửa đình, cửa chùa, hát quan họ dưới thuyền ở các làng Lũng Giang, Lũng Sơn, Duệ Đông, Đình Cả, Lộ Bao, Duệ Khánh, Hoài Thị, Hoài Thượng …

Đến hẹn lại lên, dòng người nô nức về trảy hội Lim. Ảnh: HH

Đặc biệt, 22 giờ tối nay (21/2), sẽ tổ chức bắn pháo hoa tại khu vực Hồ điều hòa Vân Tương.

Khác với năm trước, Ban Tổ chức nêu rõ "nghiêm cấm tất cả các hình thức hát quan họ ngửa nón nhận tiền", thì năm nay, các điểm hát quan họ được nhận tiền “thướng” của du khách, nhưng phải đảm bảo văn hóa, phù hợp với giá trị truyền thống.

Giải thích về điều này, sáng 21/2, tại buổi gặp gỡ thông tin tới báo chí về lễ hội Lim, Nghệ sĩ ưu tú Xuân Mùi - nguyên Phó Giám đốc Nhà hát Dân ca quan họ Bắc Ninh đã có những chia sẻ.

Các lán hát quan họ tại hội Lim. Ảnh: HH

Nghệ sĩ ưu tú Xuân Mùi cho rằng: “Nói liền anh, liền chị “ngửa nón xin tiền” là hoàn toàn sai. Việc "thướng tiền" không phải do người quan họ nghĩ ra mà đó là “mỹ tục” có truyền thống xa xưa trong văn hóa dân gian của người Việt".

"Một người lao động nghệ thuật, một người thướng tiền, điều đó cũng thể hiện tấm lòng của người yêu làn điệu dân ca quan họ. Nói câu “quan họ ngửa nón xin tiền” là ảnh hưởng rất lớn đến hình ảnh của người quan họ" - Nghệ sĩ ưu tú Xuân Mùi trăn trở.

Đến hội Lim, du khách được tham gia các trò chơi dân gian... Ảnh: HH

Đồng thời giải thích thêm: “Thướng tiền” là từ của dân gian, nói cách khác đây là từ “thưởng” nhưng nghe cao sang hơn. Vì vậy, người xưa hay dùng từ "thướng" thay cho từ "thưởng".

"Việc “thướng tiền” của người nghe là tùy tâm, "thướng tiền" không phân biệt mệnh giá và giá trị ít nhiều, mà là thành tâm. “Thướng” là đỉnh cao nhất của khen, có khen có “thướng”. Nói cách khác từ “thướng tiền” ở đây được coi là “mỹ tục”, là những hình ảnh đẹp đã có từ xa xưa".

Viết thư pháp tại hội Lim... Ảnh: HH

Theo Ban Tổ chức, lễ hội năm nay sẽ kéo dài trong hai ngày 21 và 22/2 (tức 12, 13 tháng Giêng). Du khách thập phương lại có dịp nô nức tìm về mảnh đất Kinh Bắc để trảy hội Lim, để được đắm chìm trong những làn điệu quan họ trữ tình, đằm thắm…