Tác phẩm “Thiên long Việt đồ” được trưng bày tại Hà Nội nhân Đại lễ 1.000 Thăng Long - Hà Nội

Sẵn năng khiếu chế tác và nhiệt huyết đam mê, các sản phẩm vàng bạc thời trang của ông chủ tiệm Kim hoàn Ngọc Minh Trần Văn Anh luôn mang đến những hài lòng cho nhiều khách hàng. Từ những ngày bước chân vào nghề, Văn Anh thường ấp ủ ước nguyện làm sao có được những tuyệt tác nghệ thuật để lại cho đời.

Tác phẩm “Bách Tâm đồ và Bách Nhẫn đồ” được Văn Anh bắt tay thực hiện từ năm 2007. Sau 2 năm dày công miệt mài với chiếc lưỡi cưa tự chế nhỏ như sợi tóc và các dụng cụ rèn mài li ti, 100 chữ “Tâm” và 100 chữ “Nhẫn” bằng chất liệu gỗ mứt đã được tạo hình. Điều đặc biệt, là không chữ “Tâm” và chữ “Nhẫn” nào giống nhau. Và bộ tranh gồm hai bức với chủ đề “Đến với chữ Tâm, về với chữ Nhẫn” chính thức trình làng.
Hai bức tranh có chiều rộng 1,8m, chiều cao 2,6m, được đặt trên khung gỗ kỹ chạm hình “Long - Lân - Quy - Phụng”, được chia thành 4 mặt. Hai mặt trước là 100 chữ “Tâm” và 100 chữ “Nhẫn”. Mặt sau của từng bức tranh là 100 dòng thơ lục bát nói về từng chữ trên, do nhà thơ Hồ Trung Việt và Minh Nhàn cảm xúc sáng tác. Ví như: “Chữ Tâm đến với nghệ nhân/ Chắc chiu vẻ đẹp hiến dâng cho đời”, “Đường đời lắm nỗi chênh vênh/ Mang theo chữ Nhẫn làm nền ta đi”.

Bộ tranh này đã được Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam xác lập và công bố trong Bộ sách những kỷ lục Việt Nam theo Quyết định HĐTV.VB/GXLKL số 679/KLVN/2009, do VIET BOOKS và Nhà xuất bản Thông tấn xã Việt Nam xuất bản; đồng thời công bố trong Niên giám kỷ lục Việt Nam và Chương trình truyền hình Kỷ lục Việt Nam.

Dịp Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, Văn Anh chân tình kể, là thành viên của Trung tâm nghiên cứu, bảo tồn và phát huy văn hoá dân tộc miền Trung và Tây Nguyên, không chỉ đón nhận lời mời của Ban chỉ đạo Đại lễ, mà đơn thuần là người xứ Quảng, Văn Anh trăn trở phải làm một vật gì đó để thể hiện tấm lòng người con đất Quảng và “con Rồng, cháu Tiên” hướng về các bậc tiền nhân đã dày công dựng nước và giữ nước. Thế là, bức tranh “Thiên long Việt đồ” hình bản đồ Việt Nam chạm Rồng lớn nhất được ra đời.

Để có bức tranh đặc sắc với 1.000 con Rồng, Văn Anh phải tìm tòi đọc sách xưa, chuyện cũ, sưu tầm tài liệu mỹ thuật, hình dáng tư thế từng con Rồng ở nhiều góc độ khác nhau… Tháng 6/2006, Văn Anh cùng nhóm thợ kim hoàn của tiệm bắt đầu cưa mài, tạo ra hàng ngàn con Rồng cũng bằng chất liệu gỗ mứt dẻo bền và mịn màn.

Đến năm 2009, Văn Anh chế tác được 999 con Rồng được thiếp vàng và hình thù không con Rồng nào giống con nào, sắp xếp thành tấm bản đồ Việt Nam trước năm 1943, trên nền tranh rộng 3m, cao 7m, thể hiện từ thôn, bản, huyện, thị, tỉnh, thành cả nước; trong đó có cả quần đảo Trường Sa, Hoàng Sa…, với 188 con Rồng biểu hiện 188 đảo lớn, nhỏ luôn hướng về Đất mẹ.

Mặt sau bức tranh thể hiện giấc mơ xưa của Lý Thái Tổ muốn “Việt Nam hoá Rồng”! Đầu Rồng nằm ở Thủ đô Hà Nội, thân Rồng là khúc ruột miền Trung thắt eo, đuôi Rồng gồm 9 nhánh, tượng trưng 9 nhánh sông Cửu Long ở vùng đồng bằng Nam Bộ. Thân Rồng được bố trí 860 chiếc vẩy, biểu hiện dân số nước ta thời điểm này là 86 triệu người. Về con Rồng thứ 1.000, Văn Anh cùng hàng chục thợ kim hoàn tập trung chế tác hơn 5 tháng. Con Rồng này có tên Kim  Long, nặng 18 lượng vàng 9999, biểu hiện của 18 đời vua Hùng dày công dựng nước và giữ nước, được Công ty Vàng bạc, Đá quý SJC Đà Nẵng cấp Giấy chứng nhận “Kim Long Châu Nguyệt” vào tháng 8/2010. Chiều cao Kim Long 0,21m, biểu hiện cho thế kỷ XXI, chiều dài là 0,326m tượng trưng cho 3.260 km chiều dài bờ biển nước ta.

Ngoài ra, trên và dưới đầu Kim Long đặt 28 chiếc răng, tượng trưng cho 28 vì sao “Nhị thập bát tú” trên bầu trời Đông - Tây - Nam - Bắc…

Bức “Thiên long Việt đồ” lần đầu tiên được trưng bày tại Tuần lễ Văn hoá Quảng Nam tổ chức tại Hà Nội năm 2009, sau đó vận chuyển về Quảng Nam để chế tác con Rồng cuối cùng.

Đúng thời điểm diễn ra Đại lễ 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, vào lúc 10 giờ ngày 10/10/2010, tại Cung Văn hoá hữu nghị Việt - Xô, con Kim Long đã được gắn vào chính tâm vị trí thủ đô Hà Nội trên bức “Thiên long Việt đồ”, là món quà đầy ý nghĩa chào mừng sự kiện trọng đại này.

Sau Đại lễ, nhiều bảo tàng phía Bắc xin giữ lại kiệt tác “có một không hai” để phục vụ công chúng tham quan. Có tập đoàn kinh tế trả giá mua 2,7 tỷ đồng, nhưng Văn Anh muốn lưu lại cho bảo tàng tư nhân của mình sau này.

Một lần nữa, Trung tâm Sách kỷ lục Việt Nam có Quyết định số 784/KLVN ngày 27/3/2010, xác lập kỷ lục Việt Nam cho bức tranh “Thiên long Việt đồ” của Trần Văn Anh. Riêng sản phẩm Kim Long đã được Bộ NN&PTNT, Bộ VH,TT&DL cùng UBND thành phố Hà Nội chứng nhận đạt giải Ba tại vòng chung khảo Hội thi sản phẩm thủ công Việt Nam lần thứ VII - Cúp Thăng Long 1.000 năm.

Với sẵn vốn và kinh nghiệm về nghề kim hoàn, mới đây Văn Anh đã chế tác thành công chiếc nhẫn bạc nguyên chất với chủ đề “Quảng Nam Nhị tú”, có trọng lượng 1,2 kg bạc, đường kính là 21cm. Để có được chiếc nhẫn này, Văn Anh đã phối hợp với các thợ rèn tạo ra nhiều dụng cụ dùng chạm trổ, điêu khắc cho chiếc nhẫn.

Ròng rã suốt 3 tháng, Văn Anh miệt mài chạm trổ thành công hình ảnh tháp Mỹ Sơn (Duy Xuyên) và chùa Cầu (Hội An) trên mặt chiếc nhẫn bạc, như gợi lên niềm tự hào về văn hoá xứ Quảng, hình ảnh của 2 di sản văn hoá thế giới và giới thiệu về “Quảng Nam, một điểm đến, hai di sản thế giới”.

Qua xác minh tài liệu và ý kiến đánh giá của Hội đồng tư vấn, Hội đồng biên tập Trung tâm sách kỷ lục Việt Nam có Quyết định số 1050/KLVN ngày 30/10/2011, xác lập và công bố chiếc nhẫn bạc chạm trổ lớn nhất Việt Nam, trong chương trình Hội ngộ Kỷ lục gia Việt Nam. Tác phẩm này cũng đạt giải công chúng yêu thích nhất tại Hội thi sáng tác sản phẩm lưu niệm TP. Hội An lần thứ II/2011.

Thêm một vinh dự lớn đối với Văn Anh: Ngày 25/8/2011, Trần Văn Anh được Trung ương Hội Mỹ nghệ kim hoàn đá quý Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ nhân quốc gia, tiêu biểu và duy nhất tại miền Trung - Tây nguyên, năm 2011.

Nguyên Ngọc Phó