(Thanh tra)- Sau hơn 3 năm đưa vào vận hành và 3 lần chuyển đổi chủ đầu tư, đến nay, Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải được xây dựng bằng nguồn vốn ODA và vốn đối ứng gần 140 tỷ đồng vẫn chưa có “chủ” và Nhà máy vẫn tiếp tục “đắp chiếu”.
Ông Nguyễn Hải Châu - Trưởng Phòng thẩm định và đầu tư (Sở KH&ĐT) Hải Dương cho biết, Nhà máy được xây dựng vào năm 2007 tại xã Việt Hồng (huyện Thanh Hà) trên diện tích 5ha do Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên (TNHH MTV) Môi trường đô thị Hải Dương làm chủ đầu tư với tổng kinh phí hơn 137,4 tỷ đồng. Trong đó, gần 60 tỷ đồng là nguồn vốn ODA để đầu tư mua sắm, lắp đặt thiết bị và gần 78 tỷ đồng là nguồn vốn đối ứng trong nước từ nguồn ngân sách Nhà nước và huy động các nguồn vốn khác. Nhà máy được hoàn thành và đưa vào vận hành ngày 5/7/2012. Dây chuyền thiết bị, công nghệ do Tây Ban Nha cung cấp gồm các công đoạn, hạng mục: Phân loại sơ bộ, ủ lên men và ủ chín, phân loại tinh, nghiền và đóng bao, hệ thống trạm điện... cùng các thiết bị phụ trợ nhu cầu cân, ôtô, xe nâng, xe xúc lật... Nhà máy có công suất 64 nghìn tấn rác thô/năm tương đương 175 tấn rác thải/ngày, thành phẩm khoảng 12.390 tấn phân hữu cơ/năm.
“Tuy nhiên khi đi vào hoạt động, nhà máy chỉ xử lý được 45% rác, còn lại 55% rác phải dùng đến công đoạn đốt. Do chủ đầu tư Cty TNHH MTV Môi trường đô thị Hải Dương không đủ năng lực vận hành, cũng như nguồn vốn đầu tư thêm lò đốt, nên ngày 9/10/2012, UBND tỉnh Hải Dương ban hành Quyết định số 2285/QĐ-UBND phê duyệt tiếp nhận Nhà máy cho Cty Cổ phần môi trường APT - Seraphin Hải Dương (Cty APT) quản lý, vận hành. Theo đó, phần vốn đối ứng của tỉnh đầu tư cho nhà máy khoảng gần 78 tỷ đồng. Cty APT thay mặt UBND tỉnh trả tiếp phần nợ gốc và tiền lãi khoản vốn vay ODA”, ông Châu cho biết.
Theo ông Châu, khi đi vào vận hành, sản phẩm phân hữu cơ của Cty APT không tiêu thụ được nên dây chuyền sản xuất phân vi sinh phải tạm dừng hoạt động. Cty APT không đủ kinh phí đầu tư thêm lò đốt công suất 6 tấn/giờ và đầu tư thêm một số máy móc, thiết bị theo phương án tiếp nhận, dẫn đến tình trạng nhà máy ngừng hoạt động toàn phần.
Mục sở thị chúng tối thấy, lượng rác tồn đọng tại nhà máy khá nhiều, cộng với lượng phân vi sinh không tiêu thụ ủ thành mùn, đã và đang gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Công nghệ, dây chuyền đã hoen gỉ, nhà xưởng xuống cấp nghiêm trọng.
Ông Nguyễn Trung Tiến, Phó Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Phát triển Việt Nam khu vực Hải Dương - Hưng Yên cho biết, tổng số nợ quá hạn đến lúc phải trả của Nhà máy đã lên đến gần 1,6 tỷ đồng.
Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, ngày 5/1/2015, Cty APT xin trả lại nhà máy do không đủ năng lực tài chính để tiếp tục đầu tư, vận hành. Ngay sau khi Cty APT trả lại nhà máy, ngày 12/1/2015, Cty Cổ phần Môi trường Bắc Việt (Cty Bắc Việt) đã có đơn gửi UBND tỉnh Hải Dương xin tiếp nhận nhà máy.
Ngày 11/5/2015, Sở KH&ĐT Hải Dương có Văn bản số 529/BC-KHĐT-TĐĐT chấp thuận chủ trương cho Cty Bắc Việt tiếp nhận vận hành nhà máy. Tuy nhiên, đến nay đã hết năm 2015 mà Cty Bắc Việt vẫn chưa được tiếp quản nhà máy.
Bao giờ Nhà máy chế biến phân hữu cơ từ rác thải sinh hoạt có chủ? Ảnh: TQ
Ông Vũ Đăng Thành, Chủ tịch Hội đồng quản trị Cty Bắc Việt cho biết, sau khi Cty nộp đơn xin tiếp nhận nhà máy, Cty đã thực hiện đầy đủ các trình tự thủ tục theo hướng dẫn của các cơ quan chức năng và đã nộp đầy đủ hồ sơ cho Sở KH&ĐT khá lâu, thế nhưng đến nay vẫn chưa thấy “động tĩnh” gì? Theo ông Thành, nếu Cty được tiếp nhận nhà máy, Cty sẽ đầu tư thêm khoảng 200 tỷ đồng để lắp thêm các thiết bị dây chuyền, nhà xưởng.
Liên quan đến việc chuyển chủ đầu tư nhà máy, ông Nguyễn Hải Châu cho biết, đến thời điểm này (cuối tháng 12/2015 - PV), Cty Bắc Việt đã hoàn thành mọi thủ tục theo yêu cầu và Sở KH&ĐT đang chuẩn bị trình UBND tỉnh phê duyệt.
Không biết việc chuẩn bị thủ tục chuyển giao nhà máy cho Cty Bắc Việt đang bị “mắc” ở khâu nào, trong khi ngày 22/7/2015, Ban Thường Vụ Tỉnh ủy đã có Thông báo số 1610-TB/TU và UBND ban hành 2 Văn bản (số 82/TB-VP ngày 8/6/2015 và số 1741/UBND-VP ngày 4/8/2015) thống nhất chủ trương, giao các Sở liên quan hoàn thành mọi thủ tục bàn giao nhà máy cho Cty Bắc Việt trong năm 2015?
Việc chậm chuyển chủ đầu tư nhà máy đang gây ra nhiều thiệt hại, rác thải tồn đọng, nguồn vốn ODA và vốn đối ứng không phát huy được hiệu quả, dư nợ nguồn vốn ODA đang ngày càng tăng. Thiết nghĩ, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Hải Dương nên khẩn trương kiểm tra, đôn đốc xem đang “mắc” ở khâu nào và có giải pháp hữu hiệu sớm đưa nhà máy hoạt động trở lại.
Trần Quý
