UBND tỉnh Thái Bình cho biết, khu rừng chưa được xác định chính xác về quy mô và vị trí. Ảnh: T.D

Khu rừng chưa được xác định chính xác về quy mô và vị trí…

Theo UBND tỉnh Thái Bình, thời gian vừa qua, có một số thông tin phản ánh về việc: “Thái Bình có Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước huyện Tiền Hải; sau khi xác lập, UBND tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định số 731/QĐ-UBND, ngày 17/4/2023 đã gần như loại bỏ khu bảo tồn này khi giảm quy mô diện tích từ 12.500ha xuống còn 1.320ha”; “Thái Bình coi trọng phát triển kinh tế không coi trọng bảo vệ môi trường sinh thái”; “Thái Bình đang không quan tâm đến người dân, giảm diện tích rừng làm mất sinh kế của người dân”...

Sau khi làm việc, thống nhất với Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), UBND tỉnh Thái Bình bước đầu có một số thông tin làm rõ.

UBND tỉnh Thái Bình cho biết, trước những năm 1980, vùng ven biển tỉnh Thái Bình chủ yếu là bãi triều ngập nước; hầu hết các diện tích ngập nước trở thành nơi sinh kế, nuôi trồng thủy sản; một số khu vực được bồi tụ phù sa có tiềm năng để trồng rừng ngập mặn.

Năm 2014, với mong muốn tập trung phát triển rừng trên các diện tích bãi triều nhằm giữ đất, chống biến đổi khí hậu, tạo sinh kế cho người dân, hướng tới hình thành khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước... tỉnh Thái Bình đã ban hành Quyết định số 2159/QĐ-UBND, ngày 26/9/2014 phê duyệt đề án xác lập diện tích rừng ngập mặn có diện tích 12.500ha với tên gọi Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải.

Phạm vi, ranh giới, quy mô của khu bảo tồn chỉ mang tính định tính, chưa được xác định bằng các biện pháp nghiên cứu đo đạc có tác dụng định hướng để tỉnh tìm nguồn lực, xây dựng kế hoạch và triển khai phát triển rừng. Diện tích tạm tính ban đầu là 12.500ha, được kế thừa số liệu diện tích từ 5 nguồn dữ liệu khác nhau…

Vị trí và ranh giới khu rừng chưa có sự đồng nhất: Vị trí theo tọa độ địa lý và vị trí theo mô tả bằng lời không trùng khớp, không có bản đồ kèm theo.

Do có sự sai khác về vị trí và diện tích chưa được đo đạc và tính toán một cách cụ thể, khoa học nên tại Khoản 2 Điều 3 Quyết định số 2159/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thái Bình có nêu: “Sau khi đề án được xác lập và kiện toàn lại tổ chức bộ máy, tiến hành lập quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững khu rừng. Đây là cơ sở để xác định về quy mô và diện tích khu rừng đặc dụng này”.

Vì nhiều lý do khác nhau nên đến trước thời điểm tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định số 731/QĐ-UBND, ngày 17/4/2023, khu rừng trên chưa được xác định chính xác về quy mô và vị trí.

Coi trọng bảo tồn và phát triển rừng ngập mặn ven biển

UBND tỉnh Thái Bình khẳng định, trong gần 10 năm qua, tỉnh rất trân trọng và sử dụng đúng mục đích, tôn chỉ và các quy định của Công ước Ramsar, Khu Dự trữ sinh quyển đồng bằng sông Hồng được UNESCO công nhận năm 2004; coi trọng công tác bảo vệ phát triển rừng, bảo tồn đa dạng sinh học gắn với phát triển kinh tế tạo sinh kế cho người dân ven biển.

Điển hình, tỉnh đã chú trọng việc bảo tồn và sử dụng có hiệu quả toàn bộ diện tích vùng đất ngập nước được UNESCO công nhận trên địa bàn huyện Thái Thụy và huyện Tiền Hải; cũng như khu vực ngoài biển khơi cách bờ biển 6 hải lý.

Duy trì, phát triển hệ sinh thái rừng ngập mặn, nuôi trồng thủy sản trên khu vực bãi triều ven biển gắn bảo vệ môi trường và phòng, chống thiên tai có hiệu quả, tạo sinh kế cho người dân ven biển…

Đồng thời, dành nhiều nguồn lực, thu hút nhiều dự án để phát triển mạnh rừng ngập mặn ven biển; thực hiện việc cắm mốc, phân loại rừng.

Năm 2015, căn cứ Luật Đa dạng sinh học năm 2008, Bộ TN&MT đã rà soát và đưa Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải vào danh mục các khu bảo tồn tại Quyết định số 1107/QĐ-BTNMT trên cơ sở Quyết định số 2159, ngày 26/9/2014 của UBND tỉnh Thái Bình.

Bộ NN&PTNT đã đưa vào danh mục các khu rừng đặc dụng tại Quyết định số 1976/QĐ-TTg ngày 30/10/2014 là 12.500ha.

Quán triệt và thực hiện nghiêm túc quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, năm 2019 tỉnh Thái Bình đã đề xuất với Bộ TN&MT, phối hợp với các tổ chức quốc tế hình thành được Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Thái Thụy với diện tích 6.560ha. Đây chính là  kết quả quan trọng trong quá trình thực hiện Quyết định số 2159/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thái Bình và Quyết định số 1107/QĐ-BTN của Bộ TN&MT.

Chưa triển khai bất kỳ dự án nào liên quan đến đất rừng

Năm 2017, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 36/QĐ-TTg thành lập Khu Kinh tế Thái Bình.

Đến năm 2019, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 1486/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế Thái Bình, với diện tích hơn 30.500ha.

Một phần bản đồ quy hoạch phân khu Khu tinh tế Thái Bình đoạn ven biển huyện Tiền Hải. Ảnh T.D

Quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế Thái Bình đã được các chuyên gia, nhà khoa học, các bộ, ngành Trung ương xây dựng, thẩm định trên các sở cứ khoa học và thực tiễn, phù hợp với điều kiện tự nhiên của tỉnh Thái Bình; đảm bảo khoa học, khách quan giữa giữ gìn, bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế… Trong đó, chỉ rõ các diện tích, phân khu để tập trung bảo vệ và phát triển rừng, xác lập các diện tích bảo tồn đa dạng sinh học...

Để xây dựng Khu Kinh tế Thái Bình, một phần diện tích đất rừng ven biển được quy hoạch cho khu kinh tế. Trong đó, có khu rừng đặc dụng được tỉnh phê duyệt đề án xác lập vào năm 2014; phần diện tích đất lâm nghiệp được đưa vào quy hoạch cho phát triển kinh tế chủ yếu là đất đầm ao nuôi thủy sản, sông lạch, cồn cát nơi có cây rừng thưa thớt, manh mún không đáp ứng các tiêu chí rừng đặc dụng và phòng hộ, nhiều vị trí bị xói lở rất khó khăn cho công tác bảo vệ và phát triển rừng.

Trong 3 năm qua, tỉnh Thái Bình đã khẩn trương cụ thể hoá, triển khai trên thực địa các định hướng phát triển Khu Kinh tế Thái Bình. Các khu công nghiệp được xây dựng và trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà phân khu chức năng nhanh chóng được hình thành. Diện tích rừng ngập mặn tập trung và khu bảo tồn tiếp tục được đầu tư và nâng cao chất lượng.

Từ năm 2019 nay, toàn bộ diện tích rừng của tỉnh được phân lô, cắm mốc xác định rõ vị trí và diện tích của từng địa phương, thuận lợi cho công tác quản lý bảo vệ và khoanh nuôi tái sinh rừng; công tác quản lý bảo vệ rừng được coi trọng, không có tình trạng phá rừng, lấn chiếm rừng xảy ra trên địa bàn tỉnh; việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng đảm bảo tuân thủ đúng quy định của pháp luật. Đến thời điểm hiện tại trên địa bàn tỉnh chưa triển khai bất kỳ dự án nào liên quan đến đất rừng.

Tiếp tục rà soát, xác định chi tiết quy mô, diện tích khu bảo tồn

Căn cứ Quyết định số 1486/QĐ-TTg, tại Điều 2: “UBND tỉnh Thái Bình có trách nhiệm rà soát, điều chỉnh các quy hoạch có liên quan bảo đảm phù hợp, thống nhất, đồng bộ với Quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế Thái Bình”; trong Quyết định số 1107/QĐ-BTNMT, Quyết định số 2159/QĐ-UBND đều đề ra nhiệm vụ phải tiến hành xác lập cụ thể và khoanh định trên thực địa diện tích rừng và khu bảo tồn thiên nhiên.

Một trong số các quy hoạch phải điều chỉnh để tránh chồng lấn với Quy hoạch chung xây dựng Khu Kinh tế Thái Bình đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1486/QĐ-TTg là Quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Thái Bình giai đoạn 2012 - 2020 và khu rừng đặc dụng được tỉnh phê duyệt đề án xác lập tại Quyết định số 2159/QĐ-UBND, ngày 26/9/2014.

Căn cứ Nghị quyết 61/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội, Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, tỉnh Thái Bình đã ban hành Quyết định số 600/QĐ-UBND, ngày 28/3/2023 điều chỉnh Quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Thái Bình giai đoạn 2012 - 2020 và Quyết định số 731/QĐ-UBND ngày 17/4/2023 xác định cụ thể diện tích rừng đặc dụng cần được bảo vệ nghiêm ngặt.

Quá trình lập hồ sơ điều chỉnh Quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng tỉnh Thái Bình giai đoạn 2012 - 2020 được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, hồ sơ điều chỉnh đã được Bộ NN&PTNT cho ý kiến…

Quyết định số 731/QĐ-UBND xác định vị trí, quy mô diện tích, ranh giới khu rừng đặc dụng tại khu vực ngoài đê biển thuộc 3 xã Nam Hưng, Nam Phú và Nam Thịnh, huyện Tiền Hải; ranh giới được xác định 38 điểm tọa độ từ P1 đến P38; quy mô diện tích 1.320ha.

“Đây là khu vực có rừng tốt nhất, liền khoảnh nên rất thuận lợi để thực hiện công tác bảo tồn đa dạng sinh học và phát triển rừng; vị trí này nằm ở cuối sông Hồng lấp, có hệ thống sông lạch đan xen, nước thủy triều lên xuống tự nhiên đảm bảo điều tốt nhất cho cây rừng và các loài sinh vật khác sinh sôi, phát triển.

Quyết định 731/QĐ-UBND chính thức xác định cụ thể, rõ ràng vị trí, ranh giới quy mô diện tích đúng quy định của khu rừng đặc dụng, bao gồm diện tích rừng hiện tại và diện tích đất khả thi, phù hợp để phát triển rừng trong những năm tới theo đúng quy định của Luật Lâm nghiệp; đồng thời, là một trong những bước triển khai thực hiện Quyết định số 1486/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Quyết định số 731/QĐ-UBND không thay thế Quyết định số 1259/QĐ-UBND và càng không phải là việc xóa sổ Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải” - UBND tỉnh Thái Bình khẳng định.

Do quy mô, diện tích Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải có nhiều nguồn số liệu khác nhau; kiểm tra thực tế có sai lệch tọa độ và vị trí nên cần được xác định quy mô, diện tích cụ thể phù hợp với điều kiện thực tế. Bên cạnh đó, khu bảo tồn cần được nghiên cứu, điều tra, đánh giá kỹ lưỡng, khoa học và phân định để bảo vệ, bảo tồn trên toàn bộ vùng biển Thái Bình.

Hiện nay, tỉnh Thái Bình đang trình Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn 2050; theo đó, quan điểm xuyên suốt của tỉnh là: “Phát triển kinh tế xã hội bền vững, đi đôi với bảo vệ môi trường”.

UBND tỉnh Thái Bình thông tin, trong thời gian tới, UBND tỉnh sẽ phối hợp với Bộ TN&MT, Bộ NN&PTNT rà soát, xác định chi tiết, cụ thể quy mô diện tích Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải trên thực địa.

Đánh giá, lập hồ sơ, quyết định thành lập Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải theo đúng quy định của Luật Đa dạng sinh học làm cơ sở, căn cứ để trồng rừng, bảo vệ rừng, bảo tồn phát triển đa dạng sinh học, đảm bảo phát triển kinh tế xã hội và phát triển không gian kinh tế biển đa dạng…

Đến nay, Bộ TN&MT, Bộ NN&PTNT đã thống nhất sẽ cử Cục Bảo tồn và Đa dạng sinh học, Cục Lâm nghiệp phối hợp với các ngành chức năng của tỉnh rà soát, xác định chính xác trên thực địa và quản lý theo đúng quy định của pháp luật đảm bảo Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải được liên tục phát triển bài bản, khoa học.