Cháy tại khu dân cư diễn biến phức tạp, thanh tra, xử vi phạm nhiều nơi lại “qua loa, chiếu lệ”

Sáng ngày 18/9, tiếp tục phiên họp thứ 26, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến các báo cáo về việc thực hiện một số nghị quyết giám sát của Quốc hội khóa XIV từ đầu nhiệm kỳ khóa XV đến hết kỳ họp thứ 4.

Báo cáo gửi Quốc hội, Chính phủ nêu chi tiết việc thực hiện Nghị quyết số 99 năm 2019 về tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phòng cháy và chữa cháy.

Một số vụ cháy gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về người

Theo báo cáo, Chính phủ cho hay, năm 2021-2022, trước tình hình cháy, nổ, sự cố, tai nạn diễn biến phức tạp tại khu dân cư, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Công an mở 2 đợt cao điểm.

Đó là, tuyên truyền, tổng kiểm tra an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu hộ, cứu nạn với khu dân cư, hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất, kinh doanh; tổng rà soát, kiểm tra an toàn phòng cháy chữa cháy trên phạm vi toàn quốc.

Số liệu cho thấy, giai đoạn 2020 - 2022, lực lượng công an đã kiểm tra điều kiện bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ trên 2 triệu lượt cơ sở, phát hiện khoảng 1,4 triệu tồn tại, thiếu sót; ban hành khoảng 190 nghìn công văn kiến nghị chủ cơ sở khắc phục.

Điều này, góp phần loại trừ hàng triệu nguy cơ phát sinh cháy, nổ, sự cố, tai nạn, Chính phủ khẳng định.

Giai đoạn này, các cơ quan chức năng đã lập 61.045 biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng cháy chữa cháy; xử phạt 55.972 trường hợp vi phạm hành chính trong lĩnh vực này với tổng số tiền phạt trên 418 tỷ đồng; tạm đình chỉ 5.233 trường hợp; đình chỉ hoạt động 2.954 trường hợp; khởi tố 12 vụ với 8 bị can.

Với 6 tháng đầu năm 2023, lực lượng cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ đã tổ chức kiểm tra 124.000 lượt cơ sở; lập 124.000 biên bản kiểm tra; phát hiện 49.000 tồn tại, thiếu sót và kiến nghị khắc phục. Cơ quan chức năng đã quyết định xử phạt vi phạm hành chính 6.230 trường hợp; tạm đình chỉ 846 trường hợp; đình chỉ hoạt động 1.650 trường hợp.

Chính phủ cho hay, năm 2022, trong khi làm nhiệm vụ, đã có những tấm gương chiến sĩ cảnh sát phòng cháy, chữa cháy anh dũng hi sinh, bị thương.

Điển hình như vụ cháy tại quán karaoke ISIS (TP Hà Nội), 3 chiến sĩ cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ của Công an TP Hà Nội đã anh dũng hi sinh…

“Cháy, nổ mặc dù đã được kiềm giảm nhưng cháy, nổ tại các khu công nghiệp, hộ gia đình, nhà để ở kết hợp sản xuất kinh doanh, cơ sở tập trung đông người (quán karaoke, quán bar...) còn diễn biến phức tạp. Một số vụ cháy gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về người”, Chính phủ nêu.

Nhiều cơ sở không chấp hành nghiêm phòng cháy, chữa cháy

Báo cáo cho hay, các vụ cháy có nguyên nhân từ sự cố thiết bị điện (sau công tơ) tại các hộ gia đình, cơ sở sản xuất kinh doanh vẫn chiếm tỷ lệ cao.

Ý thức của một bộ phận người dân trong quản lý, sử dụng điện an toàn chưa cao. Trong khi, các quy định hiện hành về bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy điện (sau công tơ) còn thiếu, chưa cụ thể, chưa rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan.

“Việc quản lý nguồn gốc, chất lượng, chứng nhận kiểm định đối với các thiết bị tiêu thụ điện trên thị trường hiện nay còn nhiều bất cập”, theo báo cáo.

Công tác quản lý Nhà nước về phòng cháy chữa cháy và cứu hộ cứu nạn có nơi, có lúc bị buông lỏng, thiếu chặt chẽ, phó mặc cho các lực lượng chuyên trách.

Đáng lưu ý, công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm chưa nghiêm, nhiều nơi làm “qua loa, chiếu lệ”; chưa quan tâm phân tích nguyên nhân các vụ cháy để rút kinh nghiệm, chỉ rõ trách nhiệm, có hình thức xử lý nghiêm khắc để ngăn chặn; chế tài xử phạt chưa đủ sức răn đe.

“Qua đợt tổng kiểm tra, rà soát trên phạm vi toàn quốc cho thấy nhiều cơ sở không chấp hành nghiêm quy định về phòng cháy chữa cháy và cứu nạn cứu hộ gây nguy cơ cao mất an toàn cháy, nổ”, Chính phủ thông tin.

Nhiều nhiệm vụ, giải pháp đã được Chính phủ đề ra. Trong đó, bên cạnh tăng cường tuyên truyền, vận động để mỗi cán bộ, nhân dân tự giác thực hiện pháp luật về phòng cháy, chữa cháy, Chính phủ cho hay, sẽ củng cố, xây dựng lực lượng dân phòng, phòng cháy chữa cháy cơ sở, phòng cháy chữa cháy chuyên ngành thực sự là nòng cốt trong công tác phòng cháy chữa cháy khu dân cư và cơ sở.

Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu hộ cũng là nhiệm vụ được đặt ra.

“Chính phủ sẽ ban hành nghị quyết về một số giải pháp tháo gỡ cho các công trình/cơ sở hiện hữu trong áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn phòng cháy chữa cháy tại thời điểm đưa vào hoạt động”, báo cáo nêu.

Cạnh đó, dự kiến hết quý III năm nay,3 Chính phủ sẽ ban hành nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 136 và Nghị định số 83; đồng thời, chỉ đạo Bộ Công an, Bộ Xây dựng rà soát, sửa đổi Quy chuẩn QCVN 06 về an toàn cháy cho nhà và công trình; Quy chuẩn QCVN về phương tiện phòng cháy chữa cháy cho phù hợp với từng loại hình công trình cụ thể.

Điều tra, xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân có vi phạm

Chính phủ cũng sẽ coi trọng thanh tra, kiểm tra công tác phòng cháy chữa cháy; chỉ đạo khắc phục dứt điểm các hạn chế, thiếu sót về bảo đảm an toàn phòng cháy chữa cháy.

Thời gian tới sẽ tập trung chỉ đạo điều tra, xử lý về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm quy định pháp luật về phòng cháy chữa cháy, Chính phủ khẳng định.

Trong báo cáo thẩm tra, các Ủy ban của Quốc hội ghi nhận, công tác phòng cháy, chữa cháy đã được quan tâm, chỉ đạo quyết liệt, cơ bản hạn chế đến mức thấp nhất số vụ cháy, nổ, nhất là số vụ cháy lớn, gây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản.

Lực lượng phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn cứu hộ thường xuyên được quan tâm xây dựng, kiện toàn. Cụ thể, 100% đội dân phòng và đội phòng cháy chữa cháy cơ sở; 731/829 đội phòng cháy chữa cháy chuyên ngành (đạt 88,18%) được thành lập theo quy định.

Bộ Công an cũng đang nghiên cứu Đề án Thí điểm thành lập Bộ phận Cảnh sát chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ đặc biệt, tinh nhuệ ở công an cấp tỉnh nhằm huấn luyện chuyên sâu với một số trang bị hiện đại phục vụ ứng phó, xử lý những tình huống cháy, nổ, sự cố, tai nạn đặc biệt phức tạp.

Dù vậy, theo cơ quan thẩm tra, tình hình cháy, nổ còn diễn biến phức tạp, số người chết trong các vụ cháy chưa giảm so với giai đoạn trước, một số vụ cháy gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về người.

Cơ quan thẩm tra cũng lưu ý, công tác quản lý Nhà nước có nơi, có lúc bị buông lỏng; thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm chưa nghiêm; đầu tư cơ sở vật chất, trang bị, phương tiện và chế độ, chính sách đối với lực lượng phòng cháy chữa cháy chưa được quan tâm đúng mức…