(Thanh tra) - Chiều 23/3, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội, Thanh tra Chính phủ, Bảo hiểm Xã hội (BHXH) Việt Nam phối hợp tổ chức Hội nghị Tổng kết chương trình phối hợp giám sát liên ngành việc thực hiện pháp luật BHXH năm 2015.
Từ ngày 5/10 - 13/11/2015, Đoàn Giám sát liên ngành của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Thanh tra Chính phủ, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội và Tổng Liên đoàn đã tiến hành giám sát việc thực hiện pháp luật về BHXH tại 16 doanh nghiệp (DN) trên địa bàn 6 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Đồng Tháp và An Giang.
Ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, kết quả giám sát liên ngành về việc thực hiện pháp luật BHXH tại 6 tỉnh trên đã thấy được cơ bản các DN thực hiện việc ký hợp đồng lao động và đăng ký tham gia đóng BHXH, thực hiện việc quản lý sổ và hồ sơ tham gia BHXH của người lao động, có sổ theo dõi, cập nhật biến động tăng giảm lao động và chốt số nợ BHXH với cơ quan BHXH hàng tháng.
Tuy nhiên, ông Chính cho biết, kết quả giám sát cũng cho thấy tình trạng DN chậm đóng BHXH là thường xuyên và phổ biến, có đến 15/16 DN chậm đóng. Trong đó, cá biệt, có 3 DN nợ dây dưa, kéo dài trên 2 năm (Công ty CP Cơ khí Dầu khí, Công ty Hòn Tằm biển Nha Trang và Công ty CP Mai Linh Nam Trung Bộ và Tây Nguyên) và 2 DN nợ trên 6 tháng (Công ty Dayeon BiJou VN và Cty CP Gỗ Trường Thành). Tổng số chậm đóng và nợ BHXH của 16 DN hơn 31 tỷ đồng.
Kết quả giám sát năm 2015 cũng cho thấy, tất cả 6/6 tỉnh được giám sát đều có DN nợ BHXH. Tổng số nợ BHXH của 6 tỉnh là hơn 433 tỷ đồng. Tỷ lệ trung bình số DN đăng ký tham gia BHXH trên tổng số DN đăng ký hoạt động chiếm 40% và tỷ lệ DN chậm và nợ BHXH trên số DN tham gia đóng BHXH là 44,9%. Tỷ lệ bao phủ BHXH bình quân của 6 tỉnh được giám sát là 13% lực lượng lao động tham gia BHXH (chỉ khoảng 6,9% dân số trên địa bàn tỉnh). Tỷ lệ này còn rất xa so với mục tiêu Nghị quyết 21/NQ đề ra là đến năm 2020 có 50% lực lượng lao động tham gia BHXH, 35% tham gia bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) và 80% dân số tham gia bảo hiểm y tế (BHYT).
Bên cạnh đó, còn tồn tại tình trạng các DN đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp chưa đầy đủ cho người lao động (có 7/16 DN mắc phải). Ở các DN nợ BHXH, hàng tháng đều có trích tiền đóng BHXH (khoảng 10,5%) từ tiền lương, tiền công của người lao động nhưng không đóng vào quỹ BHXH mà chỉ đóng theo kiểu “trừ nợ dần” vào quỹ BHXH. Do vậy, nó làm ảnh hưởng lớn đến quyền lợi hưởng BHXH của người lao động.
Theo Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Phạm Minh Huân, kết quả của đoàn giám sát cho thấy bức tranh tổng thể việc đóng BHXH của Việt Nam. Theo ông Huân, việc thực hiện các chỉ tiêu tham gia BHXH hiện còn nhiều thách thức. Bình quân mỗi năm chỉ phát triển được thêm khoảng 4,5%. Trong khi số người ra khỏi hệ thống nhiều.
Phát biểu tại Hội nghị, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân đánh giá cao những kết quả 5 cơ quan đạt được trong việc thực hiện chương trình phối hợp giám sát. Qua 2 năm triển khai thực hiện đã hình thành cơ chế phối hợp ổn định cũng như góp phần giảm số nợ đọng BHXH. Tuy nhiên, những số liệu qua giám sát về tình hình đóng BHXH của DN cho người lao động là rất đáng báo động, cần có ngay giải pháp nâng cao trách nhiệm của DN đóng BHXH cho người lao động.
Do vậy, Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Nguyễn Thiện Nhân yêu cầu BHXH Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội cùng các cơ quan chức năng kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ đưa ra giải pháp để ngăn chặn tình trạng DN trốn đóng BHXH, kiến nghị về các chế tài xử lý nghiêm khắc. Trong năm 2016 cần có chế tài đủ mạnh, rà soát và phải đưa ít nhất 10 DN chây ì, cố tình không đóng BHXH cho người lao động lớn nhất nước ra đề nghị kiện ra tòa.
Phương Anh
