Ảnh minh họa: Internet

Còn 170.000 trẻ em chưa được chuyển sang nuôi con nuôi

Theo Thứ trưởng Bộ Tư pháp Phan Chí HIếu, thời gian qua, công tác nuôi con nuôi cơ bản được thực hiện đúng quy định của pháp luật. Bộ đã chú trọng theo dõi tình hình phát triển của trẻ em Việt Nam được cho làm con nuôi nước ngoài.

Một số địa phương cũng mạnh dạn trong việc chỉ định cơ sở nuôi dưỡng ngoài công lập được giải quyết cho trẻ em làm con nuôi nước ngoài như: TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Khánh Hòa, Bình Thuận.

Tính riêng năm 2017, các cơ quan có thẩm quyền đã giải quyết 2.840 trường hợp nuôi con nuôi trong nước; 510 trường hợp nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài.

“Tuy nhiên, một số cán bộ vẫn chậm thay đổi nhận thức và hành động vì lợi ích của trẻ em, chưa thực sự đáp ứng tinh thần của Luật nuôi con nuôi và Công ước La Hay”, ông Hiếu cho hay.

Tình trạng người dân tự ý đem trẻ em bị bỏ rơi về chăm sóc, nuôi dưỡng hoặc tự ý thỏa thuận cho trẻ em làm con nuôi mà không tiến hành thủ tục đăng ký việc nuôi con nuôi tại cơ quan có thẩm quyền vẫn còn.

Việc tiếp nhận, sử dụng các khoản hỗ trợ của cha mẹ nuôi, tổ chức con nuôi đối với cơ sở trợ giúp xã hội thiếu sự giám sát, quản lý. Một số địa phương (như Bình Phước, Nam Định, Ninh Bình...) thì chưa chỉ định cơ sở nuôi dưỡng được giải quyết cho trẻ em làm con nuôi nước ngoài...

Trên toàn quốc đến nay mới chỉ có 1,7% số trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt sống ở cơ sở trợ giúp xã hội được giải quyết cho làm con nuôi. Hiện còn có 170.000 trẻ em được gia đình, cá nhân nhận chăm sóc thay thế nhưng chưa được rà soát, đánh giá nhu cầu để thực hiện việc chuyển đổi sang hình thức nuôi con nuôi.

Công khai trên báo danh sách trẻ em ở cơ sở nuôi dưỡng

Để tạo chuyển biến rõ nét trong công tác nuôi con nuôi, đặc biệt là đối với các trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt trong tình hình mới, mới đây, Thủ tướng đã yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, TP chỉ đạo đôn đốc, hướng dẫn các cơ sở trợ giúp xã hội đánh giá và lập danh sách trẻ em có nhu cầu được nhận làm con nuôi.

Cụ thể, điểm c khoản 2 Điều 15 Luật Nuôi con nuôi quy định, trường hợp trẻ em ở cơ sở nuôi dưỡng cần có gia đình thay thế, cơ sở nuôi dưỡng lập danh sách gửi Sở Tư pháp. Sở Tư pháp có trách nhiệm thông báo 03 lần liên tiếp trên báo viết hoặc phương tiện thông tin đại chúng khác của tỉnh.

Trong thời hạn 60 ngày, kể từ ngày thông báo, nếu có người trong nước nhận trẻ em làm con nuôi thì người đó liên hệ với UBND xã nơi trẻ em thường trú để xem xét, giải quyết; nếu việc nhận con nuôi đã hoàn thành thì UBND xã báo cáo Sở Tư pháp để xóa tên trẻ em đó trong danh sách trẻ em cần tìm gia đình thay thế.

Hết thời hạn 60 ngày, kể từ ngày thông báo, nếu không có người trong nước nhận trẻ em làm con nuôi thì Sở Tư pháp gửi danh sách trẻ em cần tìm gia đình thay thế cho Bộ Tư pháp.

Còn theo khoản 1, 2 Điều 6 Nghị định số 19/2011/NĐ-CP ngày 21/3/2011 của Chính phủ, trẻ em ở cơ sở nuôi dưỡng cần tìm gia đình thay thế mà không phải là trẻ em khuyết tật, mắc bệnh hiểm nghèo, cơ sở nuôi dưỡng lập hồ sơ và danh sách trẻ em xin ý kiến Sở Lao động Thương binh và Xã hội (LĐTB&XH) trước khi gửi cho Sở Tư pháp để thông báo tìm gia đình thay thế cho trẻ em trong phạm vi địa bàn tỉnh theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 15 của Luật Nuôi con nuôi.

Trường hợp trẻ em khuyết tật, trẻ em mắc bệnh hiểm nghèo và trẻ em từ 5 tuổi trở lên hoặc có hai trẻ em trở lên là anh chị em ruột cần tìm gia đình thay thế, cơ sở nuôi dưỡng lập hồ sơ và danh sách riêng xin ý kiến Sở LĐTB&XH trước khi gửi cho Sở Tư pháp.

Đẩy mạnh xác minh nguồn gốc trẻ em bị bỏ rơi

UBND các tỉnh, TP cũng phải rà soát, đánh giá năng lực các cơ sở trợ giúp xã hội trên địa bàn; đẩy mạnh công tác xác minh nguồn gốc của trẻ em bị bỏ rơi được cho làm con nuôi; tăng cường công tác giám sát, quản lý việc tiếp nhận và sử dụng các khoản hỗ trợ liên quan đến việc nuôi con nuôi nhằm bảo đảm công khai, minh bạch và đúng pháp luật…

“Thanh tra, kiểm tra thường kỳ và đội xuất việc tiếp nhận và giải quyết việc nuôi con nuôi đối với trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt ở các cơ sở trợ giúp xã hội nhằm ngăn ngừa và phát hiện những hành vi vi phạm pháp luật; thực hiện các biện pháp cụ thể phù hợp nhằm thúc đẩy công tác nuôi con nuôi cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt đang sống tại cộng đồng”, Thủ tướng chỉ thị.

Thủ tướng cũng giao Bộ trưởng Bộ Tư pháp nghiên cứu, đề xuất giải pháp tiếp tục hoàn thiện thể chế pháp luật về nuôi con nuôi theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo thuận lợi cho người dân khi thực hiện việc đăng ký nuôi con nuôi.

Bộ trưởng LĐTB&XH trong phạm vi chức năng, thẩm quyền của mình có trách nhiệm chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan có thẩm quyền ở địa phương rà soát, đánh giá năng lực các cơ sở trợ giúp xã hội công lập và ngoài công lập trên địa bàn tỉnh, TP trong công tác giải quyết việc nuôi con nuôi đối với trẻ em…

Thảo Nguyên