Là đơn vị được giao chủ trì soạn thảo các đề xuất chấn chỉnh tệ trạng này, bà Dụ cho biết, những hành vi điển hình làm mất vệ sinh môi trường sống, mất mỹ quan đô thị ở nội thành là xả rác, xả nước thải, phóng uế bừa bãi, tùy tiện đổ rác, chất thải, xả thải xây dựng ra hè phố… cũng như thả rong trâu bò, gia súc gia cầm phóng uế bừa bãi, hay vứt rác, tiểu tiện thẳng xuống sông, kênh, rạch…ở nông thôn lâu nay tưởng là vô can, thì nay các hành vi này được xem là vi phạm vệ sinh môi trường đô thị.

Ngoài ra, các hành vi gây tiếng động lớn, làm ồn ào từ 22g đến 5g sáng; lắp đặt, xây dựng bậc, bệ dắt xe hoặc bậc tam cấp lấn chiếm hè đường; đặt, treo biển quảng cáo, trang trí không đúng nơi quy định hoặc đúng nơi nhưng treo không đúng quy cách… cũng được xem là hành vi vi phạm.

Theo bà Nguyễn Thị Dụ, có nhiều nguyên nhân dẫn tới tồn tại dai dẳng này, trước hết là do nhận thức của một bộ phận dân cư, người lao động, khách vãng lai về bảo vệ môi trường sống chưa tốt; nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ vẫn bất chấp luật pháp, công khai hoặc lén lút thải bỏ chất thải chưa qua xử lý vào môi trường, tức không hợp vệ sinh; nhiều tuyến đường, khu vực trong thành phố vẫn còn xảy ra tình trạng tụ tập buôn bán, lấn chiếm lòng lề đường làm nơi kinh doanh trong khi những hoạt động tụ tập đông người và kinh doanh như vậy chính là tiền đề dẫn tới chất thải, rác thải vứt xả bừa bãi.

Dù Nghị định 73/2010/NĐ-CP ngày 12/7/2010 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính về an ninh trật tự công cộng tuy có ràng buộc cụ thể mức phạt bằng tiền, từ 60.000 - 100.000 đồng cho những hành vi như đổ nước ra lòng đường, vỉa hè hoặc để gia súc gia cầm phóng uế nơi công cộng…, phạt vài chục triệu đồng cho các hành vi sử dụng hè đường làm nơi họp chợ hoặc treo biển quảng cáo không đúng quy định, nhưng Sở TN&MT cho rằng, mức phạt ấy chưa đủ sức răn đe, cần phải được điều chỉnh theo hướng tăng mạnh gấp nhiều lần.

Trong đề xuất của mình, Thanh tra Sở TNMT cũng cho rằng, do lực lượng thanh kiểm tra các cấp còn mỏng nên thành phố cần dùng đến biện pháp xử phạt nóng xé biên lai kèm quay phim, chụp ảnh làm bằng chứng. “Đây là một trong những biện pháp hữu hiệu để chấn chỉnh nạn xả thải, buôn bán mất trật tự đô thị tràn lan lâu nay”.

Giải thích về nguyên nhân lực lượng thanh kiểm tra của các quận huyện, phường xã còn mỏng, Chánh Thanh tra Sở TN&MT cho rằng, theo quy định hiện hành trong Thông tư liên tịch số 61/2012 giữa Bộ Tài chính và Bộ Công an, cơ quan chủ trì xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội chỉ được trích lại 30% trên mức phạt. Thế nhưng các hành vi vi phạm loại này có mức phạt thấp, nên mức trích lại 30% không đủ để đảm bảo hỗ trợ một phần chi phí cho lực lượng chức năng…