ThS Lê Thị Thúy - chủ nhiệm đề tài cho rằng, PCTN trong cung cấp dịch vụ công chưa hiệu quả. Ảnh: TH

Theo ThS Lê Thị Thúy, Việt Nam đang trong quá trình đổi mới, cải cách toàn diện nền hành chính quốc gia, học hỏi những hạt nhân hợp lý của mô hình quản lý công để xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo, phát triển và phục vụ.

Thực tế thời gian qua cũng cho thấy nhiều vụ việc tham nhũng được phát hiện trong cung cấp dịch vụ sự nghiệp công, bao gồm cả dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách Nhà nước và dịch vụ sự nghiệp công không sử dụng ngân sách Nhà nước đã được xã hội hóa, từ y tế, giáo dục cho tới khoa học, công nghệ…

“Điều này cho thấy PCTN trong cung cấp dịch vụ công chưa hiệu quả, cơ chế, chính sách, pháp luật để PCTN trong cung cấp dịch vụ công chưa chặt chẽ, quy định còn thiếu và tản mát”- chủ nhiệm đề tài nói.

Đề tài đưa ra cơ sở lý luận về PCTN trong cung cấp dịch vụ công như: Khái niệm, đặc điểm, quan niệm, vai trò, chủ thể, phương thức, yếu tố bảo đảm và kinh nghiệm quốc tế về PCTN trong cung cấp dịch vụ công.

Theo chủ nhiệm đề tài, thực trạng PCTN trong cung cấp dịch vụ công ở Việt Nam hiện nay được thể hiện qua khung chính sách pháp luật về PCTN trong cung cấp dịch vụ công, thực hiện quy định về PCTN trong cung cấp dịch vụ công.

Chủ nhiệm cho rằng, quy định pháp luật liên quan đến PCTN cung cấp dịch vụ công còn một số khoảng trống, hạn chế, đặc biệt là liên quan đến chế tài xử lý khi không thực hiện đúng và đầy đủ các biện pháp phòng ngừa tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công.

Cùng với đó, việc thực hiện một số biện pháp phòng ngừa tham nhũng còn hạn chế, tiềm ẩn nguy cơ tham nhũng, tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công chưa được phát hiện kịp thời.

Tại hội thảo, các đại biểu đều đánh giá cao tài liệu của hội thảo, sản phẩm bước đầu khá dày dặn, số liệu phong phú, cách tiếp cận logic, khoa học, đảm bảo mục tiêu nghiên cứu chính.

ThS Nguyễn Sỹ Giao, Phó Trưởng phòng, Viện CL&KHTT chia sẻ kinh nghiệm tham gia đoàn thanh tra về nội dung có liên quan đến đề tài, theo đó rất khó để xác định, đánh giá tham nhũng trong cung cấp dịch vụ công. Trong quá trình giải quyết thủ tục hành chính về phê duyệt hồ sơ đấu thầu đã tồn tại nhiều bất cập, ví dụ như hồ sơ cấp phép xây dựng yêu cầu rất nhiều bước, nhưng khi kiểm tra trên hệ thống chỉ có một nội dung, rất sơ sài.

Về công nghệ thông tin, đa phần cán bộ, công chức sử dụng chưa nhiều trong giải quyết thủ tục hành chính.

“Nếu có áp dụng giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến thì chi phí rất lớn, khó thực hiện. Thực tiễn chúng ta chỉ kiến nghị rút kinh nghiệm, không xử lý được. Văn phòng công chứng đất đai là đơn vị sự nghiệp công, tuy nhiên tiềm ẩn rất nhiều hành vi tiêu cực”, ông Giao nói.

Ông Giao cũng cho rằng, sản phẩm bước đầu của đề tài số lượng quá nhiều, cần biên tập khái quát, quy nạp lại thành vấn đề, từng vấn đề có những biểu hiện cụ thể như thế nào?

Ông Vũ Đức Hoan, Viện CL&KHTT chia sẻ thêm, chủ nhiệm đề tài có thể tham khảo các báo cáo đoàn thanh tra của Thanh tra Chính phủ.

Ông Hoan cho rằng, thực tế cho thấy thủ tục hành chính vẫn tồn tại vi phạm, quy định bộ phận một cửa, tuy nhiên thực tiễn vẫn có nhận trực tiếp từ người dân, doanh nghiệp và tổ chức. Khi hồ sơ thiếu sót phải bổ sung bằng công văn, nhưng thực tế cán bộ lại yêu cầu mang lên trực tiếp, lý do họ đưa ra là việc gửi công văn lâu, tuy nhiên rất khó để kết luận họ có biểu hiện tham nhũng.

Ông Tạ Ngọc Tân, Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho rằng, đề tài cần nhóm lại theo lĩnh vực, từ đó có đánh giá và nhấn mạnh lĩnh vực nào có nguy cơ tham nhũng cao. Đồng thời, đánh giá sâu hơn khung chính sách trong lĩnh vực công, đánh giá việc thực hiện, phòng ngừa ra sao.

Đối với phần hạn chế, ông Tân cho rằng còn chung chung, cần cụ thể hơn và có ví dụ.

Theo TS Tạ Thu Thủy, Phó Trưởng phòng, Viện CL&KHTT chia sẻ, đề tài tiếp cận 3 dịch vụ: Hành chính công, sự nghiệp công, dịch vụ công ích, vậy tại chương 1 cần biên tập bổ sung thêm theo 3 dịch vụ đó, đặc điểm, đặc trưng của 3 dịch vụ này ra sao, có điểm chung, điểm riêng như thế nào?

Chương II cũng cần tách theo 3 chủ thể trên, nhấn mạnh cơ chế kiểm soát nội bộ.

Theo ThS Lê Văn Đức, Phó Trưởng phòng, Viện CL&KHTT chia sẻ, đề tài rất rộng, có nhiều dịch vụ, trong từng dịch vụ lại có những nhánh dịch vụ con, phần thực trạng cần làm nổi bật hơn.

Theo ông Đức, thực tế tồn tại có nhiều đơn vị sự nghiệp công lập đang có xu hướng không muốn tự chủ tài chính theo Nhóm 1 (tự đảm bảo chi thường xuyên và chi đầu tư), chỉ tự chủ một phần. Phân tích đặc điểm, chủ thể cần làm rõ cơ chế quản lý của nhóm đối tượng đó như thế nào (ví dụ, các dịch vụ về y tế thì Bộ Y tế vừa cung cấp dịch vụ công, vừa ban hành các quy định quản lý, thông thường sẽ hướng đến lợi ích cho các đơn vị đó).

Mục tồn tại, hạn chế, nguyên nhân cần cụ thể, sâu hơn, đối với từng loại dịch vụ sẽ có những đặc tính khác nhau, nên phân tích theo từng loại dịch vụ (có thể tham khảo thêm các kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ).

Liên quan đến các quy định của pháp luật, hạn chế đưa quy định của mình, nên đưa các quy định của các bộ, ngành vào.

TS Nguyễn Huy Hoàng, Phó Viện trưởng Viện CL&KHTT đề nghị đề tài biên tập, rà lại các biện pháp phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng theo quy định hiện hành.

Đánh giá đề tài có nhiều thông tin, số liệu, tuy nhiên chỉ cần tập trung vào PCTN trong cung cấp dịch vụ công. Cần bổ sung thêm những minh chứng cụ thể và rõ hơn, có thể khảo sát trực tiếp tại một số đơn vị.