Hàng chục nghìn người Nam Phi đã tổ chức biểu tình trong những tuần gần đây yêu cầu Tổng thống Jacob Zuma từ chức. Ảnh: AFP

"Chúng ta phải đủ trung thực và dũng cảm để đối mặt với các cuộc bắt giữ", ông Cyril Ramaphosa nói, sử dụng một cụm từ dùng để ám chỉ những cáo buộc tham nhũng của Tổng thống Jacob Zuma và các cộng sự của ông.

Nhiều tuần gần đây, hàng chục nghìn người Nam Phi đã tổ chức các cuộc biểu tình yêu cầu ông Zuma từ chức. Bên cạnh đó, các đảng đối lập, nhóm tôn giáo và các nhà hoạt động xã hội tuần trước cũng đã gia nhập lực lượng trong một liên minh mới nhằm chống lại ông Zuma.

"Nếu đảng cầm quyền (ANC) không quan tâm giải quyết những thách thức này, chúng ta có thể chắc chắn một điều rằng, sự ủng hộ cho cuộc bầu cử sắp tới của chúng ta sẽ tiếp tục đi xuống", ông Ramaphosa cảnh báo.

"Tôi phải chuẩn bị để nói về những điều này một cách công khai và trung thực, như các bậc tiền bối đã làm", ông Ramaphosa cho biết trong một bài diễn văn tại buổi vinh danh biểu tượng chống phân biệt chủng tộc Chris Hani, người đã bị ám sát vào năm 1993.

Việc ông Zuma sa thải cựu Bộ trưởng Tài chính Pravin Gordhan tháng trước đã khiến dư luận kịch liệt công kích các vụ bê bối tham nhũng của Chính phủ là nguyên nhân dẫn tới tình trạng thất nghiệp ở mức kỷ lục và tăng trưởng kinh tế chậm. Ông Pravin Gordhan vốn được nhiều người tín nhiệm, kể cả quan chức lẫn người dân. Việc ông Gordhan mất chức, theo báo chí Nam Phi, là do ông không đồng thuận với Tổng thống Zuma trong chính sách chi tiêu công của Chính phủ và việc kiểm soát ngân sách quốc gia.

Trong bài phát biểu của mình, Phó Tổng thống Ramaphosa đã đề cập tới các khuyến nghị được đưa ra bởi cựu lãnh đạo cơ quan giám sát chống tham nhũng của Nam Phi, người năm ngoái đã phát ra bản báo cáo kêu gọi tiến hành một cuộc điều tra tư pháp đối với mối quan hệ của ông Zuma với một gia đình doanh nhân giàu có.

Ông Zuma bị cáo buộc có liên quan tới gia đình Gupta trong sự ảnh hưởng tới việc bổ nhiệm trong Chính phủ, các hợp đồng và các doanh nghiệp thuộc sở hữu Nhà nước.

Tòa án Hiến pháp Nam Phi năm ngoái cũng phát hiện ông Zuma vi phạm hiến pháp sau khi ông từ chối trả lại tiền của những người đóng thuế sử dụng để sửa chữa, tân trang lại ngôi nhà của cá nhân.

Đảng Đại hội dân tộc Phi (ANC) đã nắm giữ quyền lực kể từ khi chấm dứt nạn phân biệt chủng tộc vào năm 1994 nhưng đã mất đi sự tín nhiệm của người dân trong những năm gần dây và chỉ giành được 54% phiếu bầu trong các cuộc bầu cử địa phương năm 2016. Đây được đánh giá là kết quả tồi tệ nhất của ANC.

Ông Zuma, người lên nắm quyền năm 2009, sẽ không còn là lãnh đạo của ANC vào tháng 12 và không còn ở vị trí Tổng thống trước cuộc tổng tuyển cử năm 2019.

Ngọc Anh