Xe cấp cứu tại hiện trường vụ nổ ở sân vận động Manchester Arena. Ảnh: AP

Tờ Guardian đưa tin, dù MI5 không lạ gì Salman Abedi (hung thủ đánh bom tự sát) và lên kế hoạch cho cuộc họp về Abedi (31/5), nhưng lại xếp hạng ưu tiên theo dõi Abedi ở mức an ninh P4 (mức thấp nhất dành cho đối tượng có nguy cơ tham gia tấn công nhưng không lập kế hoạch hành động). Hậu quả, vụ nổ đã xảy ra 9 ngày (22/5) trước khi cuộc họp nói trên diễn ra.

David Anderson, luật sư giám sát và đánh giá độc lập về các vụ tấn công khủng bố từ tháng 3 đến tháng 6 tại Anh, trong báo cáo dài 61 trang cho rằng dù kết hợp các thuật toán, trí thông minh nhân tạo và hệ thống phân tích dữ liệu tiên tiến nhất để hỗ trợ, thì việc đưa ra phán đoán chính xác các nghi can là thách thức không hề nhỏ, bởi làm sao để sàng lọc trong kho dữ liệu để đưa ra phân tích chính xác?

Theo tờ Telegraph, đã ít nhất 2 lần MI5 “để mắt” đến Abedi, 22 tuổi. Lần thứ nhất năm 2014, MI5 đưa Abedi vào dạng nghi vấn nhưng sau đó lại loại bỏ khỏi diện tình nghi. Lần thứ hai vào năm 2015 khi MI5 cho rằng Abedi có liên lạc với tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) ở Libya. Báo cáo cho thấy hệ thống tự động quét dữ liệu nghi phạm được thiết kế để khoanh vùng trường hợp khả nghi cần xác minh cũng chỉ ra “Salman Abedi là 1 trong tổng số hơn 20.000 đối tượng tình nghi nên được theo dõi sát sao”, nhưng MI5 đã thất bại trong khâu nghiên cứu, phân tích, giải mã thông tin tình báo thu thập được.

Cũng như Abedi, Khurram Shazad  Butt (27 tuổi, hung thủ vụ tấn công trên cầu London làm 8 người chết và 48 người bị thương) và Khalid Massood (52 tuổi, hung thủ vụ tấn công bên ngoài Điện Westminster làm 5 người chết và 40 người bị thương), đều thuộc diện giám sát chính của MI5 với cảnh báo đầy ắp trong kho dữ liệu của các cơ quan tình báo Anh và EU.

Từ sau các vụ tấn công tại Westminster, Manchester, London và Finsbury, guồng máy an ninh của Anh sẽ phải làm gì để đối phó với tình trạng quá tải cả về quy mô và độ phức tạp của thông tin cần xử lí trong công tác phòng ngừa, ngăn chặn khủng bố? Câu hỏi này cần được nghiêm túc xem xét trong tình hình hiện nay.

Võ Như Uyên