Ông Jose Socrates đảm nhiệm cương vị Thủ tướng Bồ Đào Nha giai đoạn 2005 - 2011, từ chức giữa nhiệm kỳ thứ 2 khi cuộc khủng hoảng nợ tại Bồ Đào Nha leo thang, buộc ông Jose Socrates phải đề nghị cộng đồng quốc tế cứu trợ khẩn cấp. Sau đó, ông Jose Socrates bị bắt giam vào tháng 11/2014 nhưng được thả sau 9 tháng và bị quản thúc tại gia từ năm 2015.

Theo bản cáo trạng dài 4.000 trang được công bố, Jose Socrates bị buộc 31 tội danh liên quan tới rửa tiền, giả mạo tài liệu và gian lận thuế, nhận hối lộ hàng triệu euro đổi lấy việc thông qua các quyết định cho phép một số công ty, bao gồm Ngân hàng Espirito Santo và Tập đoàn Viễn thông Bồ Đào Nha thu lợi bất chính. Tài sản từ tham nhũng của vị này ước tính hơn 28 triệu USD, được cất giấu trong các tài khoản khác nhau ở Thụy Sĩ.

Theo phân tích của tờ Financial Times, chắc chắn đây là vụ án tham nhũng quốc gia nghiêm trọng nhất trong 4 thập kỷ gần đây. Các nhà điều tra đã thẩm vấn hơn 200 nhân chứng, khám xét 200 cơ sở và kiểm tra 500 tài khoản ngân hàng. 18 người và 9 công ty trong lĩnh vực xây dựng, nghỉ dưỡng, tư vấn và đầu tư phải đối mặt với các cáo buộc tương tự.

Nổi bật trong số đó phải kể đến Ricardo Espirito Salgado (cựu Giám đốc điều hành Ngân hàng Banco Espirito Santo (BES), là cổ đông chính của Tập đoàn Viễn thông Bồ Đào Nha, đã hối lộ Jose Socrates để tự tung tự tác, dẫn đến hậu quả là BES phá sản giữa năm 2014, để lại khoản nợ gần 1 tỷ euro cho Tập đoàn Viễn thông Bồ Đào Nha); Carlos Santos Silva (cựu doanh nhân đồng thời là bạn của ông Jose Socrates), được Socrates hậu thuẫn giúp Tập đoàn Xây dựng Lena hưởng những đặc quyền bất hợp pháp; Caixa Geral de Depositos (cựu quản lý cấp cao tại Ngân hàng Nhà nước được cựu Thủ tướng Jose Socrates tạo điều kiện thao túng các thủ tục thanh toán).

Jose Socrates, 60 tuổi vẫn tiếp tục bác bỏ các cáo buộc tham nhũng, coi đây là hành động mang động cơ chính trị. Luật sư của cựu chính trị gia này còn cho rằng cáo buộc là vô căn cứ và sẽ bảo vệ thân chủ đến cùng.

Tuy nhiên, theo 1 luật sư có tên là Joao Araujo, thì bản cáo trạng 4.000 trang nói trên chỉ là một phần bức màn được vén lên, để người dân tin rằng đã có sai sót, đã có xử lý, chứ 4.000 trang cáo trạng chưa phải là tất cả, còn rất nhiều yếu tố khác đều cho thấy cựu Thủ tướng Jose Socrates có nhiều vi phạm.

Võ Như Uyên