Tiền kỹ thuật số Bitcoin châm ngòi cuộc chiến giữa các cường quốc trên thế giới. Ảnh AP

Tháng 9/2017, công ty an ninh mạng FireEye (Mỹ) phát hiện một nhóm tin tặc (tình nghi được bảo trợ bởi Triều Tiên) gửi email lừa đảo đến nhân viên tại Sở Giao dịch Hàn Quốc. Nhà nghiên cứu Luke McNamara nhấn mạnh nhóm này nhắm vào một loạt tài khoản riêng lẻ chứ không phải hệ thống ngân hàng để né tránh quy định chặt chẽ theo từng quốc gia. Với hình thức tự thỏa thuận, người bán sẽ hoán đổi tiền điện tử và nhận lại tiền hợp pháp như won, USD, hoặc nhân dân tệ. Lỗ hổng quản lí về luật pháp trong việc kiểm soát giao dịch giữa các Chính phủ là cơ hội cho những kẻ trục lợi từ loại tiền này. 

Cũng cần lưu ý rằng, Triều Tiên không phải là trường hợp duy nhất tại thời điểm này. Ngày 12/12, trang tin Nga dẫn lời cố vấn Sergey Gazaye của Tổng thống Putin, rằng việc sử dụng tiền kỹ thuật số là yêu cầu bắt buộc để vượt lệnh trừng phạt. Người sáng lập Wikileaks, ông Julian Assange hiện là một trong nhiều người sở hữu lượng lớn tiền Bitcoin.

Cơ quan hành pháp lo ngại nguy cơ gia tăng tội phạm lợi dụng đồng Bitcoin để rửa tiền. Cơ quan Phòng, chống Ma túy Mỹ (DEA) trong báo cáo công bố tháng 10/2017 đã cảnh báo, công dân Trung Quốc đang kiếm tiền từ nước ngoài có thể vô tình giúp những kẻ buôn ma túy hợp thức hóa nguồn thu thông qua giao dịch đồng Bitcoin khi mà đồng tiền kỹ thuật số hiện ít bị kiểm soát và đòi hỏi lượng vốn đầu tư lớn.

Cũng theo DEA, ngân hàng Trung Quốc (CUBS) có hành vi thực hiện giao dịch với thế giới “ngầm” đồng Bitcoin và nhận lại tiền mặt. Khoản tiền sau đó lại tiếp tục được CUBS đầu tư mua Bitcoin: “Xu hướng sử dụng công ty môi giới trên sàn OTC để chuyển đổi hàng triệu USD thành Bitcoin trên thị trường quốc tế đang ngày càng gia tăng và trở thành mắt xích quan trọng trong vòng quay rửa tiền”.

Tuy nhiên, Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) có động thái làm ngơ với giao dịch tiền điện tử. Tháng 7, nhân viên Cơ quan Mật vụ Hoa Kỳ kết hợp đội Điều tra An ninh Quốc gia và cơ quan thực thi pháp luật Hy Lạp bắt giữ Alexander Vinnik (sáng lập ra BTC-e.com - Nga) và đóng cửa tất cả các giao dịch tại e.com. Đây là một trong mười nhà cung cấp hàng đầu thế giới và là sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất châu Âu.

Cựu thư ký DHS, Elaine Duke phát biểu tại Phòng Thương mại quốc tế cho rằng: “Khoảng 91% lượng tiền bất chính tương đương với 3 tỷ USD được giao dịch thông qua BTC-e.com. Điều tra là nhiệm vụ của DHS và Chính phủ. Tuy nhiên, phát hiện sai phạm là chưa đủ bởi các chế tài kèm theo đó mới thực sự quan trọng”.

Chuck Grassley cùng R-Iowa, thành viên Ủy ban Tư pháp Thượng viện hiện tài trợ cho dự thảo luật giao dịch đồng Bitcoin, trong đó quy định giao dịch phải thực hiện qua nhiều ngân hàng và tuân thủ luật chống rửa tiền.

Hiện nay, giao dịch đồng Bitcoin vẫn chưa được kiểm soát. Một số sàn như Gemini (Đức) tự thiết lập quy định riêng nhằm thu hút nhà đầu tư tài chính lớn, nhưng theo giới chuyên gia, đây chỉ là một trong những trường hợp ngoại lệ gia tăng tính minh bạch, phù hợp với hệ thống tài chính ngân hàng.

Điều khả dĩ này đi ngược lại với đặc tính tổng hợp/quy nạp đầy hấp dẫn mà đồng Bitcoin mang lại. Một số nhóm lợi ích như Quỹ Bitcoin cho rằng dự luật của thượng viện khiến bất cứ cá nhân đang giao dịch chịu chi phối bởi luật pháp, khiến thị trường có thể bị đóng băng. Quỹ này bày tỏ quan điểm trong bức thư gửi cho giới chức Mỹ: “Theo chúng tôi, các điều luật trên sẽ hạn chế và thậm chí chấm dứt sự phát triển của thị trường này, ít nhất là ở Mỹ vì sự tuân thủ luật pháp”.

Llew Classen, giám đốc điều hành Quỹ Bitcoin dự đoán: “Sẽ mất rất nhiều thời gian để sửa đổi và thực thi dự luật. Bởi lẽ về bản chất, dự luật không được ban hành để loại bỏ nguy cơ rửa tiền thông qua tiền kỹ thuật số bởi tất cả cá nhân mua bán, thanh toán bằng tiền kỹ thuật số đều được gọi là các “tổ chức tài chính”. Điều này thật phi lý. Chúng tôi hi vọng dự luật sớm cân nhắc sửa đổi để đánh đúng trọng tâm và không trở thành gánh nặng pháp lý với những người có liên quan”.

Để dự luật ban hành và trở nên có ý nghĩa, nhất là tại thời điểm đồng Bitcoin vẫn còn là ẩn số, cần tìm hiểu để có những điều chỉnh phù hợp, không làm gián đoạn hoạt động thương mại và đầu tư hợp pháp. Ngay cả khi được hỏi rằng liệu có cách nào để loại bỏ các giao dịch Bitcoin mà không làm ảnh hưởng đến thị trường, đại diện DHS cũng không ngần ngại cho rằng: “Thật khó để trả lời được câu hỏi này”.

Võ Như Uyên