(Thanh tra) - Để nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý đơn, Viện Kiểm sát Nhân dân (VKSND) Tối cao đã ban hành hướng dẫn cụ thể về việc tiếp công dân của lãnh đạo Viện; quy trình tiếp công dân; việc phân loại và xử lý đơn.
Hướng dẫn số 22/HD-VKSTC ngày 18/9/2025 của VKSND Tối cao nêu rõ, khi công dân có đề nghị được lãnh đạo VKS tiếp công dân, cán bộ tiếp công dân thực hiện theo trình tự quy định tại Điều 5, Điều 6 Quy chế tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo (KNTC) trong hoạt động tư pháp ban hành kèm theo Quyết định số 222/QĐ-VKSTC ngày 22/6/2023 của Viện trưởng VKSND Tối cao; và theo trình tự quy định tại mục 3 Phần II Kế hoạch số 123/KH-VKSTC ngày 22/5/2024 về tiếp công dân của Viện trưởng VKSND Tối cao.
Đồng thời, xác định rõ thẩm quyền của đơn vị (hoặc các đơn vị) xem xét xử lý, giải quyết đối với vụ việc của công dân.
Trường hợp vụ việc thuộc thẩm quyền giải quyết của đơn vị nghiệp vụ nào thì lãnh đạo đơn vị đó cử cán bộ, công chức tiếp để giải thích, hướng dẫn hoặc bổ sung các thủ tục cần thiết (nếu có) để đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của công dân.
Việc tiếp công dân được thực hiện theo trình tự: (1) Cán bộ, công chức, Điều tra viên được phân công thụ lý hồ sơ hoặc được phân công xử lý, giải quyết vụ việc; (2) lãnh đạo cấp phòng và tương đương; (3) lãnh đạo cấp đơn vị ( gồm lãnh đạo VKSND khu vực, lãnh đạo VKSND cấp tỉnh; lãnh đạo cấp Vụ và tương đương).
Tại VKSND Tối cao, Phó Viện trưởng (phụ trách đơn vị) tiếp công dân khi đã thực hiện hết trình tự được quy định nêu trên.
Viện trưởng VKSND Tối cao sẽ xem xét, quyết định tiếp công dân khi đã thực hiện hết trình tự từ cán bộ, công chức, Điều tra viên được phân công thụ lý hồ sơ hoặc được phân công xử lý, giải quyết vụ việc đến Phó Viện trưởng VKSND Tối cao (phụ trách đơn vị).
Theo Hướng dẫn của VKSND Tối cao, đối với việc tiếp công dân, đầu tiên người tiếp đón tiếp, yêu cầu công dân nêu rõ họ tên, địa chỉ và xuất trình giấy tờ tùy thân. Trường hợp được ủy quyền thì yêu cầu xuất trình giấy ủy quyền; đọc kỹ văn bản ủy quyền của đương sự để xác định người được ủy quyền có được ủy quyền hay không.
Khi tiếp công dân, cán bộ chú ý lắng nghe, ghi chép nội dung KNTC, kiến nghị, phản ánh vào Sổ tiếp công dân.
Trường hợp có đoàn đông người thì cán bộ tiếp công dân hướng dẫn họ cử người đại diện để trình bày nội dung KNTC, kiến nghị, phản ánh. Việc này được thực hiện theo quy định tại Điều 29 Luật Tiếp công dân.
Hướng dẫn số 22/HD-VKSTC nêu cụ thể các trường hợp người tiếp công dân phải giải thích, hướng dẫn công dân, bao gồm: Đơn có nhiều nội dung khác nhau (hướng dẫn công dân viết tách từng nội dung để gửi đến đúng nơi có thẩm quyền giải quyết); đơn KNTC, kiến nghị, phản ánh… nộp lần đầu (hướng dẫn công dân nộp, bổ sung đầy đủ tài liệu); nội dung đơn không rõ ràng, chưa đầy đủ (hướng dẫn công dân viết lại hoặc viết bổ sung); không có đơn KNTC, kiến nghị, phản ánh (hướng dẫn công dân viết đơn theo quy định)…
Nếu công dân trình bày trực tiếp, người tiếp công dân ghi chép đầy đủ, trung thực, chính xác nội dung KNTC, kiến nghị, phản ánh do công dân trình bày. Nếu đơn không thuộc thẩm quyền của VKS cấp mình thì hướng dẫn công dân đến cơ quan, đơn vị có thẩm quyền để được xem xét giải quyét theo quy định.
Người tiếp công dân chỉ tiếp nhận đơn đối với đơn trình bày đúng quy định và thuộc thẩm quyền giải quyết của VKS cấp mình.
Đặc biệt, trường hợp đơn không thuộc thẩm quyền của VKS cấp mình, sau khi đã giải thích, hướng dẫn nhưng công dân không đồng ý, có biểu hiện bức xúc, gay gắt thì cán bộ tiếp công dân cần xử lý linh hoạt.
Việc phân loại, xử lý đơn được thực hiện theo Hướng dẫn số 13/HD-VKSTC ngày 11/6/2024 của VKSND Tối cao về hướng dẫn phân loại, xử lý đơn KNTC, kiến nghị, phản ánh trong ngành KSND.
Trong đó, tất cả đơn nhận qua các nguồn đều phải nhập vào phần mềm quản lý đơn khiếu nại tố cáo trong Ngành.
Công chức phân loại, xử lý đơn phải đọc kỹ văn bản ủy quyền của đương sự để xác định người được ủy quyền có được ủy quyền hay không. Trường hợp người gửi đơn không được ủy quyền thì trả lại đơn và hướng dẫn thực hiên đúng phạm vi, nội dung được ủy quyền.
Bên cạnh đó, phải lập danh sách riêng đối với việc tiếp nhận, phân loại đơn qua các nguồn: Tiếp công dân và qua dịch vụ bưu chính. Trong mỗi nguồn tiếp nhận, phải lập danh sách đơn đối với từng đơn vị.
Về thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm, người có thẩm quyền kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm: Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật số 85/2025/QH15 ngày 1/7/2025 về sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính, Luật Tư pháp người chưa thành niên, Luật Phá sản và Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.
Việc tiếp nhận, phân loại, xử lý đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm và thủ tục đặc biệt, việc cấp Giấy xác nhận đơn cho đương sự được thực hiện theo Hướng dẫn số 15/HD-VKSTC ngày 3/8/2023 của VKSND Tối cao.
Mặt khác, việc cấp Giấy xác nhận đơn cho đương sự đối với đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm trong lĩnh vực dân sự, hành chính, lao động, kinh doanh thương mại… được thực hiện theo quy định, trừ trường hợp vì sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan khác theo quy định của pháp luật.
Không cấp Giấy xác nhận đơn đối với các trường hợp sau: Đơn đề nghị giám đốc thẩm trong lĩnh vực Tố tụng hình sự; đơn đã quá thời hiệu gửi đơn; đơn đã được VKSND cấp cao 1, 2, 3 trước đây hoặc VKSND Tối cao cấp Giấy xác nhận hoặc đã có văn bản trả lời đơn; người làm đơn chỉ là người làm chứng hoặc không phải là đương sự hoặc không được ủy quyền hợp lệ theo quy định của pháp luật…
Ngoài ra, VKSND Tối cao còn hướng dẫn trường hợp đương sự gửi bổ sung đơn và tài liệu, chứng cứ theo Thông báo yêu cầu sửa đổi, bổ sung của TAND; đơn đề nghị giám đốc thẩm, nhưng đơn ghi kính gửi TAND Tối cao.
