Chưa hoàn thành quy hoạch sử dụng đất lúa
Theo số liệu, trong giai đoạn 2015 - 2020, TP Uông Bí đã được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt 7 quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất (SDĐ). Qua thanh tra cho thấy, TP chưa hoàn thành quy hoạch SDĐ lúa giai đoạn 2015 - 2020; còn có sự chênh lệch giữa số liệu thống kê, kiểm kê với số liệu thực tế các địa phương đang quản lý.
Trên địa bàn TP còn một phần diện tích đất lúa, gồm: 77,37ha do 226 hộ dân (trú tại khu Điền Công 3, phường Trưng Vương) đang quản lý, sử dụng từ năm 1993 nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền (GCNQ) SDĐ, hiện nay, diện tích này lại thuộc ranh giới thu hồi của dự án đô thị Nam Uông Bí nên không thể cấp được GCNQSDĐ cho các hộ dân; 21,9ha không thể canh tác nằm rải rác tại các xã, phường, một số hộ dân đã chuyển sang trồng cây khác nhưng chưa thực hiện thủ tục đăng ký chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa.
Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cũng chỉ rõ, hàng năm, UBND các địa phương không báo cáo TP về kết quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch SDĐ. Đồng thời, chỉ căn cứ vào bản đồ địa chính đã được phê duyệt và hiện trạng SDĐ để thực hiện xác định diện tích ranh giới đất trồng lúa, chưa thực hiện việc xác định cụ thể ngoài thực địa theo quy định.
Ngoài ra, TP Uông Bí không thực hiện đủ chỉ tiêu trong kỳ quy hoạch 2015 - 2020 đối với đất NTTS; có sự không đồng nhất trong tiêu chí thống kê, kiểm kê đất NTTS, dẫn đến sự chênh lệch số liệu tại các địa phương, gây khó khăn cho công tác quản lý.
Bên cạnh đó, còn 47 hộ gia đình, cá nhân được giao đất NTTS từ năm 1993, đến nay, đã hết hạn, chưa được gia hạn, nằm trong quy hoạch đất rừng phòng hộ và hành lang bảo vệ tuyến đê; 2 trường hợp đang quản lý 0,12ha đất công ích 5% tại phường Thanh Sơn để trồng cây lâu năm đã hết thời hạn nhưng chưa tiến hành thủ tục đấu giá để cho thuê theo quy định.
“Vượt mặt” Ban Thường vụ Thành ủy trong phê duyệt phương án sản xuất nông nghiệp
Đối với 6 phương án sản xuất nông nghiệp được UBND TP Uông Bí phê duyệt (giai đoạn 2015 - 2020), Thanh tra tỉnh Quảng Ninh cho biết, đây là phương án sản xuất nông nghiệp, không phải dự án đầu tư và chủ phương án là hộ gia đình, cá nhân, do đó, không thuộc trường hợp phải chấp thuận chủ trương đầu tư của UBND tỉnh.
Căn cứ các quy định của pháp luật và văn bản của UBND tỉnh Quảng Ninh chưa có quy định cụ thể về trình tự, thủ tục phê duyệt phương án sản xuất nông nghiệp, Thành ủy Uông Bí đã có quy định về phát triển sản xuất theo phương thức này nhưng chưa xác định đầy đủ các tiêu chí cụ thể để thống nhất kiểm tra, giám sát việc phê duyệt và tổ chức thực hiện phương án sản xuất.
UBND TP Uông Bí đã vận dụng trong việc phê duyệt các phương án sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, chưa thống nhất trong việc thực hiện trình Ban Thường vụ Thành ủy cho ý kiến đối với việc chấp thuận chủ trương và địa điểm đầu tư xây dựng phương án sản xuất; trong 6 phương án, có đến 4 phương án không có ý kiến chấp thuận chủ trương của Ban Thường vụ Thành ủy Uông Bí.
Ngoài ra, việc phê duyệt phương án sản xuất, kinh doanh chưa thống nhất trong xác định thời hạn sản xuất, dẫn đến khó khăn đối với quản lý Nhà nước về đất đai, xây dựng; đặc biệt, trong công tác giải phóng mặt bằng thực hiện dự án.
Chưa hết, UBND TP đã không kịp thời báo cáo, giải trình Thành ủy về việc có sự khác nhau về tên gọi phương án sản xuất của ông Lê Đức Mạnh khi đề xuất chấp thuận chủ trương đầu tư và khi phê duyệt phương án.
Sau khi xin ý kiến chấp thuận chủ trương đầu tư, cơ quan chủ trì (Phòng Kinh tế TP) chưa có văn bản gửi các phòng chuyên môn nghiên cứu hồ sơ và tham gia ý kiến trước khi tham mưu UBND TP Uông Bí ban hành quyết định phê duyệt phương án sản xuất nông nghiệp. Đồng thời, Phòng Kinh tế tham mưu UBND TP ban hành quyết định phê duyệt phương án chưa hết nội dung cần phải tổ chức thực hiện, dẫn đến việc chủ phương án tổ chức thực hiện thi công các hạng mục công trình xây dựng khi chưa hoàn thiện các thủ tục về đất đai, môi trường, xây dựng.
Cùng với đó, một số phương án sản xuất nông nghiệp được TP Uông Bí phê duyệt nhưng không phù hợp với quy hoạch, kế hoạch SDĐ của địa phương, chưa tuân thủ quy định về nguyên tắc SDĐ; kế hoạch SDĐ chưa phù hợp với quy hoạch đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.
Đặc biệt, UBND TP Uông Bí chưa có văn bản xin ý kiến sở, ban, ngành của tỉnh hướng dẫn cho thuê đất đối với trường hợp đất đã được giải phóng mặt bằng đủ điều kiện thực hiện đấu giá quyền SDĐ theo quy định. Trên thực địa, do các cơ quan Nhà nước quản lý chưa chặt chẽ, để các hộ dân tái lấn chiếm, dẫn đến khi thực hiện, chủ phương án chưa thể thi công đồng bộ, tiến độ thực hiện chậm, phương án đầu tư chưa đạt hiệu quả.
Chủ phương án sau khi được TP phê duyệt chưa nghiêm túc thực hiện các thủ tục về đất đai; trong quá trình SDĐ, có chủ phương án đã tự ý chuyển mục đích sử dụng, không tuân thủ quy định pháp luật. Tất cả các phương án sản xuất được phê duyệt đều có cấu phần xây dựng, tuy nhiên, chủ phương án chưa thực hiện lập dự án đầu tư xây dựng; khởi công xây dựng công trình khi chưa đáp ứng được các điều kiện khởi công; tự ý xây dựng các hạng mục công trình, không tiến hành xin cấp giấy phép theo quy định…
Sau khi có quyết định phê duyệt phương án, UBND các xã, phường, các phòng, ban chuyên môn của TP chưa thực hiện hết trách nhiệm trong công tác kiểm tra, giám sát; không kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi vi phạm; chưa kịp thời tham mưu ban hành quyết định xử phạt và khắc phục hậu quả.
Kết luận thanh tra cũng chỉ rõ, trước năm 2010, UBND TP Uông Bí không lập quy hoạch SDĐ để làm căn cứ cấp đất ở cho các hộ di dân vùng kinh tế mới tại các điểm di dân trên địa bàn phường Phương Nam, phường Phương Đông theo chỉ đạo của UBND tỉnh; dẫn đến, 80/206 hộ thuộc diện di dân chưa được cấp GCNQSDĐ. Đồng thời, chưa có phương án xử lý đối với việc cấp phép xây dựng công trình tại khu vực di dân, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân trong việc xin cấp phép xây dựng công trình.
Hàng loạt đơn vị phải chịu trách nhiệm
Theo Thanh tra tỉnh Quảng Ninh, nguyên nhân chủ quan của các tồn tại, vi phạm nêu trên là do UBND TP Uông Bí, UBND các xã, phường chưa làm hết trách nhiệm trong công tác quản lý Nhà nước; thiếu kiểm tra, rà soát, đôn đốc và hướng dẫn các hộ dân thực hiện việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa theo quy định; trong quá trình lập, phê duyệt quy hoạch 3 loại rừng, điều tra, khảo sát, xác minh chưa kĩ về nguồn gốc và hiện trạng thực tế của các thửa đất nên đã quy hoạch rừng phòng hộ vào đất NTTS của hộ dân đang quản lý…
UBND TP Uông Bí, các phòng, ban chuyên môn chưa thống nhất quy trình lập và phê duyệt phương án sản xuất nông nghiệp, còn chủ quan trong việc áp dụng quy định pháp luật liên quan đến các nội dung của phương án.
Lãnh đạo UBND TP Uông Bí chưa quan tâm sát sao tới khu vực di dân, không kịp thời cấp GCNQSDĐ cho các hộ di dân. Trong quá trình lập quy hoạch của khu kinh tế ven biển Quảng Yên và cụm công nghiệp Phương Đông, Phương Nam, UBND TP không kịp thời báo cáo, tham mưu UBND tỉnh Quảng Ninh đưa khu vực di dân ra khỏi quy hoạch, dẫn đến việc không cấp được GCNQSDĐ và giấy phép xây dựng cho các hộ di dân…
Thanh tra tỉnh Quảng Ninh khẳng định, trách nhiệm của những tồn tại, vi phạm trên thuộc về Thường trực UBND TP Uông Bí; Phòng Tài nguyên và Môi trường; Phòng Kinh tế; Phòng Quản lý đô thị; Đội Kiểm tra trật tự đô thị - môi trường và UBND các xã, phường: Phương Nam, Thanh Sơn, Yên Thanh, Phương Đông, Trưng Vương, Quang Trung, Thượng Yên Công và xã Điền Công trước đây.
Đồng thời, yêu cầu Chủ tịch UBND TP Uông Bí chủ trì, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị trực thuộc kiểm điểm trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan.
TP Uông Bí sẽ tổ chức thực hiện kiểm điểm các tập thể, cá nhân như thế nào? Chúng tôi sẽ tiếp tục tìm hiểu và thông tin.