Dự án Đông Nam được chấp thuận chủ trương đầu tư ngày 1/6/2016 theo Quyết định số 1638/QĐ-UBND của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình. Tổng mức đầu tư 773 tỷ đồng trên diện tích đất 19,8ha. Dự án Quảng Phong có địa điểm xây dựng tại phường Quảng Phong với diện tích sử dụng đất là 9,9ha (quy hoạch chi tiết được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 2226/QĐ-UBND ngày 23/6/2017 và phê duyệt điều chỉnh bổ sung tại Quyết định số 1868/QĐ-UBND ngày 6/6/2018). Khái toán tổng mức đầu tư dự án hơn 521 tỷ đồng.
2 dự án trên đều do Liên danh Công ty Tiên Phong và Công ty Cổ phần Tư vấn và Đầu tư xây dựng Mê Linh làm nhà đầu tư (NĐT). Trong đó, đứng đầu liên danh là Công ty Tiên Phong, doanh nghiệp địa phương có trụ sở tại phường Quảng Long, thị xã Ba Đồn.
Kết luận thanh tra số 149/KL-TTr ngày 4/3/2024 của Thanh tra tỉnh Quảng Bình chỉ rõ sai phạm tại từng dự án cụ thể như sau.
Đối với Dự án Đông Nam: Công tác giải phóng mặt bằng (GPMB), UBND huyện Quảng Trạch và Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện đã thực hiện trình tự, thủ tục GPMB cơ bản đúng quy định. Tuy nhiên, phần kinh phí bồi thường, hỗ trợ GPMB của dự án còn có sự chênh lệch.
Theo hồ sơ đề xuất của NĐT và Hợp đồng số 12/2018/HĐ-DADT ngày 10/5/2018 về thực hiện dự án đầu tư thì chi phí bồi thường GPMB của dự án là 7,95 tỷ đồng. Thực tế theo xác nhận của Sở Tài chính, số tiền đền bù GPMB là 7,19 tỷ đồng, chênh lệch giá trị bồi thường GPMB thực tế thấp hơn hồ sơ đề xuất, số tiền 756 triệu đồng. Theo quy định, NĐT phải nộp vào ngân sách Nhà nước số tiền chênh lệch trên.
Về việc chuyển quyền sử dụng đất đã đầu tư xây dựng hạ tầng cho người dân tự xây dựng nhà ở, UBND tỉnh có Quyết định số 3294/QĐ-UBND ngày 29/8/2019 về việc phê duyệt khu vực được chuyển quyền sử dụng đất đã đầu tư hạ tầng cho người dân tự xây nhà ở thuộc dự án với tổng diện tích đất ở là 8,7ha (306 lô đất); riêng 41 lô đất ở nằm tại mặt tiền tuyến đường 36m (với tổng diện tích 1,1ha) thực hiện việc xây dựng nhà ở thương mại nhưng đến nay NĐT chưa xây.
Việc cho phép chuyển quyền sử dụng đất là đúng thẩm quyền, nhưng Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) chưa thực hiện việc xác định lại giá đất đối với 306 thửa đất (do không đầu tư xây dựng khu nhà ở thương mại). Sở Xây dựng chưa tham mưu cho UBND tỉnh điều chỉnh Quyết định số 1056/QĐ-UBND ngày 25/3/2019 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc chấp thuận đầu tư Dự án Đông Nam.
Tại Quyết định số 1056 và Hợp đồng thực hiện dự án đầu tư số 12/2018/HĐ-DAĐT ký ngày 10/5/2018 giữa bên mời thầu với NĐT và doanh nghiệp dự án, thời gian thực hiện dự án là 48 tháng kể từ ngày ký hợp đồng, thời gian hoàn thành hạ tầng kỹ thuật là 24 tháng kể từ ngày khởi công.
Tại thời điểm thanh tra đã quá thời gian theo hợp đồng, NĐT chưa báo cáo Sở Xây dựng để tổ chức nghiệm thu hoàn thành công trình, bàn giao đưa vào vận hành, khai thác sử dụng nhưng đã tiến hành chuyển nhượng toàn bộ đối với 306 lô đất là sai quy định của pháp luật (căn cứ Nghị định số 46/2015/NĐ-CP ngày 12/5/2015 của Chính phủ về quản lý chất lượng công trình, nay là Nghị định số 06/2021/NĐ-CP ngày 26/01/2021); chưa tiến hành xây dựng nhà đối với 41 lô đất nhà ở thương mại là thực hiện quá chậm so với thời gian, tiến độ thực hiện dự án.
Theo Quyết định số 906/QĐ-UBND ngày 13/3/2019 của UBND tỉnh về việc chuyển mục đích sử dụng đất và giao đất cho NĐT để thực hiện dự án, thời hạn giao đất của dự án là ngày 10/5/2022, đến nay đã quá thời hạn giao đất nhưng NĐT vẫn chưa hoàn thành dự án nên Sở TN&MT chưa thể cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đối với các thửa đất này. Các sai phạm nêu trên, trách nhiệm thuộc về Sở Xây dựng, Sở TN&MT, NĐT và doanh nghiệp dự án.
    |
 |
| Dự án do Công ty Tiên Phong thi công. Ảnh HV |
Đối với Dự án Quảng Phong: UBND tỉnh Quảng Bình ban hành Quyết định số 845/QĐ-UBND ngày 24/3/2020, điều chỉnh, bổ sung khoản chi phí quảng cáo bán hàng vào tổng chi phí phát triển dự án để tính tiền sử dụng đất NĐT phải nộp ngân sách Nhà nước; trong quá trình thực hiện dự án UBND tỉnh có phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết các lô đất có ký hiệu TM, CX, NT nhưng Sở Xây dựng, NĐT, doanh nghiệp dự án chưa ký phụ lục hợp đồng là thực hiện chưa đúng quy định về điều chỉnh hợp đồng tại Hợp đồng số 13/2018/HĐ-DAĐT; do đó chưa đầy đủ cơ sở để thanh toán tổng chi phí phát triển dự án đối với khoản mục chi phí quảng cáo, bán hàng, số tiền 1,2 tỷ đồng.
Về việc kiểm tra công tác thu hồi đất, GPMB, chuyển mục đích, giao đất để thực hiện Dự án Quảng Phong, thanh tra phát hiện có 1.902,2m2 đất nằm trong phạm vi dự án đã thu hồi, GPMB, không giao cho NĐT để thực hiện dự án nhưng Sở TN&MT chưa tham mưu UBND tỉnh giao đất cho UBND phường Quảng Phong quản lý theo đúng quy định.
Hiện nay, phần hạ tầng kỹ thuật của Dự án Quảng Phong đã được bàn giao cho địa phương, các đơn vị tiếp nhận để quản lý, vận hành. Tuy nhiên, đối với các hạng mục công trình điện (đường dây trung thế, trạm biến áp, hệ thống điện hạ thế) NĐT vẫn phải quản lý, vận hành chờ quyết định của cơ quan có thẩm quyền điều chuyển tài sản cho EVN quản lý. Lý do chậm bàn giao hạng mục điện theo giải thích của NĐT là do vướng các quy định tại Quyết định số 41/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định trình tự, thủ tục điều chuyển công trình điện được đầu tư bằng nguồn vốn Nhà nước sang Tập đoàn Điện lực Việt Nam quản lý. Dẫn đến, dự án đến nay chưa thể quyết toán được.
Kỳ II: Thu hồi gần 7 tỷ đồng do sai phạm tài chính