Phê duyệt dự án khi chưa có quy hoạch tổng thể

Tại thời điểm thanh tra, Bộ VH-TT&DL đang thực hiện 86 D.A, tổng mức đầu tư hơn 7,8 nghìn tỷ đồng.

Giai đoạn 2008 - 2010, Bộ thực hiện phê duyệt theo thẩm quyền 59 D.A, mức đầu tư hơn 1,5 nghìn tỷ. Trong đó, 6 D.A có hạng mục công trình đầu tư bằng nguồn vốn ngoài ngân sách Nhà nước (xã hội hoá) về đào tạo dạy nghề thuộc lĩnh vực văn hoá, thể thao.

TTCP đã chỉ ra một số khuyết điểm trong việc xây dựng, tổ chức thực hiện quy hoạch phát triển ngành, như: Chưa có quy hoạch tổng thể ngành Điện ảnh giai đoạn trước năm 2010; chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể đối với nguồn vốn xã hội hoá về đào tạo, dạy nghề trong lĩnh vực văn hoá, thể thao.

Nhiều D.A đầu tư có tiến độ thực hiện kéo dài từ 3 - 5 năm; phê duyệt D.A ở lĩnh vực điện ảnh khi chưa có quy hoạch tổng thể ngành Điện ảnh; vi phạm trình tự, thủ tục đầu tư; phê duyệt khi chưa có báo cáo nghiên cứu khả thi, kết quả thẩm định; phê duyệt thiết kế kỹ thuật và dự toán trước khi có quyết định phê duyệt D.A đầu tư; chưa thẩm định đã ra quyết định phê duyệt kế hoạch đấu thầu; chỉ định thầu một số gói thầu khi chưa có quyết định đầu tư...

Nguyên nhân dẫn đến sai phạm là do Bộ VH-TT&DL chưa kiểm tra, giám sát các D.A đầu tư thường xuyên, liên tục; chủ đầu tư, nhà thầu cũng vi phạm về công tác thẩm định D.A đầu tư, thẩm định dự toán, thanh toán khối lượng hoàn thành và thuế nhập khẩu thiết bị, thanh toán bù chi phí phát sinh vật liệu, nhân công, máy thi công với tổng số tiền hơn 11,3 tỷ đồng…

Chậm tiến độ, nhiều lần điều chỉnh mức đầu tư

Thanh tra tại D.A đầu tư “Cải tạo, nâng cấp phim trường và cơ sở vật chất kỹ thuật Hãng phim Giải Phóng” cho thấy: D.A có tổng mức đầu tư ban đầu hơn 167,3 tỷ đồng với mục tiêu xây dựng mới nhà điều hành và trường quay, cải tạo nhà 5 tầng.  

Trong quá trình thực hiện, D.A được điều chỉnh 3 lần nâng tổng mức đầu tư lên hơn 236,2 tỷ đồng. Thời gian khởi công và hoàn thành năm 2004 - 2007, nhưng đến thời điểm thanh tra, D.A đã kéo dài hơn 40 tháng so với kế hoạch, nhiều công việc về xây lắp và lắp đặt trang thiết bị vẫn dở dang, công trình chưa hoàn thành.

Kiểm tra quá trình chuẩn bị đầu tư, đoàn thanh tra phát hiện nhà thầu tư vấn là Cty Cổ phần Tư vấn Xây dựng Việt Nam (CIC) tiến hành khoan thăm dò địa chất hạng mục Phim trường nhưng không có phương án khảo sát, không đúng với quy định của Bộ Xây dựng về quản lý chất lượng công trình. Do vậy, Báo cáo khảo sát địa chất, địa hình thiếu thực trạng các móng nhà cũ, xác định không chính xác kích thước mặt bằng, dẫn đến phải điều chỉnh lại kích thước nhà điều hành gây lãng phí hơn 1,1 tỷ đồng.

Hãng phim Giải Phóng đã tổ chức đấu thầu, chỉ định thầu, hợp đồng thi công xây lắp, mua sắm thiết bị và nghiệm thu, thanh - quyết toán khối lượng hoàn thành. Tuy nhiên, việc thẩm định, điều chỉnh thiết kế kỹ thuật, dự toán cũng mắc phải không ít sai phạm như phê duyệt kết quả đấu thầu các gói thầu số 1, 3, 4 và 7 của D.A khi chưa thẩm định kết quả đấu thầu.

Bên cạnh đó, CIC không cung cấp được hồ sơ năng lực về tư vấn quản lý D.A, phương án khảo sát và hồ sơ dự thầu của các nhà thầu tham gia đấu thầu không đúng với quy định trong hồ sơ mời thầu; thực hiện xét thầu, báo cáo kết quả đấu thầu gói thầu số 1 của D.A bỏ qua bước sửa lỗi số học và hiệu chỉnh sai lệch không đúng với quy định của Chính phủ về Quy chế đấu thầu.

Chưa hết, khi tổ chức đấu thầu, Hãng phim Giải Phóng còn thành lập các tổ tư vấn xét thầu. Trong đó, các thành viên của tổ không có chứng chỉ đấu thầu.

Năm 2007, Hãng phim Giải Phóng ký hợp đồng với ông Đặng Phúc Yên, ông Lâm Lê Dũng về giám sát lắp đặt 2 gói thầu thiết bị công nghệ trong khi không có chứng chỉ hành nghề, đăng ký kinh doanh hoạt động giám sát thi công.

Hãng phim đã mua sắm 75 thiết bị công nghệ chuyên dùng, sử dụng 34 thiết bị có giá trị hơn 36,8 tỷ đồng vào sản xuất có doanh thu, nhưng không tạm trích khấu hao…

Đến khi nghiệm thu, thanh quyết toán, Hãng phim Giải Phóng đã thanh toán bằng ngân sách Nhà nước cho EMICo - nhà thầu “cung cấp lắp đặt dây truyền sản xuất phim HD-2K” của D.A với số tiền nhập khẩu hơn 57,3 nghìn EUR. Trong khi đó, EMICo chỉ phải nộp thuế nhập khẩu 38,8 nghìn EUR, chênh lệch 18,5 nghìn EUR (hơn 302 triệu đồng) không đúng với quy định.

Thu hồi tiền sai phạm

Từ những sai phạm trên, TTCP đề nghị Bộ VH-TT&DL trình Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể ngành Điện ảnh đến năm 2020, tầm nhìn 2030; nghiên cứu, chấn chỉnh việc thực hiện các quy định của pháp luật; kiểm tra, rà soát việc triển khai thực hiện D.A “Mở rộng Trường Cao đẳng Thể dục thể thao Đà Nẵng và Trung tâm Huấn luyện thể thao Quốc gia III”, nhằm quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách Nhà nước chặt chẽ, đạt hiệu quả cao...

Bên cạnh đó, TTCP cũng đề nghị Bộ VH-TT&DL chỉ đạo 3 chủ đầu tư xử lý tổng số tiền vi phạm hơn 11,3 tỷ đồng (trong đó, thu hồi về ngân sách Nhà nước hơn 687 triệu đồng, giảm trừ dự toán hơn 8,3 tỷ đồng và giảm quyết toán hơn 2,2 tỷ đồng). Cụ thể: Trường Trung cấp Du lịch Nha Trang phải thu hồi số tiền hơn 46,2 triệu đồng; Nhà hát Ca, Múa, Nhạc nhẹ Việt Nam thu hồi số tiền hơn 239,3 triệu đồng và Hãng phim Giải Phóng thu hồi hơn 402,4 triệu đồng của EMICo, giảm trừ dự toán gói thầu số 1 hơn 8,3 tỷ đồng và giảm trừ quyết toán hơn 2,2 tỷ đồng.

Đồng thời, Bộ chỉ đạo Nhà hát Ca, Múa, Nhạc Việt Nam kiểm tra, rà soát giá trị bù tỷ giá đối với Hợp đồng số 1404- 2009/HĐEPC/NHCMN-tek-KL ngày 14/4/2009 với Liên danh nhà thầu Tekcast - Kiến Lâm) theo đúng quy định Nhà nước, có xem xét hợp đồng và tiến độ thực hiện hợp đồng; trình Bộ VH-TT&DL phê duyệt dự toán và tiến hành thanh quyết toán công trình.

Văn phòng Chính phủ đã có văn bản truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đồng ý với kiến nghị của TTCP tại kết luận thanh tra về công tác quản lý Nhà nước của Bộ VH-TT&DL.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ VH-TT&DL chỉ đạo tổ chức kiểm điểm nghiêm túc đối với các tập thể và cá nhân liên quan có khuyết điểm, vi phạm được nêu tại kết luận thanh tra; có biện pháp chấn chỉnh kịp thời công tác quản lý.

Lê Nguyên