Nhiều diện tích đất trong phạm vi quy hoạch mỏ được khoán thầu không đúng quy định. Ảnh: Văn Thanh

Khoán thầu sai quy định

Vùng đất Cổ Định (Triệu Sơn) từ lâu nổi tiếng có trữ lượng quặng Cromit vào loại lớn nhất Việt Nam, phân bố chủ yếu tại các xã Tân Ninh, Vân Sơn, Thái Hòa. Công ty Cổ phần Cromit Cổ Định (Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam) là đơn vị được cấp phép khai thác và quản lý.

Theo tìm hiểu của PV, tại các xã Tân Ninh, Vân Sơn, Thái Hòa có tới hàng trăm ha đất thuộc D.A quy hoạch mỏ Cromit được chính quyền các địa phương trên ký cho thầu sai quy định với các hộ dân trong xã theo kiểu “nhắm mắt làm liều”. Tại khu vực lòng hồ Cổ Định, xã Tân Ninh và thôn 1, 4, 5, 6 của xã Vân Sơn được coi là những điểm “nóng” trong việc cho thuê thầu không đúng theo quy định.

Thống kê cụ thể của UBND huyện Triệu Sơn cho thấy, từ năm 2005 - 2012, UBND xã Tân Ninh đã ký hợp đồng giao khoán thầu đất cho 23 hộ gia đình với diện tích 355,8ha. Tại xã Thái Hòa, từ năm 2003 - 2009, UBND xã đã ký hợp đồng giao khoán thầu đất với 19 trường hợp với diện tích 100,17ha. Tại xã Vân Sơn có 9 trường hợp với diện tích 96,62ha.

Hầu hết diện tích được khoán cho các hộ dân chủ yếu phục vụ cho mục đích nuôi trồng thủy sản, làm trang trại, trồng cây lâm nghiệp. Tuy nhiên, hầu hết các hợp đồng giao khoán thầu đều sai với quy định của Luật Đất đai hiện hành. Đa số các hợp đồng giao khoán thầu thường có thời hạn từ 10 - 20 năm. Số tiền thu được từ các hợp đồng cho thuê đất đều được nộp vào ngân sách của các địa phương. Cho đến thời điểm hiện nay, nhiều hợp đồng giao khoán thầu không đúng quy định vẫn chưa có các hình thức xử lý đối với chủ sử dụng đất trên địa bàn.

Mặt khác, hầu hết diện tích đất được chính quyền giao khoán cho các hộ đều nằm trong quy hoạch khai thác mỏ. Trong khi chính quyền sở tại chỉ “chăm chú” nhìn vào cái lợi trước mắt thì lợi ích lâu dài của người dân lại bị bỏ ngỏ. Đa số hộ dân không hiểu được những quy định chung trong việc giao khoán thầu. “Thấy địa phương có chủ trương, chúng tôi cũng làm đơn xin thuê thầu để có đất sản xuất, chứ có biết gì đâu”, chủ 1 trang trại ở xã Tân Ninh cho biết.

Chậm trễ trong giải quyết

Trao đổi vấn đề trên với PV, ông Lê Đình Hóa, Trưởng Phòng Tài nguyên & Môi trường huyện Triệu Sơn khẳng định: “Hầu hết những hợp đồng thầu khoán mà chính quyền địa phương ký với các hộ dân nhận thầu số diện tích đất trong quy hoạch vùng mỏ đều sai thẩm quyền và không đúng quy định. Hiện tại, chúng tôi đang tiến hành rà soát lại số hợp đồng đã ký, báo cáo xử lý các trường hợp vi phạm trên”.

Ngày 18/12/2012, UBND tỉnh Thanh Hóa có Công văn số 152/TB-UBND về ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Đức Quyền tại buổi làm việc với Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam về tiến độ triển khai D.A liên doanh khai thác, chế biến Cromit Cổ Định và tiến độ xây dựng Nhà máy Ferocrom Cổ Định Thanh Hóa. Trong đó: Yêu cầu UBND huyện Triệu Sơn chỉ đạo UBND các xã trong vùng D.A rà soát lại toàn bộ các hợp đồng cho thuê đất, thuê mặt nước, thuê và trồng rừng trong phạm vi khai thác quặng Cromit và khu vực triển khai trong trường hợp liên doanh. Chấm dứt các hợp đồng có mục đích không rõ ràng và các hợp đồng ký cho thuê không đúng thẩm quyền. Có giải pháp chống đầu cơ trục lợi thông qua các hợp đồng thuê đất, mặt nước nhằm trục lợi khi triển khai D.A.

Đáng nói là, thực trạng hàng loạt hợp đồng thầu khoán không đúng thẩm quyền, quy định trong phạm vi quy hoạch vùng mỏ được chính quyền địa phương “làm bừa” đã diễn ra trong nhiều năm qua, gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác quy hoạch và quản lý, bảo vệ vùng mỏ, nhưng mãi cho đến thời điểm Công văn 152/TB-UBND của UBND tỉnh Thanh Hóa thì lãnh đạo huyện Triệu Sơn mới “phát lệnh” rà soát theo chỉ đạo của UBND tỉnh.

Lý giải cho sự chậm trễ trên, ông Hóa lấy lí do: “Do bận giải quyết các vấn đề khác nên chưa có thời gian tập trung giải quyết”. Đến nay, nhiều hợp đồng khoán thầu trái thẩm quyền, không đúng quy định, phạm vi quản lý vùng mỏ vẫn chưa được giải quyết dứt điểm, khiến công tác quản lý đất đai, khai thác tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh gặp không ít khó khăn, gây bức xúc trong dư luận.

       Văn Thanh