Theo dự báo của Thành ủy Hà Nội, diễn biến tình hình, tính chất phức tạp và mức độ gay gắt trong KN,TC (nhất là về đất đai, giải phóng mặt bằng) của công dân trên địa bàn TP chưa có dấu hiệu giảm bớt. Do vậy, thời gian tới, các cấp uỷ, chính quyền của TP cần tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo triển khai đồng bộ, hiệu quả các nhóm giải pháp, trong đó tập trung vào lĩnh vực quy hoạch, quản lý đất đai, giải phóng mặt bằng, đầu tư xây dựng. Các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra về giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất; kiên quyết thu hồi những trường hợp sử dụng không hiệu quả, không đúng đối tượng và sai mục đích.

TP đặc biệt lưu ý, trong quá trình thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (khâu mấu chốt dẫn đến các KN,TC), các địa phương phải thực hiện công khai, dân chủ, công bằng, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người dân có đất bị thu hồi. Phải xử lý hài hòa mối quan hệ lợi ích giữa người sử dụng đất, Nhà nước và nhà đầu tư thì KN,TC chắc chắn sẽ giảm bớt.

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tiếp dân, giải quyết KN,TC, cần xác định rõ trách nhiệm của các cấp trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, nhất là đối với các vụ đông người, phức tạp, vượt cấp. Định kỳ phải rà soát các vụ KN,TC tồn đọng, xây dựng kế hoạch để giải quyết dứt điểm và chú trọng làm tốt công tác hòa giải, tuyền truyền, hướng dẫn pháp luật.

Đối với các cơ quan chức năng, nhất là Công an TP, Thành uỷ Hà Nội yêu cầu xử lý kịp thời những trường hợp tập trung đông người, gây mất an ninh trật tự tại các cơ quan của Đảng và Nhà nước; nắm chắc tình hình và phân hóa các đối tượng lợi dụng quyền KN,TC xúi giục, kích động người KN,TC gây rối để có biện pháp xử lý hữu hiệu.

Báo cáo của Ban Thường vụ Thành ủy Hà Nội cho thấy, từ năm 2007 đến nay, tình hình KN,TC của công dân trên địa bàn TP luôn ở mức cao so với các tỉnh, TP khác trong cả nước. Trong đó, nhiều vụ khiếu kiện đông người phức tạp, gây mất an ninh trật tự công cộng. 5 năm qua, các cơ quan hành chính của TP đã tiếp gần 400.000 lượt người đến KN,TC (thụ lý theo thẩm quyền 18.913 vụ, đã giải quyết được 17.994 vụ, đạt tỷ lệ 94%); đồng thời tiếp nhận, xử lý 240.000 đơn các loại.

Sau khi hợp nhất (từ năm 2009 đến nay), số lượt công dân KN,TC không tăng nhiều nhưng tính chất vụ việc có chiều hướng phức tạp. Các vụ KN,TC đông người tập trung chủ yếu tại một số quận, huyện có tốc độ đô thị hoá nhanh, triển khai nhiều dự án liên quan đến việc thu hồi đất như: Đống Đa, Tây Hồ, Từ Liêm, Hà Đông, Thạch Thất.... Tình trạng đơn thư gửi tràn lan mang tính phổ biến, nhất là trong các dịp có các sự kiện chính trị quan trọng. Có những vụ việc đã được giải quyết đúng chính sách pháp luật, có lý, có tình nhưng công dân vẫn không chấp nhận mà cố tình khiếu kiện, nhất là các vụ KN liên quan đến giải phóng mặt bằng khi thu hồi đất tại những dự án triển khai kéo dài, các vụ việc đòi lại nhà đất cũ hoặc tranh chấp đất đai trong nội bộ nhân dân. Cá biệt, một số trường hợp lợi dụng quyền KN,TC để xúi giục, kích động, lôi kéo tập trung đông người. Thậm chí, có sự liên kết các đoàn KN,TC với nhau để tạo sức ép với các cơ quan của Đảng và Nhà nước, gây mất an ninh trật tự trên địa bàn.

Từ thực tế giải quyết các vụ KNTC chỉ có 9% KN đúng, 20% KN có đúng, có sai; 67% KN sai; 15% TC đúng, 46% TC có đúng, có sai, 39% TC sai. Qua đó đã kiến nghị thu hồi về cho Nhà nước hơn 16 tỷ đồng, 211.000m2 nhà, đất; thu hồi 282 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, trả lại người dân 87,7 tỷ đồng và 5120m2 đất nhà; kiến nghị xử lý kỷ luật 1.080 người, chuyển cơ quan điều tra 24 vụ việc.

Tuy nhiên, đánh giá kết quả thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị và Thành ủy trong công tác tiếp công dân, giải quyết KN,TC, cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, các ngành của TP đã thừa nhận một số hạn chế, tồn tại trong công tác chỉ đạo, điều hành và quản lý Nhà nước, nhưng đồng thời cũng do cơ chế, chính sách pháp luật còn những điểm bất cập.

Hiện nay, một số địa phương của Hà Nội chưa gắn việc tiếp công dân với giải quyết KN,TC, phòng, chống tham nhũng và cải cách hành chính; chỉ chú trọng đến việc giải quyết hết thẩm quyền mà chưa quan tâm giải quyết dứt điểm vụ việc nên vẫn còn tình trạng KN,TC tồn đọng kéo dài, gây bức xúc cho người dân và phát sinh khiếu kiện vượt cấp. Có nơi, có chỗ còn né tránh, đùn đẩy trách nhiệm hoặc thiếu nghiêm túc, kịp thời trong việc thực hiện các văn bản chỉ đạo của Trung ương, Thành ủy và UBND TP về giải quyết KN,TC. Việc tổ chức thực hiện các quyết định giải quyết KN đã có hiệu lực pháp luật, các quyết định xử lý về TC vẫn còn hạn chế. Từ đó dẫn đến việc người dân có thái độ gay gắt hoặc quay sang TC chính quyền cố tình bao che sai phạm, làm giảm lòng tin của người dân vào bộ máy chính quyền các cấp...

Minh Nghĩa