Sử dụng các quỹ sai mục đích

Theo TTCP, tổng giá trị quỹ đầu tư phát triển được trích trong giai đoạn 2006 - 2010 là trên 111.000 tỷ đồng, nhưng trong kỳ, Cty mẹ đã cấp vốn cho các đơn vị phụ thuộc, góp vốn điều lệ cho các đơn vị thành viên, điều chỉnh vốn và các quỹ sử dụng cho các dự án bằng nguồn quỹ trên 126.000 tỷ đồng là không đúng quy định.

Dự án đường từ TP Cà Mau đến Khu công nghiệp Khí - Điện - Đạm Cà Mau và đường vào ấp Bao Nhàn, xã Hồ Thị Kỷ, huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau không thuộc công trình dầu khí, nhưng PVN đã ứng vốn từ quỹ đầu tư phát triển cho tỉnh 352 tỷ đồng để thực hiện. Ngoài ra, Tập đoàn cũng sử dụng hơn 40 tỷ đồng tiền quỹ để xây dựng đường giao thông xã Hồ Thị Kỷ; hơn 20 tỷ đồng xây dựng Trường Mẫu giáo Trà My (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu).

Cũng trong thời kỳ 2006 - 2010, PVN đã sử dụng sai hơn 11,8 tỉ đồng quỹ nghiên cứu khoa học và đào tạo khi thực hiện cấp vốn cho Ban Quản lý Khí - Điện - Đạm Cà Mau.

Việc quản lý và sử dụng quỹ bảo đảm nghĩa vụ tài chính, PVN có 11 nhà thầu dầu khí buộc phải trích quỹ này, nhưng thực tế có 8 nhà thầu chưa trích, trong đó có 2 hợp đồng đã được phê duyệt kế hoạch thu dọn mỏ có trong chương trình công tác và ngân sách năm 2011. Việc này chưa thực hiện nghiêm túc Quyết định 40 của Thủ tướng Chính phủ về thu dọn các công trình cố định, thiết bị và phương tiện phục vụ hoạt động dầu khí.

Đầu tư ra ngoài doanh nghiệp tỷ suất lợi nhuận thấp

PVN đã thực hiện việc ứng vốn xây dựng các công trình ngoài hàng rào Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, tỉnh Quảng Ngãi và một số công trình thuộc địa phương khác nhau kéo dài nhiều năm.

Đặc biệt, tính đến 2010, tổng số tiền đầu tư theo chỉ đạo của Chính phủ chưa thanh toán được là trên 1.963 tỷ đồng. Đáng chú ý, PVN đã ứng vốn từ lâu, nhưng các đơn vị được ứng vốn đều không có kế hoạch trả nợ và các tỉnh Cà Mau, Thanh Hóa, Quảng Ngãi không có khả năng thanh toán.

Ngoài ra, PVN tự ứng vốn cho các tỉnh Sóc Trăng, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Hậu Giang với giá trị trên 622 tỷ đồng để các địa phương thực hiện công tác giải phóng mặt bằng khi không có chỉ đạo của Thủ tướng.

TTCP kết luận, đến hết năm 2010, tổng giá trị các khoản đầu tư tài chính ra ngoài của Tập đoàn xấp xỉ 114.600 tỷ đồng. Trong đó, đầu tư vào các Cty con 100% vốn Nhà nước là trên 79.600 tỷ đồng (tỷ suất lợi nhuận gần 22%); đầu tư vào các Cty con cổ phần trên 13.700 tỷ đồng (11,6%); đầu tư vào lĩnh vực dầu khí, tìm kiếm thăm dò khai thác dầu khí gần 46.000 tỷ đồng (28,75%); đầu tư vào các ngành, lĩnh vực phụ trợ 27.800 tỷ đồng (8,89%); đầu tư vào lĩnh vực bất động sản, bảo hiểm, ngân hàng, tài chính gần 5.600 tỷ đồng (7,03%)…

Như vậy, việc đầu tư tại các Cty con 100% vốn Nhà nước, vào lĩnh vực dầu khí, tìm kiếm thăm dò khai thác có tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư rất cao. Trong khi đó, việc đầu tư tại các Cty liên kết, các lĩnh vực tài chính, bảo hiểm, ngân hàng, bất động sản tỷ suất lợi nhuận thấp.

30 triệu USD cho con tàu quá tuổi

TTCP kết luận, PVN và các đơn vị thành viên đã chỉ định một số gói thầu sai quy định. Cụ thể: PVN chỉ định 2 gói thầu với giá trị trên 32 tỷ đồng tại Nhà máy lọc dầu Dung Quất; các đơn vị thành viên chỉ định 4 gói thầu với trị giá trên 703 tỷ đồng, 110,5 triệu USD và 0,6 triệu EURO.

Đặc biệt, năm 2006, Thủ tướng cho phép PVN đóng mới tàu địa chấn 2D nhưng sau đó, Tổng Cty Thăm dò Khai thác Dầu khí (PVEP) lại ký hợp đồng mua tàu cá Pavlovsk được hoán cải thành tàu địa chấn 2D với giá 30 triệu USD. Tàu này được đóng từ năm 1983, quá 10 năm so với quy định đăng kiểm.

Năm 2009, PVN cho phép PVEP chuyển nhượng tàu khảo sát địa chấn Bình Minh 2 cho Tổng Cty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí (PTSC) với trị giá chuyển nhượng theo sổ sách kế toán và PTSC được trả trong 5 năm không tính lãi giá trị 29 triệu USD. Nhưng cho đến thời điểm thanh tra, chưa có đợt thanh toán nào được thực hiện.

Cũng năm 2009, PVEP có Quyết định 1395 về việc tiếp nhận Cty Du lịch Khách sạn Thái Bình làm đơn vị thành viên và PVEP đã chuyển tiền hỗ trợ cho tỉnh Thái Bình 40 tỷ đồng từ nguồn vốn kinh doanh của Tổng Cty.

Năm 2010, PVEP ký Hợp đồng số 40 chuyển nhượng toàn bộ vốn của Cty TNHH Một thành viên Du lịch Dầu khí Thái Bình cho Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí (PVC) với giá trị trên 111 tỷ đồng, nhưng đến nay vẫn chưa được thanh toán khoản tiền này.

Tính đến hết 2010, PVN đã cổ phần hóa 17 Cty, tổng số tiền thu được là trên 23.800 tỷ đồng. Tuy nhiên, số tiền các đơn vị nộp về quỹ của Tập đoàn chỉ đạt 21.800 tỷ đồng.

Nhiều kiến nghị đáng lưu ý

TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công thương phê duyệt kế hoạch dọn mỏ của một số hợp đồng dầu khí; giao các Bộ: Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư có biện pháp thu hồi trên 1.600 tỷ đồng mà PVN đã ứng vốn xây dựng các công trình và ở các địa phương theo sự chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Yêu cầu PVN thu hồi về Quỹ Sắp xếp và Đổi mới doanh nghiệp gần 2.000 tỷ đồng mà một số đơn vị chưa nộp từ việc cổ phần hóa; tính và thu tiền lãi chậm nộp theo quy định của các đơn vị trên 185 tỷ đồng; chỉ đạo các đơn vị thành viên rà soát lại việc đầu tư vốn ra ngoài doanh nghiệp, xác định những đơn vị bị thua lỗ để có kế hoạch thoái vốn, tái cơ cấu thích hợp để bảo toàn tài sản Nhà nước.

PVN cần chỉ đạo PVEP thu hồi 29 triệu USD chuyển nhượng tàu Bình Minh 02, khoản 111 tỷ đồng chưa được thanh toán khi bán khách sạn Thái Bình…

Trong Văn bản 1775/VPCP-TNTN của Văn phòng Chính phủ gửi TTCP, Bộ Công thương, Bộ Tài chính, PVN, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã đồng ý những kiến nghị của TTCP; yêu cầu PVN rà soát lại đầu tư ra ngoài ngành và đầu tư tại các Cty liên kết, đánh giá hiệu quả đầu tư và số liệu các đơn vị bị thua lỗ, tập trung vào ngành nghề chính, xây dựng lộ trình thoái vốn hợp lý, tránh thiệt hại lãng phí; kiểm tra đánh giá hiệu quả đối với các gói thầu chỉ định không đúng quy định, làm rõ nguyên nhân và kết luận trách nhiệm của các cá nhân liên quan...

Thái Hải