Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn trao đổi với DN tại đối thoại_Ảnh D.Đ.M.

Nói thẳng và thật…

Ghi nhận ý kiến hầu hết DN đều nói, Cơ quan Thuế, Hải quan hướng dẫn mỗi nơi một kiểu. Dù DN có làm đúng, nhưng vẫn thường xuyên bị “dọa” sẽ xử phạt, dù cơ quan quản lý lúc nào cũng hô hào đồng hành…

Đại diện Công ty TNHH Thời trang và Mỹ phẩm Duy Anh, bức xúc, từ năm 2012 đến nay, Công ty làm thủ tục hoàn 25 tỷ đồng thuế VAT, cơ quan thuế đã kiểm tra 2 lần, quyết định cho hoàn, nhưng sau đó, có báo cáo cho biết không được giải quyết hoàn thuế vì hàng tồn kho nhiều. Tình cảnh đã đẩy DN từ chỗ thiếu vốn, càng khó khăn hơn. Việc lấy lý do hàng tồn kho nhiều mà từ chối hoàn thuế là không có căn cứ pháp lý, DN này đề nghị Bộ Tài chính có trả lời thỏa đáng để DN có cơ sở tính toán kế hoạch kinh doanh.

Bà Phượng, chủ một DN ở TP. Hồ Chí Minh cũng bức xúc kể ra tại buổi đối thoại một câu chuyện bị thuế hành. DN bà Phượng đã không được Cơ quan Thuế chấp nhận chi phí hợp lệ từ lãi vay, vì cho rằng tại thời điểm vay vốn, DN vẫn còn tiền. Giải thích hết lời mà Chi cục Thuế Tân Bình không chấp nhận. Khi DN dọa kiện thì mới được giải quyết. 

Đại diện của Vinamilk nêu thắc mắc, DN không được hoàn thuế VAT theo Thông tư 06 với Dự án Nhà máy sữa bột tại Bình Dương có tổng đầu tư trên 2.000 tỷ đồng. Đến tháng 10/2013, doanh thu tại nhà máy đã đạt trên 600 tỷ và thuế VAT đã nộp hơn 60 tỷ đồng. Tính từ thời điểm Công ty gửi văn bản thắc mắc hồi tháng 9/2012 đến 22/5/2013 Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh mới có công văn trả lời, nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết.

Công ty Minh Luân chuyên nhập máy kéo đã sử dụng ở Nhật về để tân trang, sửa chữa rồi xuất sang các nước thứ 3. DN đã có công văn và được Cục Giám quản hải quan, Tổng cục Hải quan hướng dẫn DN làm các thủ tục dạng tạm nhập tái xuất. Theo quy định, hàng nhập không tiêu thụ tại Việt Nam không chịu thuế nhập khẩu. Nhưng khi làm thủ tục hoàn thuế thì lại bị Cục Thuế xuất nhập khẩu cũng thuộc Tổng cục Hải quan từ chối hồ sơ không cho hoàn thuế vì cho rằng, sản phẩm đã được gia công thêm nên không đúng ý nghĩa “tạm nhập tái xuất”. Chính sự không thống nhất chính sách giữa 2 đơn vị cùng của hải quan mà DN lãnh hậu quả.

Trường hợp của Công ty SX TM công nghiệp A.V.A.L lại liên quan đến truy thu VAT. DN này nói, họ bị Thanh tra Bộ Tài chính thanh tra và truy thu thêm 5% thuế VAT ngoài 5% đã đóng trước đó về mặt hàng thuốc diệt côn trùng. Trong khi các DN kinh doanh cùng loại sản phẩm không bị thanh tra nên vẫn được hưởng mức VAT 5%. Điều này khiến DN không bán được hàng vì phải cộng thêm 5% thuế VAT. Mặt khác, với những hàng hóa đã bán ra trước đây, DN cũng không thể tìm khách để thu thêm 5% tiền thuế.

Giải tỏa, và…

Chia sẻ những bức xúc của cộng đồng DN, Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn phải “trấn an” các Cơ quan Thuế, Hải quan: DN bức xúc có nói quá đi nữa, tôi nghĩ các cơ quan thuế cần phải bình tĩnh và ghi nhận để đồng hành với DN tốt hơn.

Trường hợp của Công ty TNHH Thời trang và Mỹ phẩm Duy Anh, ông Tuấn nói, phải đến năm 2014, trường hợp hàng tồn kho 12 tháng liền mới không được hoàn thuế VAT. Vì vậy khi Cơ quan Thuế tiến hành kiểm tra là phải hoàn thuế cho DN. Nều chậm trễ là phải tính lãi cho DN.

Trường hợp của Vinamilk, Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn đề nghị Cục Thuế TP. Hồ Chí Minh kết hợp với Cục Thuế tỉnh Bình Dương hướng dẫn và làm ngay cho DN trong tháng 11 này. 

Với chuyện không được hoàn thuế của Công ty Minh Luân, ông Tuấn cho biết, vướng mắc của DN nằm chỗ Cục Giám sát quản lý và Cục Thuế Xuất nhập khẩu không thống nhất nhau.

Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn nói thêm, ý kiến của Cục Giám sát quản lý là đúng vì trước khi tạm nhập DN đã có văn bản xin ý kiến hải quan nên về mặt pháp luật phải được hoàn thuế. Tôi yêu cầu hải quan phải hoàn thuế ngay cho DN. Đối với lô hàng đã về cảng, Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh nên có văn bản gửi Bộ Tài chính để Bộ hướng dẫn cho DN. Đây là loại hình tương đối mới ở Việt Nam, không nên thu thuế để khuyến khích DN. 

Chuyện khiếu nại của Công ty A.V.A.L, Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn thừa nhận, do chính sách chưa rõ. Theo quy định của Bộ NN & PTNT, thuốc trừ sâu bảo vệ thực vật, sản phẩm liên quan đến nông nghiệp chịu thuế 5%, nhưng liên quan đến côn trùng, gián muỗi là 10%. Chúng tôi tiếp thu ý kiến này để chỉnh sửa chính sách. Quan điểm của tôi là phải linh hoạt một chút, chứ cứ theo quy định thuốc gì giết con gián là áp thuế 10%, thuốc giết con sâu làm hại lúa áp thuế 5% thì cứng nhắc quá. 

Có thể thấy, hầu hết ý kiến của cộng đồng DN qua đối thoại lần này đều tập trung cao vào thái độ, cách hành xử và những “tùy tiện” áp dụng các chế tài quy định. Khác với những lần đối thoại trước là các ý kiến của DN hầu hết xoay quanh việc vướng mắc xây dựng chính sách và các hành lang pháp lý cho hoạt động của DN.

Chính sự khác biệt này cũng đồng nghĩa việc luật hóa các hành lang pháp lý hỗ trợ hoạt động DN đã cơ bản từng bước hoàn thiện. Nhưng cũng là đồng nghĩa với việc chỉ rõ thái độ quan liêu, vô cảm trong cách hành xử của một vài viên chức, một vài đơn vị thuế và hải quan. Những nói thẳng, nói thật của DN như bà Phượng, như đại diện Công ty Thời trang và Mỹ phẩm Duy Anh còn ẩn chứa đằng sau nó nhiều uẩn khúc từ thái độ, hoặc yếu kém nghiệp vụ, hoặc nhũng nhiễu để xí phần tư lợi của một vài viên chức thi hành công vụ là có thật, thay vì trong giai đoạn hiện nay, thái độ này phải là “phải đến tận nơi để giúp đỡ, hỗ trợ DN vượt qua khó khăn”. Nói điều này để nhắc lại những chỉ đạo của Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn tại đối thoại. Bao giờ các Cơ quan Thuế, Hải quan thực thi kết quả giải quyết này?

Thái Thụy