Người dân từng lo lắng giá sữa sẽ tăng nếu các doanh nghiệp bị truy thu thuế. Ảnh: Như Ý.

Dễ lẫn vì giống nhau

Trong công văn gửi Thủ tướng ngày 5/1, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn lý giải về sự “vênh” quan điểm giữa các doanh nghiệp sữa và ngành hải quan. Ông Tuấn cho rằng, việc xác định bản chất hàng hóa, thành phần cấu tạo, quy trình sản xuất của hai mặt hàng chất béo khan của sữa (AMF) và chất béo khan của bơ (ABF) thông qua công tác giám định khó khăn do “dễ lẫn”.

Cụ thể, Bộ Tài chính đưa ra bảng tài liệu về mô tả, thành phần cấu tạo 2 mặt hàng này khá tương tự nhau (cùng nguyên liệu sản xuất các sản phẩm sữa chua, sữa hoàn nguyên các loại...), chỉ khác vài chỉ số phụ, nguyên liệu đầu vào và sử dụng phụ gia trong trong quá trình sản xuất. Sự khác biệt ít ỏi này có thể bị xóa nhòa nếu sử dụng chất trung hòa.

Trước đó, các doanh nghiệp kinh doanh sữa đã gửi thư “cầu cứu” lên Thủ tướng và đồng gửi Bộ Tài chính do nhận được văn bản “bất thường” từ Tổng cục Hải quan làm doanh nghiệp có nguy cơ bị thiệt hại hàng trăm tỷ đồng. Các doanh nghiệp sữa cho rằng: ABF và AMF thực chất là một và được sử dụng cùng mức thuế nhập khẩu 5%. Còn Tổng cục Hải quan khẳng định: Hai hàng hóa khác nhau với mức thuế nhập khẩu riêng biệt (ABF là 5% và AMF là 15%) và dự tính truy thu thuế khoảng 700 tỷ đồng.

Dẫn thêm kinh nghiệm các nước, lãnh đạo Bộ Tài chính cho hay, các nước trên thế giới có sự khác nhau trong phân định 2 mặt hàng trên. Như tại Trung Quốc hiện phân loại chung 2 mặt hàng vào một mã số, còn Thái Lan tách thành 2 dòng riêng biệt. Ngoài ra, các nước châu Âu, Nga, Nhật Bản không tách riêng dòng hàng theo tên định dạng mà chi tiết dòng hàng theo hàm lượng chất béo.

Không chỉ các doanh nghiệp sữa “kêu cứu” mà Đại sứ quán New Zealand cũng có ý kiến tới Bộ Tài chính về vấn đề này. New Zealand cùng với Australia, Mỹ và EU là các thị trường chính cung cấp tổng cộng khoảng 70% lượng sữa và nguyên liệu sữa nhập khẩu vào Việt Nam.

Năm 2016 áp chung mức thuế 5%

Theo quan điểm của Bộ Tài chính, mặt hàng chất béo khan từ sữa có mức thuế nhập khẩu ưu đãi 15% là cao nếu so sánh với mặt hàng chất béo khan của bơ chỉ 5%; cũng như cao hơn các sản phẩm khác cùng là nguyên liệu đầu vào của sản xuất, trong nước chưa sản xuất được (ví dụ dầu bơ hiện có mức thuế 5%). Vì thế, Bộ Tài chính cho rằng, những vướng mắc trên xuất phát từ chính sách, quy định về mức thuế nhập khẩu đối với mặt hàng chất béo khan của sữa chưa hợp lý, thiếu tính minh bạch. Điều này khiến các sản phẩm có cùng thành phần cấu tạo, cùng công dụng, được sử dụng thay thế cho nhau lại có mức thuế nhập khẩu khác nhau.

“Mức thuế 15% cho mặt hàng nguyên liệu sản xuất là cao và bất hợp lý so với sản phẩm sữa nhập khẩu (mức thuế nhập khẩu từ 5% đến 7%), sữa chua nhập khẩu (thuế nhập khẩu 10%),” công văn do Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn ký cho biết. Riêng vụ việc này, Bộ Tài chính cũng đề nghị với Thủ tướng xem xét chấp nhận mã số và mức thuế suất theo khai báo của doanh nghiệp, đã được cơ quan hải quan chấp nhận để thông quan.

Bộ Tài chính cho biết, trước khi doanh nghiệp sữa “kêu cứu” (26/11/2015), bộ đã đánh giá, nhìn nhận ra vấn đề bất cập này và chủ động sửa đổi mức thuế nhập khẩu ưu đãi 5% đối với cả hai mặt hàng AMF và ABF. Như vậy, vướng mắc chính sách sẽ được tháo gỡ từ cơ quan quản lý chuyên môn, bây giờ chỉ chờ quyết định cuối cùng của Thủ tướng.

Theo Tuấn Đức/TPO