Nhiều D.A nhà ở xã hội đang chờ vốn. Ảnh: Trần Quý

Đối tượng được vay với những trường hợp chưa có nhà ở, nhưng có đất ở và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và diện tích đất ở đó nhỏ hơn diện tích đất được cấp phép xây dựng theo quy định của UBND cấp tỉnh; có nhà ở là căn hộ chung cư hoặc nhà ở riêng lẻ, nhưng diện tích nhà ở bình quân của hộ gia đình thấp hơn 8m2 sử dụng/người và diện tích khuôn viên đất của nhà ở đó nhỏ hơn diện tích đất được cấp phép xây dựng theo quy định của UBND cấp tỉnh.

Đối với các trường hợp đã được UBND phường (xã) cấp giấy xác nhận về hộ khẩu và thực trạng nhà ở của hộ gia đình, cá nhân khi vay vốn để thuê, mua nhà ở thương mại có diện tích nhỏ hơn 70m2, giá bán dưới 15 triệu đồng/m2 trước ngày Thông tư này có hiệu lực thi hành thì vẫn có giá trị thực hiện.

Tương tự, Ngân hàng (NH) Nhà nước cũng đã có văn bản gửi 5 NH về việc cho vay hỗ trợ gói 30 nghìn tỷ đồng đề nghị các NH chỉ đạo các chi nhánh chủ động tiếp cận, hướng dẫn và giải ngân gói hỗ trợ về nhà ở cho các đối tượng theo Nghị quyết số 02/NQ-CP của Chính phủ.

Những động thái trên được dư luận đánh giá là tích cực, song nhiều ý kiến cho rằng “độ mở” được điều chỉnh tại Thông tư 18/2013/TT-BXD chưa đủ rộng để khơi thông dòng vốn 30 nghìn tỷ đồng. 

Việc cơ quan công chứng không đồng ý công chứng hợp đồng thế chấp tài sản bảo đảm hình thành trong tương lai là căn nhà hình thành từ vốn vay; quy định bắt người có thu nhập thấp muốn vay tiền phải chứng minh khả năng trả nợ tại các NH thương mại… là những “nút thắt” cần được mở. 

Đối với các tiêu chuẩn được vay theo quy định hiện hành, người thu nhập sẽ không bao giờ mua được nhà. Để có 6 triệu đồng trả cả gốc lẫn lãi/tháng quả là khó. Để tháo gỡ khó khăn này, nhiều ý kiến cho rằng nên kéo dài thời gian cho vay lên mức 20 năm, hoặc dài hơn thay vì 10 năm như hiện nay thì người thu nhập thấp mới có cơ hội tiếp cận được nhà ở xã hội. Theo tính toán, nếu kéo dài thời gian cho vay lên 20 năm, người vay chỉ cần trả 3 triệu đồng/tháng là khả thi.

Bà Nguyễn Thị Lành (Cầu Giấy, Hà Nội) cho rằng, nên hạ mức điều kiện trả nợ xuống 3 - 4 triệu đồng/tháng, hoặc thấp hơn thay vì 5 - 6 triệu đồng/tháng như hiện nay. Ông Trần Văn Long (Gia Lâm, Hà Nội) kiến nghị NH cần có điều chỉnh cho khách hàng thế chấp căn hộ hình thành trong tương lai. 

TS Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế,  cho rằng, nên tách đối tượng thu nhập thấp làm 2 nhóm: Nhóm thu nhập quá thấp không thể mua nhà, kể cả giá 300 - 500 triệu đồng/căn, Nhà nước nên hỗ trợ xây nhà cho họ thuê với giá rẻ. Nhóm đối tượng thu nhập thấp nhưng tiền tích lũy chưa đủ mua nhà, cần có các chính sách hợp lý, sản phẩm, giá cả, chất lượng phù hợp với nhu cầu cũng như hoàn thiện quy trình thủ tục giúp tiếp cận được nguồn vốn vay từ gói hỗ trợ.

Trần Quý