Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: Thảo Nguyên

Theo khảo sát của một số tổ chức xã hội, việc cung cấp thông tin cho người dân thường không đủ để người dân hiểu dự toán, thu chi ngân sách và các công trình đầu tư có ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống của họ, để họ có thể giam gia, giám sát các công trình đầu tư sử dụng NSNN. 

Chưa có cơ chế cho Ban Giám sát đầu tư cộng đồng phát huy hiệu quả vai trò đại diện cho người dân trong theo dõi, giám sát các công trình đầu tư; thiếu sự tham gia và giám sát của người dân trong quản lý các công trình đầu tư sử dụng ngân sách quốc gia… 

Bà Ngô Thị Minh Hương, Trung tâm Phát triển và Hội nhập - CDI cho biết, các thông tin về NSNN như các tài liệu công hiện đã được công khai nhưng “vẫn chưa đủ” khi nội dung và cách thức cung cấp thông tin chưa bảo đảm để mọi người dân có thể dễ dàng tiếp cận. 

Cùng với đó, nhiều người dân đã than phiền bị đứng ngoài khi chính quyền triển khai các công trình đầu tư bằng NSNN tại địa phương, nhất là đối với những công trình đầu tư 100% bằng NSNN, trừ các công trình “Nhà nước và nhân dân cùng làm”. Kể cả khi công trình gây trở ngại cho cuộc sống, thiệt hại về sức khỏe, kinh tế của người dân địa phương. Đến khi người dân có phản ánh thì cũng không được tiếp thu, khiến những công trình lãng phí tiền đầu tư vẫn tồn tại, thậm chí gây tranh chấp, khiếu kiện kéo dài… 

Lấy dẫn chứng sự khác biệt giữa hai kênh mương, một do huyện làm chủ đầu tư đã bị nứt, thủng do ít xi măng, một do người dân tham gia đấu thầu 2 năm sử dụng vẫn tốt tại tỉnh Hòa Bình, bà Đỗ Thị Bích Thủy, Trung tâm Nâng cao năng lực cộng đồng khẳng định, công trình có sự tham gia của người dân đều phát huy hiệu quả thực tế… 

Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn nói rằng, bản thân người dân gần như không tham gia trong quản lý NSNN, chưa nhận thức được được quyền và lợi ích của mình vì cho rằng “NSNN là ở trên, không phải tiền của mình, mình không có quyền”...

Tại Hội thảo, các đại biểu tham dự cho rằng, Luật NSNN đang tiến hành sửa đổi  lần này (dự kiến trình Quốc hội vào tháng 5/2014) cần có những quy định tăng cường sự tham gia của người dân vào việc quản lý NSNN thông qua việc đảm bảo mọi người dân có thể tiếp cận các thông tin đầy đủ và chính xác liên quan đến thu, chi ngân sách mỗi cấp, đặc biệt là cấp xã cũng như dự toán, quyết toán các công trình đầu tư công tại địa phương; lấy ý kiến của người dân khi lập ngân sách; tăng cường hiệu quả hoạt động của Ban Giám sát đầu tư công cộng… để không còn những công trình đầu tư công chỉ để “giải ngân, chứ không phục vụ cho dân sinh”.

Thảo Nguyên