(Thanh tra)- Sau những phi vụ "xẻ thịt" rừng nguyên sinh bị chính quyền và lực lượng kiểm lâm huyện ngăn chặn, xử lý, người dân ở các xã Đồng Nghê, Hiền Lương, Cao Sơn, Đoàn Kết, Suối Nánh… của huyện Đà Bắc, Hòa Bình đã chuyển hướng "tấn công" rừng phòng hộ (RPH) để làm nương.
>>Kỳ VII: Rừng Nghệ An vẫn bị triệt phá
>>Kỳ VI: Rừng ở Tây Nguyên khó giữ?
>>Kỳ V: Phá rừng ngày càng tinh vi, liều lĩnh
>>Kỳ IV: Tử thần mang tên cưa lốc!
>>Kỳ III: Gia Lai - Tan hoang rừng vì lò sấy thuốc lá
>>Kỳ II: Bắc Kạn - Phía sau hệ lụy phá rừng
>>Kỳ I: Nóng chuyện đốt rừng tại Hà Tĩnh
Theo số liệu của Hạt Kiểm lâm Đà Bắc, 6 tháng qua, lực lượng kiểm lâm huyện đã phát hiện hơn 20ha rừng bị phá làm nương, 10 vụ khai thác rừng trái phép. Tuy nhiên, trên thực tế, diện tích rừng bị phá làm nương còn nhiều hơn. Vì, người dân ở các xóm bản, xã vùng lòng hồ thường vào các khe suối, tìm những bưa đất trên sườn núi cao, xa khu dân cư để chặt phá rừng làm nương. Diện tích rừng bị phá thường từ 1.000 - 2.000m2. Đặc biệt, một vài nơi lên tới vài ha, thậm chí trên chục ha. Do địa thế hiểm trở, hẻo lánh nên rất khó phát hiện. Khi phát hiện thì rừng đã bị phá, bị đốt.
Vượt chặng đường núi gần 80km, từ thị trấn Đà Bắc, chúng tôi lên xã Đồng Nghê - một "điểm nóng" về nạn phá RPH. Đầu tháng 8, đồng bào ở đây đang mùa thu ngô đồi. Bắp ngô đồi bé tẹo, khô khốc. Mấy năm nay hạn hán, không riêng Đồng Nghê mà hầu như tất cả vùng cao Đà Bắc bị mất mùa ngô. Bởi vậy, đồng bào phải phát nhiều nương.
Ông Xa Văn Mạnh, Chủ tịch UBND xã Đồng Nghê giao cho Phó Trưởng Công an xã Bàn Văn Thọ và một dân quân dẫn đường đưa chúng tôi lên đồi Ma Nam, nơi khu RPH bị phá làm nương. Đồi Ma Nam có độ cao trên 1.000m so với mặt nước biển. Đường lên núi dựng đứng, cao ngất.
Khu rừng đồi Ma Nam có diện tích hàng trăm ha. Đây là rừng nguyên sinh nằm trong quy hoạch RPH sông Đà. Anh Bàn Văn Thọ cho biết, Đồng Nghê là quê hương của loại gỗ nghiến. Có những khu rừng gỗ nghiến mọc dày đặc, cây nào cũng to như cái thùng phi, cao vút tầm mắt. Nghiến mọc trên núi đá nên rất chắc, vân gỗ đẹp, nhưng nhiều năm nay rừng nghiến đã bị lâm tặc và người địa phương khai thác triệt để. Không chỉ gỗ nghiến mà các loại gỗ quý khác đều đã bị khai thác kiệt.
Anh Thọ cho biết, khu RPH bị phá có diện tích gần 2ha, trong đó có một nương rộng gần 6.000m2. Qua xác minh đã làm rõ đối tượng phá rừng gồm 5 hộ: Bùi Văn Hiện, Bùi Văn Mạnh, Bùi Văn Huyền, Đinh Công Văn và Bùi Văn Vân, đều là dân xóm Mọc Trong. Mới đầu, ông Bùi Văn Hiện đứng ra nhận, diện tích rừng bị phá là của gia đình thuê người phát làm nương. Nhưng khi cơ quan kiểm lâm chuyển hồ sơ cho Công an huyện điều tra, khởi tố vụ án về tội huỷ hoại RPH thì ông Bùi Văn Hiện đã khai nhận là 5 gia đình cùng nhau phát làm nương. "Ban đầu tưởng chỉ bị phạt tiền nên để một mình tôi nhận. Có biết tội nặng thế này đâu", ông Hiện nói.
Theo số liệu của Công an xã Đồng Nghê, năm 2011, đã xử lý 10 vụ, 10 hộ phá rừng làm nương. Từ đầu năm 2012 đến nay có 16 vụ phá rừng làm nương, qua điều tra đã có 12 hộ khai nhận. Nếu cứ tốc độ phá rừng làm nương như mấy năm gần đây thì RPH xung yếu hồ thuỷ điện Hoà Bình trên địa bàn xã Đồng Nghê không mấy mà hết rừng.
Rừng Ma Nam, xã Đồng Nghê bị phá làm nương
Tệ phá rừng ở 2 xã Hiền Lương và Cao Sơn còn nghiêm trọng hơn. Vào những năm 2000, huyện Đà Bắc đã quy hoạch rừng Lỗ Làn là khu du lịch sinh thái và đầu tư hàng tỷ đồng mở đường ô tô vào trung tâm khu rừng. Tuy nhiên, đường du lịch mở đến đâu, rừng hết đến đấy nên dự án khu du lịch sinh thái Lỗ Làn bị "chết yểu". Lỗ Làn trở thành điểm "cực nóng" về tệ nạn khai thác, tàng trữ, vận chuyển lâm sản trái phép của tỉnh Hoà Bình.
Chúng tôi được chứng kiến, trong một đêm, lực lượng kiểm lâm Đà Bắc đã bắt giữ, tịch thu trên 20m3 xẻ các loại tại cửa rừng núi Lỗ Làn. Phá hết gỗ, người dân 2 xã Cao Sơn, Hiền Lương tiếp tục phá rừng Lỗ Làn làm nương. Nhìn 12ha rừng bị chặt phá, cây lớn, cây bé đổ ngổn ngang đã làm cho cả cánh rừng nguyên sinh này như bị cắt đi một "mảng da" lớn trên cơ thể.
Ông Phạm Quang Ngật, Hạt Trưởng Hạt Kiểm lâm Đà Bắc cho biết: Khu rừng bị phá là khu giáp ranh địa bàn 2 xã Hiền Lương và Cao Sơn. Hiện, Hạt Kiểm lâm và chính quyền 2 xã mới điều tra được 24 hộ thuộc xã Hiền Lương phá rừng.
Điều tra, xử lý số đối tượng tham gia phá rừng làm nương không khó. Điều quan trọng hơn là làm thế nào để hàng chục ha RPH đã bị phá hồi sinh. Và, giải pháp nào để ngăn chặn tệ phá RPH xung yếu công trình hồ thuỷ điện Hoà Bình trên sông Đà, cứu những cánh rừng trăm tuổi.
Hồng Bài
